Giải ngân vốn đầu tư công: "Điều chỉnh, điều hòa kế hoạch là khâu rất quan trọng"

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, đầu tư công được Chính phủ rất quan tâm và đã có những hành động cụ thể trong chỉ đạo điều hành. Kết quả cho thấy, trong những năm gần đây, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công liên tục được cải thiện. Cụ thể nhất là năm 2023, một năm đặc biệt với số vốn giải ngân đầu tư công rất lớn, tỷ lệ đạt gần 95%.

Bước sang năm 2024, yêu cầu về các động lực thúc đẩy tăng trưởng tăng mạnh hơn, nhanh hơn, trong đó có đầu tư công. Ngay từ đầu năm, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo hết sức quyết liệt về tăng cường các giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Kết quả 3 tháng đầu năm 2024 đã giải ngân được một lượng vốn khá lớn, hơn 80.000 tỷ đồng và đạt tỷ lệ hơn 13,7%. So với cùng kỳ năm 2023, con số này cao hơn về số tương đối và số tuyệt đối (3 tháng đầu năm 2023 đạt hơn 10%).

"Câu chuyện thú vị ở đây là con số tuyệt đối của năm 2024. Năm 2023 là năm có lượng vốn đầu tư công rất cao, cao nhất từ trước đến nay. Năm 2024 chúng ta đã kết thúc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội nên lượng vốn để giải ngân thấp hơn khoảng gần 100.000 tỷ đồng. Thế nhưng 3 tháng đầu năm nay số tuyệt đối giải ngân đầu tư công lại cao hơn cùng kỳ năm ngoái", Thứ trưởng Trần Quốc Phương chia sẻ.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, các giải pháp mà Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã đề ra phát huy hiệu quả thiết thực, có ý nghĩa rất lớn trong thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Trong đó, đã có nhiều cải cách, đổi mới về thể chế, đặc biệt là các cơ chế mới, cơ chế đặc thù trình các cấp có thẩm quyền ban hành trong thời gian qua áp dụng cho các dự án quy mô lớn, dự án quan trọng.

Các giải pháp trong chỉ đạo điều hành trong những năm vừa qua được Chính phủ áp dụng và triển khai hết sức quyết liệt. Từ 5 tổ công tác đôn đốc giải ngân hiện đã tăng lên 26 tổ, do các bộ trưởng, thành viên Chính phủ làm tổ trưởng. Ngoài ra, có rất nhiều nghị quyết, chỉ đạo, chỉ thị của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ để tổ chức triển khai đồng bộ các giải pháp trong chỉ đạo điều hành.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng nhấn mạnh giải pháp quan trọng nhất, đó là tính tự giác, sự quyết liệt ở các đơn vị, các bộ, ngành, địa phương trong việc tổ chức triển khai thực hiện. "Chúng ta thấy được không khí làm việc trên công trường mà Thủ tướng vẫn hay nói là “thi công 3 ca 4 kíp”, “vượt nắng thắng mưa”… Hầu như tất cả những trở ngại thông thường đối với các công trường thi công đều có những giải pháp xử lý kịp thời để làm sao thi công nhanh nhất, tốt nhất và đạt khối lượng cao nhất, từ đó mức vốn giải ngân tăng theo. Đây là một yếu tố hết sức quan trọng", Thứ trưởng nhận xét.

Cuối cùng là các giải pháp về mặt phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, trung ương, địa phương trong việc xử lý các tình huống.

3 tháng đầu năm 2024, giải ngân đầu tư công đạt hơn 80.000 tỷ đồng. Ảnh minh họa

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, mục tiêu đạt tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công năm nay hơn 95% là một nhiệm vụ khó khăn và không đơn giản. Ngoài các giải pháp trên, để đạt được mục tiêu đề ra, Thứ trưởng lưu ý vấn đề xử lý các tình huống phát sinh đối với các dự án, đặc biệt là các dự án lớn.

Hiện nay, Quốc hội đã có đoàn giám sát tối cao về tình hình triển khai các dự án quan trọng của quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư, đây là những dự án quy mô rất lớn. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện không tránh khỏi những tình huống phát sinh từ khâu giải phóng mặt bằng, đền bù cho người dân…

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho rằng, tất cả các tình huống phát sinh cần phải giải quyết nhanh, nếu không dự án sẽ bị đình trệ, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân.

Ngoài ra, Thứ trưởng cũng bày tỏ lo lắng về việc cuối năm thiếu vốn, nếu tình hình giải ngân tiếp tục tốt. "Đây là tình huống mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có báo cáo với Thủ tướng về khả năng dự báo năm nay và năm 2025 đối với việc lượng vốn thực tế có thể giải ngân được so với tổng hạn mức của kế hoạch đầu tư công trung hạn. Theo ước tính, năm nay chúng ta có thể thiếu hơn 100.000 tỷ đồng", Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.

Thứ trưởng cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang nghiên cứu giải pháp ứng xử với tình huống này với chủ trương chung là huy động mọi nguồn lực đang có để bổ sung cho giải ngân vốn đầu tư công. Cùng với đó, điều chỉnh hài hoà kế hoạch đầu tư công, bởi luôn luôn có tình trạng có nơi thiếu và có nơi thừa. "Rõ ràng nơi thừa phải điều chuyển đến nơi thiếu để làm sao chúng ta có thể giải ngân hết được nguồn tiền, không được ôm tiền, không được giữ tiền mà không làm gì cả. Vì vậy, khâu điều chỉnh, điều hoà kế hoạch là khâu rất quan trọng", Thứ trưởng cho hay.

Quán triệt quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải thực hiện từ sớm, từ xa, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo Thủ tướng chủ trương rà soát kế hoạch 2024 ngay từ bây giờ, sớm phát hiện, ghi nhận tổng hợp những nơi thừa, để có khoản vốn dư sẵn sàng điều chuyển đến nơi thiếu khi cần thiết.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, phần vốn thừa không nhiều nhưng chủ yếu tập trung vào khoản vốn chưa phân bổ. "Có những nơi chưa phân bổ hết thì phải tìm hiểu nguyên nhân tại sao. Nếu như không phân bổ được thì phải điều chuyển đến nơi khác, đây là câu chuyện điều hành kế hoạch và năm nay sẽ là năm điều chỉnh kế hoạch rất nhiều lần, để bảo đảm tiền được chuyển đi chuyển lại từ nơi thừa sang nơi thiếu thật điều hoà", Thứ trưởng nhấn mạnh.