|
| Hội thảo “Đổi mới toàn diện quản lý nhà nươc trong phát triển KTTN tại Việt Nam” dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng (ảnh: ĐT) |
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhấn mạnh thông tin này tại Hội thảo “Đổi mới toàn diện quản lý nhà nước trong phát triển kinh tế tư nhân (KTTN) tại Việt Nam” diễn ra chiều ngày 12/3, tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Hội thảo nhằm lấy ý kiến góp ý của cộng đồng DN, các chuyên gia, các nhà quản lý… hoàn thiện Dự thảo Đề án Đổi mới toàn diện quản lý nhà nước trong phát triển KTTN tại Việt Nam đang được giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ trong thời gian tới.
Đề cập về vai trò của KTTN trong nền kinh tế, đại diện nhóm nghiên cứu tham mưu xây dựng Dự thảo Đề án, ông Hiếu cho biết, qua gần 35 năm đổi mới, Đảng ta đã ban hành nhiều Nghị quyết thừa nhận và khẳng định vai trò và vị thế của KTTN, từ "có vị trí quan trọng lâu dài" (Đại hội IX) đến “có vai trò quan trọng, là một trong những động lực của nền kinh tế” (Đại hội X và XI) và “là một động lực quan trọng của nền kinh tế” (Đại hội XII và Nghị quyết 10-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 khóa XII). Theo đó, hàng loạt những quyết sách lớn của Đảng về phát triển KTTN đã được ban hành và triển khai thực hiện.
Đến nay, KTTN Việt Nam đã trở thành một trong những động lực quan trọng phát triển kinh tế. KTTN đóng góp 43% GDP; 85% tổng số lao động đang làm việc; 49% vốn đầu tư xã hội, 8,9% tốc độ tăng trưởng GDP… Tuy vậy, theo ông Hiếu, bên cạnh những kết quả đạt được, chất lượng phát triển của khu vực KTTN vẫn còn hạn chế ở nhiều mặt; chưa thực sự là một đồng lực quan trọng của nền kinh tế.
Năng suất và tốc độ tăng năng suất của khu vực KTTN còn thấp và có nhiều hạn chế. Theo số liệu thống kê, năng suất lao động bình quân của khu vực DN tư nhân chỉ bằng khoảng 34% năng suất lao động của khu vực DN nhà nước và khoảng 69% năng suất lao động của DN có vốn đầu tư nước ngoài.
Năng lực khoa học công nghệ của các DN tư nhân còn hạn chế, có nơi còn lạc hậu; DN chưa mạnh dạn đầu tư cho ứng dụng và phát triển khoa học công nghệ, nhất là công nghệ lõi, công nghệ tiên phong.
“Hiện tại, chỉ có 10% số DN đã từng đăng ký, hoặc đăng ký thành công 1 bằng sáng chế trong vòng 3 năm liên tiếp; đầu tư của DN cho đổi mới công nghệ chỉ chiếm khoảng 0,3% doanh thu, thấp hơn nhiều so với các nước như Ấn Độ (5%), Hàn Quốc (10%); chỉ có khoảng 10,2% DN có đầu tư vào một số hoạt động nghiên cứu triển khai (R&D)”, Dự thảo Đề án thông tin.
Bên cạnh đó, trình độ quản trị DN còn thấp; tính liên kết, hợp tác giữa các DN tư nhân Việt Nam còn yếu…
“Những điểm tồn tại, hạn chế này của khu vực KTTN có một phần nguyên nhân xuất phát từ hạn chế, yếu kém của cơ chế, phương thức quản lý nhà nước về kinh tế, đặc biệt quản lý nhà nước trong phát triển KTTN”, ông Hiếu nói.
 |
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, đại diện nhóm nghiên cứu tham mưu xây dựng Dự thảo Đề án trình bày khái lược nội dung Đề án |
Nhìn ở góc độ kiểm tra, giám sát hoạt động DN, ông Hiếu đánh giá, thay đổi trong công tác kiểm tra, giám sát chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu và mục tiêu đề ra; một số thay đổi mang tính chất cơ học, không thực chất, chưa áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong thanh tra, kiểm tra.
Đặc biệt, theo ông Hiếu, hoạt động thanh tra, kiểm tra đang tạo rào cản cho DN khi vẫn còn gần 20% số DN được khảo sát gần đây cho biết vẫn bị thanh, kiểm tra 2 lần/năm, thậm chí trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 họ cũng bị kiểm tra.
Bên cạnh đó, chất lượng thể chế chưa đạt được mục tiêu như Đảng, Chính phủ đã đặt ra; chính sách phân bổ nguồn lực cho các ngành, lĩnh vực, địa bàn chưa hiệu quả và đúng mục tiêu; cải cách DNNN còn nhiều tồn tại như chậm thoái vốn, cổ phần hóa; khu vực DNNN hiệu quả thấp…
Theo đó, để DNTN “không sợ lớn”, thực sự là một động lực quan trọng của nền kinh tế như mục tiêu đề ra, tại Dự thảo Đề án, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh, phải đổi mới căn bản và toàn diện phương thức quản lý nhà nước. Việc đổi mới này theo hướng Chính phủ số, chuyển từ kiểm soát sang kiến tạo; từ can thiệp trực tiếp sang gián tiếp; từ tiền kiểm sang giám sát theo nguyên tắc quản lý rủi ro nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế phù hợp với nguyên tắc và thông lệ quốc tế.
Trong đó, đổi mới hoạt động thanh, kiểm tra DN phải là một trong những trọng tâm cải cách trong quản lý trong thời gian tới. Thanh tra, kiểm tra tập trung vào tránh hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự và can thiệp vào các vấn đề quản trị nội bộ của DN. Áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong thanh tra, kiểm tra DN và đổi mới tư trong hoạt động này.
“Thanh, kiểm tra là giúp DN tuân thủ pháp luật chứ không phải trừng phạt, triệt tiêu doanh nghiệp; đồng thời, áp dụng nguyên tắc có lợi nhất cho DN trong trường hợp pháp luật chưa rõ ràng, nhiều cách hiểu khác nhau”, ông Hiếu nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đây là Đề án hết sức quan trọng, mở đầu cho việc triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó đề ra mục tiêu lớn cho giai đoạn tới là đưa đất nước hùng cường, thịnh vượng.
