Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên 2017: Thu hẹp khoảng cách chính sách – thực thi

(BĐT) - Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF) 2017 vừa kết thúc trưa nay (12/12). Với vai trò là cầu nối chính sách, Diễn đàn đã ghi nhận nhiều khuyến nghị chính sách từ cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước. Báo Đấu thầu ghi nhận một số khuyến nghị chính.
Ông Vũ Tiến Lộc-Chủ tịch VCCI: Khép lại khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Ảnh: Lê Tiên
Ông Vũ Tiến Lộc-Chủ tịch VCCI: Khép lại khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Ảnh: Lê Tiên

Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam: Khép lại khoảng cách giữa chính sách và thực thi

Cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam còn quan ngại nhiều vấn đề trong cải cách thể chế, mong muốn sự đồng bộ hơn nữa trong hệ thống luật pháp, thu hẹp khoảng cách giữa chính sách và thực thi đang còn lớn ở nhiều lĩnh vực.

Pháp luật về quản lý chuyên ngành của Việt Nam không phải là một hệ thống pháp luật đơn nhất mà là tập hợp các quy định có liên quan tới quản lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu trong nhiều hệ thống pháp luật chuyên ngành khác nhau.

Hiện có khoảng xấp xỉ 300 văn bản (bao gồm các văn bản pháp luật và, trong một số trường hợp, còn có cả các văn bản khác như công văn, hướng dẫn, thông báo…) có quy định về vấn đề này, được soạn thảo, ban hành và/hoặc thực thi bởi ít nhất 10 Bộ chuyên ngành. Do đo, việc rà soát lại toàn bộ các thủ tục, hồ sơ kiểm tra chuyên ngành để loại bỏ các trường hợp trùng lặp, không khả thi, không liên quan hoặc không cần thiết.

Tôi tin tưởng rằng ngọn lửa đang được nhóm lên mạnh mẽ về Chính phủ kiến tạo hành động và ngọn lửa phòng chống tham nhũng sẽ khơi dậy tinh thần sản xuất kinh doanh của doan nghiệp. Về phía cộng đồng doanh nghiệp liêm chính song hành với Chính phủ liêm chính.

Bà Natasa Ansell – Chủ tịch AmCham: Mở cửa hơn cho tư nhân sẽ giúp cải thiện tình hình tài chính đất nước. Ảnh: Lê Tiên

Bà Natasa Ansell – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ (AmCham): Mở cửa hơn cho tư nhân sẽ giúp cải thiện tình hình tài chính đất nước

Nhiều cơ hội đầu tư không trở thành hiện thực do những vướng mắc khi phải đối mặt với nạn tham nhũng và một môi trường thể chế, quy trình cấp phép còn rườm rà, nhiều hạn chế, thiếu rõ ràng. Ngoài ra, một số lĩnh vực của Việt Nam cũng chưa mở cửa để thu hút vốn tư nhân hay còn hạn chế do vẫn chú trọng vào các DNNN.

Chúng tôi tin rằng tiếp tục mở cửa để thu hút nguồn vốn tư nhân cho những dự án quan trọng, tận dụng được nguồn vốn tư nhân và thị trường tư nhân thì sẽ có thể cải thiện khả năng phát triển kinh tế cũng như tình hình tài chính của nền kinh tế nói chung.

Để làm được việc này, hệ thống pháp luật cần phải được xây dựng sao cho có thể thực thi một cách công bằng, bình đẳng nếu muốn thu hút nguồn vốn tư nhân. Môi trường kinh doanh có thể được cải thiện tốt nhất bằng những giải pháp nâng cao năng suất, giảm chi phí và rủi ro cho doanh nghiệp đầu tư tại Việt Nam.

Ông Tomaso Andreatta, Phó Chủ tịch EuroCham: Giảm yêu cầu chống chéo giữa các đơn vị. Ảnh: Lê Tiên

Ông Tomaso Andreatta - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham): Giảm yêu cầu chồng chéo giữa các đơn vị

Chúng tôi kêu gọi nỗ lực của Chính phủ trong việc xử lý các trường hợp tham nhũng đối với cấp thấp hơn. Giải pháp đòn bẩy chính là trả cho họ mức lương xứng đáng, hướng họ đến niềm tự hào được phục vụ cho chính quyền và người dân xung quanh. Trong khi ở cấp cao hơn, vấn đề nan giản phát sinh từ tính thiếu minh bạch, sự phụ thuộc vào các thủ tục cấp giấy phép và chứng nhận, cơ chế xin cho và sự diễn giải quy định chủ quan cao của những người có vị trí quyết định.

Đồng thời, cần giảm thiểu các yêu cầu chồng chéo hoặc mâu thuẫn của các đơn vị hành chính, gây lãng phí tài chính hay thuế.

Chúng tôi cũng kiến nghị thuế nhà thầu phải được các cơ quan chức năng đồng ý; chính sách một cửa quốc gia cần được thực hiện đầy đủ; chính sách thanh toán bằng ngoại tệ qua internet cần được tạo điều kiện hơn nữa để thực thi.

Ông Mark Gillin - Trưởng Nhóm hải quan và thuế: Nhất quán chính sách và thực thi. Ảnh: Lê Tiên

Ông Mark Gillin - Trưởng Nhóm hải quan và thuế: Nhất quán chính sách và thực thi
Môi trường kinh doanh của Việt Nam đã có những cải thiện rất tích cực, trong đó có lĩnh vực thuế và hải quan đã tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp nước ngoài yên tâm đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, hiện khối DN này  vẫn đang gặp phải một số khó khăn.
Đối với nhà đầu tư, các loại giấy phép do cơ quan có thẩm quyền ban hành có ý nghĩa như một bản cam kết giữa chính phủ Việt Nam với các nhà đầu tư. Đây là tài liệu quan trọng đảm bảo cho hoạt động đầu tư của họ vào Việt Nam. Pháp luật đầu tư luôn khẳng định nguyên tắc bảo hộ đầu tư, theo đó trường hợp quy định mới có ưu đãi đầu tư thấp hơn so với mức ưu đãi đã được quy định tại giấy phép, nhà đầu tư được tiếp tục áp dụng ưu đãi đầu tư theo quy định đã được quy định tại giấy phép.
Trên thực tế có nhiều trường hợp DN đã được cấp giấy phép với mức ưu đãi đã được thực hiện theo đúng nội dung này nhưng khi cơ quan thuê vào kiểm tra thì lại từ chối áp dụng, phủ nhận những ưu đãi mà DN đã được cấp. Trong một số trường hợp, cơ quan thuế cho rằng cơ quan cấp phép đã làm sai khi cấp những ưu đãi đó cho nhà đầu tư, yêu cầu DN nộp thuế bổ sung, lãi chậm nộp và thậm chí còn có yêu cầu DN nộp phạt do kê khai sai thuế.
Nhóm cũng ghi nhận, các DN đang gặp phải những vướng mắc, thiệt hại do quy định của pháp luật  thuế thay đổi liên tục, nhưng không rõ ràng nên gây ra những cách hiểu khác nhau. Do đó, việc áp dụng chính sách thuế cần dựa trên tính hợp lý và đạo lý thuế nói chung.
Bên cạnh đó, cơ quan thuế cần thực hiện nghiêm các quy định nhằm tôn trọng nhà đầu tư với chế tài rõ ràng. Trường hợp khi cơ quan thuế làm sai, cán bộ thuế thiếu trách nhiệm khi thực thi, kể cả khi họ giải đáp sai qua đường dây nóng trong việc hướng dẫn gây ra các tổn thất cho DN cũng cần được xử lý nghiêm. Khi DN làm sai, không tuân thủ thì ngay lập túc phải chịu chế tài, hình phạt rất nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh.
Đặc biệt, pháp luật về thuế hiện nay cần có quy định cụ thể và hướng dẫn xử lý đối với hành vi ban hành văn bản, quyết định, công văn có nội dung sai luật, sai thẩm quyền, những văn bản ban hành có nội dung trái ngược nhau cho cùng một vấn đề tương tự.

Chuyên đề