Vì sao Bình Thuận xin chỉ định nhà đầu tư sân bay Phan Thiết?

Phối cảnh sân bay Phan Thiết. Ảnh internet

Rút ngắn thời gian hạng mục dân dụng

Theo UBND tỉnh Bình Thuận, việc xem xét chỉ định nhà đầu tư mới để rút ngắn thời gian, đẩy nhanh tiến độ hạng mục dân dụng Dự án Cảng hàng không Phan Thiết là hết sức cần thiết.

Tại Văn bản số 2854/UBND-ĐTQH (ngày 2/8/2023) báo cáo Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, tỉnh Bình Thuận cho biết, Cảng hàng không Phan Thiết là sân bay lưỡng dụng (dùng chung dân dụng và quân sự). Tiến độ triển khai hạng mục hàng không quân sự dự kiến hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng cuối năm 2023 và sau tháng 11/2023, Trung đoàn 920 sẽ đóng quân, thực hiện nhiệm vụ tại sân bay Phan Thiết. Do đó, việc triển khai xây dựng hạng mục dân dụng Cảng hàng không Phan Thiết phải đảm bảo các yếu tố an ninh, quốc phòng, bảo vệ bí mật của hạng mục quân sự, nên cần triển khai xây dựng đảm bảo đồng bộ, không gây ảnh hưởng đến hoạt động của các hạng mục quân sự khi đã đưa vào khai thác, sử dụng. Đồng thời, một số hạng mục dùng chung cho cả sân bay, nhưng thuộc phần dân dụng đầu tư (hệ thống thoát nước từ khu bay, khu quân sự thoát ra hồ điều hòa, hàng rào bảo vệ,…) cần được đầu tư xây dựng đồng bộ, kịp thời với tiến độ của hạng mục quân sự để đảm bảo khi hạng mục quân sự đưa vào hoạt động; nếu chậm triển khai sẽ gây trở ngại, ảnh hưởng đến việc khai thác và an ninh, an toàn bay của khu quân sự cũng như an toàn cho quá trình xây dựng hạng mục dân dụng.

Tuy nhiên, thực hiện chủ trương điều chỉnh quy hoạch sân bay Phan Thiết (nâng cấp và tăng quy mô đón khách), hiện UBND tỉnh Bình Thuận đã ký văn bản thỏa thuận chấm dứt hợp đồng trước thời hạn với nhà đầu tư trước và đang triển khai các trình tự thủ tục để lựa chọn nhà đầu tư mới thay thế.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án (từ cấp 4C lên 4E) theo quy hoạch đã điều chỉnh, nếu tổ chức thực hiện các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư theo quy định thì dự kiến thời gian hoàn thành các thủ tục sớm nhất đến khoảng tháng 8/2024 mới lựa chọn xong nhà đầu tư thay thế và dự kiến đến cuối năm 2025 mới hoàn thành hạng mục hàng không dân dụng. Trong khi đó, hạng mục hàng không quân sự dự kiến sẽ hoàn thành đưa vào khai thác, sử dụng cuối năm 2023. Như vậy sẽ không đảm bảo được thời gian để Dự án Cảng hàng không Phan Thiết được khai thác, vận hành đồng bộ giữa hạng mục quân sự và hạng mục dân dụng, không đảm bảo các yếu tố an ninh, quốc phòng, bí mật quân sự. Đồng thời, việc tổ chức thi công xây dựng hạng mục dân dụng kéo dài, trong khi khu bay quân sự đã khai thác sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động và an toàn của các hạng mục quân sự khi đã đưa vào sử dụng.

UBND tỉnh Bình Thuận cho rằng, 1 trong 5 căn cứ để đề xuất chỉ định nhà đầu tư hạng mục dân dụng Cảng hàng không Phan Thiết là căn cứ vào Khoản 1 Điều 39 Luật PPP. Khoản này quy định, chỉ định nhà đầu tư được áp dụng trong các trường hợp dự án cần đảm bảo yêu cầu về quốc phòng, an ninh quốc gia, bảo vệ bí mật nhà nước. Ngoài ra, trường hợp chỉ định nhà thầu tư theo quy định vừa nêu thì trước khi chỉ định nhà đầu tư phải được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận trên cơ sở ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Nếu được chấp thuận chủ trương chỉ định nhà đầu tư, UBND tỉnh Bình Thuận sẽ thực hiện các trình tự thủ tục chỉ định nhà đầu tư trong nước có năng lực, kinh nghiệm xây dựng, quản lý, khai thác sân bay để thực hiện Dự án, quyết tâm hoàn thành hạng mục hàng không dân dụng Cảng hàng không Phan Thiết trong quý IV/2024.

Có hấp dẫn với nhà đầu tư?

Theo tìm hiểu, hệ thống cảng hàng không Việt Nam hiện có 22 cảng hàng không được phân bố đều cho các vùng miền, trong đó có 9 cảng hàng không quốc tế, 13 cảng hàng không nội địa. Hệ thống này được quản lý khai thác theo 2 mô hình là doanh nghiệp nhà nước (Tổng công ty CP Cảng hàng không Việt Nam (ACV), doanh nghiệp do Nhà nước nắm 95,45% cổ phần) và doanh nghiệp dự án PPP (Công ty CP Đầu tư phát triển Vân Đồn - thuộc Tập đoàn Sun Group). Đáng chú ý, trên tổng số 22 dự án, hiện chỉ có 6 dự án cảng hàng không có lãi.

Hiện số lượng cảng hàng không có vốn xã hội hóa rất hữu hạn. Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đấu thầu, hiện ACV đã góp vốn thành lập doanh nghiệp dự án để đầu tư Nhà ga hành khách quốc tế Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Đà Nẵng, Nhà ga quốc tế Cảng HKQT Cam Ranh, Nhà để xe quốc nội Cảng HKQT Tân Sơn Nhất với số vốn thành lập doanh nghiệp dự án khoảng 7.494 tỷ đồng, ngoài ra là số vốn huy động đầu tư công trình dịch vụ khoảng 8.896 tỷ đồng. So với số vốn đầu tư cảng hàng không giai đoạn 2011 - 2020 khoảng 95.027 tỷ đồng thì vốn xã hội hóa đầu tư các dự án trên chiếm khoảng 24,1%. Các dự án PPP cảng hàng không không có sự tham gia của ACV gồm: Cảng HKQT Vân Đồn đã hoàn thành đi vào hoạt động với số vốn huy động đầu tư 6.524 tỷ đồng; Cảng hàng không Sa Pa đang tổ chức lựa chọn nhà thầu và Khu hàng không dân dụng Cảng hàng không Phan Thiết đang điều chỉnh chủ trương; Cảng hàng không Quảng Trị đang lập dự án.

Dưới góc độ thuần túy về kinh tế, hoạt động đầu tư cảng hàng không không hấp dẫn nhà đầu tư. Hiện tại, số lượng cảng hàng không có lãi ít hơn rất nhiều so với lượng cảng hàng không chưa cân đối đủ thu/chi dẫn đến khó đảm bảo nguồn vốn. Do vậy, quyết định đầu tư PPP công trình cảng hàng không không hề đơn giản bởi ngoài suất đầu tư lớn, doanh thu nhỏ, khả năng nhà đầu tư phải bù lỗ hàng chục năm sau khi dự án cảng hàng không đi vào hoạt động.

Trong bối cảnh như vậy, việc tìm nhà đầu tư PPP cho Dự án Khu hàng không dân dụng Cảng hàng không Phan Thiết có hấp dẫn nhà đầu tư không là một ẩn số.

Cho dù áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi hay chỉ định nhà đầu tư trong nước thì theo quy định phải chọn nhà đầu tư có năng lực, kinh nghiệm đầu tư dự án cảng hàng không tương tự.