Đề xuất đấu thầu qua mạng theo hạn mức gói thầu

Theo đó, lộ trình ĐTQM được đưa ra cho giai đoạn 2019 - 2025 theo nguyên tắc lượng hóa các gói thầu bắt buộc phải ĐTQM bảo đảm phù hợp với thực tế.

Tỷ lệ tiết kiệm cao hơn đấu thầu truyền thống

Theo thống kê của Bộ KH&ĐT, giai đoạn 2016 - 2018, tổng số gói thầu ĐTQM đạt 30.527 gói, với tổng giá gói thầu là 61.872 tỷ đồng và tổng giá trúng thầu là 57.266 tỷ đồng, đạt tỉ lệ tiết kiệm 7,44 %. Sau 3 năm triển khai chính thức, ĐTQM đã đạt được một số kết quả nhất định, từng bước khẳng định hướng đi đúng đắn và vai trò quan trọng trong việc đảm bảo các tiêu chí cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế; là công cụ hữu hiệu trong công tác phòng, chống tham nhũng, đẩy lùi vi phạm, tiêu cực trong đấu thầu.

Thống kê và xếp hạng 119 bộ, ban, ngành, địa phương, tổng công ty nhà nước, tập đoàn kinh tế nhà nước, tính riêng năm 2018, Bộ Thông tin và Truyền thông, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Văn phòng Quốc hội, Bộ Giao thông vận tải và Bộ KH&ĐT là 5 bộ, cơ quan ngang bộ có tỷ lệ áp dụng ĐTQM cao nhất.

Đối với khối các UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, TP. Đà Nẵng, tỉnh Hòa Bình và tỉnh Đắk Nông là 3 địa phương dẫn đầu. Đối với khối các Tổng công ty, tập đoàn kinh tế nhà nước thì Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Bưu chính - Viễn thông Việt Nam, Tập đoàn Viễn thông quân đội là 3 đơn vị dẫn đầu.

Về hiệu quả kinh tế của ĐTQM, trong 3 năm qua, tỷ lệ tiết kiệm của ĐTQM trên phạm vi cả nước luôn cao hơn tỷ lệ tiết kiệm trong đấu thầu truyền thống của cả nước (năm 2016 là 9% so với 7,11% của đấu thầu truyền thống, tương ứng năm 2017 là 8,2% so với 6,98% và năm 2018 là 7,15% so với 5,26%). Thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu giảm bình quân khoảng 3 - 5 ngày, nhân sự tham gia tổ chức lựa chọn nhà thầu, thủ tục và chi phí hành chính, chi phí đi lại giảm đáng kể. 

Lượng hóa các gói thầu bắt buộc phải ĐTQM

Ngoài kết quả tích cực, báo cáo của Bộ KH&ĐT nêu rõ, trong giai đoạn 2016 - 2018, việc thực hiện ĐTQM tại một số đơn vị còn chậm, nhiều đơn vị trên cả nước không đảm bảo yêu cầu theo quy định. Tỷ lệ ĐTQM tại nhóm tập đoàn, tổng công ty nhà nước chiếm tỷ lệ cao nhất về số lượng (46,4%) và giá trị (13,9%). Tuy nhiên kết quả không đồng đều (chủ yếu do kết quả triển khai cao của EVN). Tiếp đến là nhóm các bộ, ngành, tỷ lệ gói thầu qua mạng duy trì ổn định trong giai đoạn 2016 – 2018, chiếm 21,3% về số lượng gói thầu và 2% về giá trị. Về phía các địa phương, chỉ đạt 18% về số lượng và 4% về giá trị.

Một trong những nguyên nhân được Bộ KH&ĐT chỉ ra là, do Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC chỉ quy định theo tỷ lệ % các gói thầu thuộc hạn mức phải ĐTQM, dẫn đến việc lựa chọn gói thầu nào thực hiện ĐTQM được các chủ đầu tư/bên mời thầu thực hiện mang tính chủ quan, không công bằng.

Đồng thời, các bộ, ngành, địa phương cũng gặp khó khăn khi theo dõi tỷ lệ triển khai ĐTQM trong năm. Trên thực tế, từ đầu năm, các bộ, ngành, địa phương đã có các văn bản đôn đốc triển khai ĐTQM nhưng đến cuối năm các đơn vị này mới tổng kết được tình hình triển khai, khi đó các gói thầu đều đã được thực hiện, dẫn đến việc không đạt được chỉ tiêu theo quy định.

Để giải quyết tình trạng này, trong lộ trình áp dụng ĐTQM giai đoạn 2019 - 2025, Bộ KH&ĐT đưa ra phương án xây dựng lộ trình dựa trên cơ sở tính chất gói thầu. Nguyên tắc là, phải lượng hóa được các gói thầu bắt buộc phải ĐTQM đảm bảo phù hợp với thực tế, không để xảy ra tình trạng tùy chọn do tiêu chí chưa rõ ràng. Cụ thể là quy định hạn mức gói thầu trong đó yêu cầu 100% gói thầu thuộc hạn mức phải ĐTQM. Thêm vào đó, để đảm bảo hiệu lực của lộ trình, có thể cân nhắc phương án những gói thầu thuộc hạn mức bắt buộc ĐTQM nhưng chủ đầu tư không thực hiện ĐTQM sẽ không được giải ngân.