Đấu thầu tại Vicem: Báo cáo khác thực tế

(BĐT) - Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (Vicem) vừa có báo cáo về công tác đấu thầu năm 2016. Là một doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, chi tiêu hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm nhưng trên thực tế, có nhiều vấn đề cần làm rõ về công tác đấu thầu tại đơn vị này, đáng chú ý là vấn đề công khai minh bạch.
Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu của nhiều gói thầu giá trị rất lớn. Ảnh: Lê Tiên
Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu của nhiều gói thầu giá trị rất lớn. Ảnh: Lê Tiên

Luôn tuân thủ nghiêm ngặt các quy định?

Báo cáo tình hình thực hiện công tác đấu thầu năm 2016 của Vicem do Tổng giám đốc Trần Việt Thắng ký ngày 13/2/2017 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định rằng: “Công tác đấu thầu của Vicem luôn tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Luật Đấu thầu cũng như các Nghị định, Thông tư hướng dẫn và đã chọn được các nhà thầu có đủ năng lực, quá trình thực hiện đạt kết quả tốt, không vi phạm các quy định về đầu tư xây dựng, quy định về đấu thầu và các quy định có liên quan”.

Theo Báo cáo, trong năm 2016, Vicem triển khai 246 gói thầu với tổng giá gói thầu là hơn 1.298 tỷ đồng, tổng giá trúng thầu hơn 1.214 tỷ đồng, tiết kiệm hơn 84 tỷ đồng.

246 gói thầu nêu trên thuộc các dự án sử dụng vốn nhà nước năm 2016 theo quy định tại Khoản 1 (trừ các gói thầu sử dụng nguồn mua sắm thường xuyên quy định tại Điểm d và các điểm đ, e, g Khoản 1 Điều 1 Luật Đấu thầu 2013), Khoản 2 và Khoản 4 Điều 1 Luật Đấu thầu 2013.

Một cán bộ của Vicem cho biết, Báo cáo được tổng hợp từ báo cáo kết quả thực hiện công tác đấu thầu của các đơn vị sản xuất, các công ty con… thuộc Tổng công ty, trong đó có Công ty TNHH MTV Xi măng Vicem Hoàng Thạch, Công ty Xi măng Vicem Hải Phòng, Công ty CP Xi măng Vicem Bút Sơn, Công ty CP Xi măng Hà Tiên…

Báo cáo của Vicem cũng nhấn mạnh: “Vicem đã yêu cầu các công ty thành viên tuân thủ việc đăng tải thông tin về đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia và Báo Đấu thầu…”.

Dấu hỏi về tính minh bạch

Theo Báo cáo, trong năm 2016, Vicem triển khai 246 gói thầu với tổng giá gói thầu là hơn 1.298 tỷ đồng, tổng giá trúng thầu hơn 1.214 tỷ đồng, tiết kiệm hơn 84 tỷ đồng.
Kết quả thống kê từ hệ thống dữ liệu của Báo Đấu thầu cho thấy, từ cuối năm 2015 (tháng 11/2015) đến hết năm 2016 có khoảng 250 gói thầu được các đơn vị của Vicem (bao gồm các công ty 100% vốn nhà nước, các công ty con Vicem có cổ phần chi phối,…) thông báo mời thầu trên Báo Đấu thầu và Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Trong số đó, đáng ngạc nhiên là số lượng gói thầu do một thành viên của Vicem làm bên mời thầu lên đến trên 170 gói thầu (chiếm trên 68%).

Tính từ cuối năm 2015 cho đến hết năm 2016, nếu tính cả kết quả chỉ định thầu thì có chưa đến 170 kết quả lựa chọn nhà thầu được các đơn vị của Vicem công bố trên Báo Đấu thầu. Và nếu tính đến ngày 6/3/2017 thì cũng chỉ có khoảng 180 kết quả lựa chọn nhà thầu được công khai (bao gồm cả kết quả chỉ định thầu), thấp hơn nhiều so với số lượng thông báo mời thầu đã được công bố. Như vậy, có một lượng không ít các gói thầu được các đơn vị của Vicem thông báo mời thầu trong năm 2016 nhưng đến nay vẫn chưa công khai kết quả lựa chọn nhà thầu.

Việc chỉ có một vài công ty con chiếm tỷ lệ lớn trong các gói thầu được công khai thông tin mời thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu, câu hỏi được đặt ra là liệu Vicem và hàng chục đơn vị khác của Vicem không tổ chức đấu thầu một số gói thầu trong năm 2016 hay các đơn vị này không tuân thủ nghiêm việc công khai thông tin trong đấu thầu theo quy định?

Để tìm hiểu kỹ hơn vấn đề này, tiếp tục khảo sát chúng tôi nhận thấy, rất nhiều đơn vị thuộc Vicem “có vấn đề” trong việc công khai, minh bạch thông tin về đấu thầu.

Đơn cử kết quả khảo sát thông tin do Công ty TNHH MTV Xi măng Vicem Hoàng Thạch (công ty 100% vốn nhà nước thuộc Vicem) cung cấp để thông báo mời thầu trên Báo Đấu thầu và Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, từ cuối năm 2015 (tháng 11/2015) đến hết năm 2016, Vicem Hoàng Thạch mời thầu 14 gói, trong đó có 7 gói đấu thầu rộng rãi, 4 gói chào hàng cạnh tranh và 3 gói chào hàng cạnh tranh rút gọn. Tuy nhiên, cho đến ngày 6/3/2017, Vicem Hoàng Thạch mới công bố kết quả lựa chọn nhà thầu của 2 gói đấu thầu rộng rãi (cung cấp thông tin 3 gói nhưng 1 gói thông tin chưa hợp lệ), 1 gói chào hàng cạnh tranh và 4 gói chỉ định thầu. Như vậy, còn ít nhất 7 gói được thông báo mời thầu nhưng chưa công bố kết quả lựa chọn nhà thầu.

Ngoài ra, tổng giá trị các gói thầu được công bố kết quả cũng rất “khiêm tốn” (4 gói chỉ định thầu với tổng giá trị trên 2 tỷ đồng, 2 gói đấu thầu rộng rãi với tổng giá trị trúng thầu khoảng 11,7 tỷ đồng và 1 gói chào hàng cạnh tranh có trị giá trao thầu trên 858 triệu đồng). Trong khi đó, trong số các gói thầu được thông báo mời thầu nhưng không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu, có những gói thầu có giá trị rất lớn.

Đơn cử như Gói thầu số 1 - Cung cấp thiết kế, thiết bị, vật tư và dịch vụ kỹ thuật thuộc Dự án Nâng cao năng lực nghiền xi măng và silo chứa xi măng được thông báo mời thầu trên Báo Đấu thầu số 191 ra ngày 7/10/2016. Gói thầu này sử dụng nguồn vốn là vốn vay thương mại; áp dụng đấu thầu rộng rãi quốc tế; có bảo đảm dự thầu trên 11 tỷ đồng. Theo tìm hiểu của phóng viên, gói thầu này có giá trên 695 tỷ đồng. Với một công ty lớn như Vicem Hoàng Thạch, tại sao chỉ công khai kết quả lựa chọn nhà thầu của vài ba gói thầu có giá trị rất “nhỏ lẻ” mà lại không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu của các gói thầu lớn là điều khiến không ít người đặt câu hỏi về tính minh bạch trong việc chi tiêu, sử dụng tiền tại Vicem Hoàng Thạch nói riêng và Vicem nói chung.

Kết quả tìm hiểu của phóng viên còn cho thấy nhiều bất ngờ về việc triển khai thực hiện công tác đấu thầu của các đơn vị khác thuộc Vicem.

Chuyên đề