Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng: Hành động từ sớm, từ xa để vượt qua thách thức, chủ động thích ứng

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt các nhà đầu tư nước ngoài. Ảnh: VGP

Quyết liệt chỉ đạo giải quyết kịp thời kiến nghị của nhà đầu tư

Phát biểu tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt các nhà đầu tư nước ngoài (ĐTNN) sáng 22/4/2023, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, thế giới đang chứng kiến những biến động nhanh, phức tạp và khó lường trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính trị, an ninh, thiên tai, dịch bệnh… gây ảnh hưởng không nhỏ đến tốc độ phục hồi và phát triển, trong đó có Việt Nam, nhất là về đầu tư, thương mại, tài chính, tiền tệ. Trước bối cảnh đó, việc Thủ tướng Chính phủ quyết định tổ chức Hội nghị gặp mặt các nhà ĐTNN hôm nay cho thấy sự quan tâm, đồng hành của Chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước, là thông điệp của người đứng đầu Chính phủ, tiếp tục khẳng định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước Việt Nam đối với khu vực ĐTNN. Theo đó, khu vực ĐTNN được xác định có vai trò quan trọng trong nền kinh tế; được khuyến khích phát triển nhằm phát huy ngoại lực, khơi dậy tinh thần sáng tạo, cộng hưởng sức mạnh nội lực, kịp thời nắm bắt cơ hội, nâng cao hiệu quả hợp tác đầu tư.

Sự tham dự của đông đảo doanh nghiệp ĐTNN lớn đã đầu tư tại Việt Nam và hàng trăm tập đoàn lớn trên thế giới tham dự trực tuyến Hội nghị cho thấy sự quan tâm, tinh thần đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài đối với Việt Nam.

Bộ trưởng điểm lại, tại Hội nghị dành riêng cho các doanh nghiệp ĐTNN vào tháng 9/2022 và các lần gặp gỡ gần đây, Chính phủ và các nhà ĐTNN đã cùng trao đổi và thảo luận về 30 nội dung đề xuất từ phía cộng đồng doanh nghiệp. Đến nay, các nội dung kiến nghị đều đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cơ bản giải quyết và đã được thống nhất qua các phiên kỹ thuật giữa các nhóm công tác của các bộ, ngành với cộng đồng doanh nghiệp. Đồng thời, sau Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ cũng đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị về một số nhiệm vụ, giải pháp nâng cao hiệu quả ĐTNN trong giai đoạn mới.

Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, kịp thời, hiệu quả, yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương khắc phục ngay những hạn chế, bất cập; theo dõi sát diễn biến tình hình và có phản ứng chính sách kịp thời, phù hợp, hiệu quả; vừa tập trung xử lý những nhiệm vụ thường xuyên ngày càng nhiều, yêu cầu ngày càng cao; vừa quyết liệt giải quyết các tồn đọng kéo dài và những vấn đề đột xuất phát sinh.

Tiếp đà tăng trưởng tích cực năm 2022, trong 3 tháng đầu năm 2023, Việt Nam vẫn duy trì đà phát triển, đạt được những kết quả quan trọng. Vị trí của Việt Nam trên các bảng xếp hạng đã có những bước tiến bộ đáng kể. Nhiều tổ chức uy tín quốc tế đánh giá cao kết quả và triển vọng phát triển kinh tế, nâng hạng tín nhiệm và dự báo tích cực tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2023 ở mức khoảng 6,3 - 7,0%.

Theo kết quả khảo sát năm 2022 do Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) thực hiện với các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam: 60% doanh nghiệp sẽ mở rộng kinh doanh tại Việt Nam trong 1 - 2 năm tới, cao nhất trong khối ASEAN; Việt Nam có lợi thế về tiềm năng tăng trưởng cao, doanh nghiệp có thể tăng doanh thu nhờ mở rộng thị trường, tăng xuất khẩu; 56,5% doanh nghiệp sẽ xem xét thúc đẩy mức độ thu mua nội địa hóa tại Việt Nam cao hơn, đồng thời tiếp tục tăng cường đầu tư cho thiết bị, thúc đẩy tự động hóa, số hóa nhằm tiết kiệm nhân lực, tối ưu hóa chi phí sản xuất…

Theo khảo sát tháng 1/2023 về môi trường kinh doanh của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), Việt Nam được đánh giá thuộc top 5 điểm đến đầu tư toàn cầu. Vừa qua, trong Báo cáo Hạnh phúc thế giới, Việt Nam đã tăng 12 bậc, đứng thứ 65/137 quốc gia.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, đây là minh chứng rõ ràng nhất cho sự ủng hộ, tin tưởng của cộng đồng doanh nghiệp vào những quyết sách, giải pháp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong thời gian vừa qua.

Hành động từ sớm, từ xa để vượt qua thách thức, chủ động thích ứng

Bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, với tinh thần lạc quan nhưng không chủ quan, năm 2023, Việt Nam nhận định sẽ có nhiều thách thức; quy mô nền kinh tế còn khiêm tốn, độ mở cao, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế. Tuy nhiên, khó khăn, thách thức cũng đồng thời tạo áp lực thúc đẩy đổi mới tư duy, sáng tạo, kiến tạo tầm nhìn mới; từ đó, mở ra những cơ hội mới và động lực mới trong hợp tác phát triển.

Theo báo cáo của Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD), cạnh tranh giữa các nước đang phát triển trong thu hút ĐTNN sẽ diễn ra quyết liệt, đặc biệt trong bối cảnh dòng vốn ĐTNN được dự báo giảm trong năm 2023, trong khi nhu cầu thu hút vốn đầu tư cho giai đoạn phục hồi và phát triển sau Covid-19 tăng cao. Bên cạnh đó, dòng vốn ĐTNN toàn cầu có xu hướng tập trung vào các lĩnh vực: công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển; kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn; năng lượng sạch… Đây cũng chính là những lĩnh vực mà Việt Nam đang đặt trọng tâm ưu tiên thu hút ĐTNN và dành nhiều ưu đãi, hỗ trợ đầu tư, qua đó mở ra nhiều cơ hội hợp tác và phát triển cho các nhà ĐTNN đầu tư tại Việt Nam trong thời gian tới.

Năm 2023 là năm quan trọng với Việt Nam, là năm "bản lề" trong kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 để cơ cấu lại nền kinh tế đất nước và thực hiện các mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Nếu các năm 2021 - 2022 là giai đoạn tạo tiền đề, thì 2023 là thời điểm để "tăng tốc". Mục tiêu là đến năm 2025, Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Qua đó tạo sự bứt phá cho 5 năm tiếp theo (2025 - 2030) với mục tiêu trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Phấn đấu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, để đạt được những mục tiêu nêu trên, ngay từ bây giờ, không chỉ Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương mà cả các doanh nghiệp cũng cần phải hành động từ sớm, từ xa, để vượt qua thách thức, chủ động thích ứng, tận dụng cơ hội, phát triển bền vững, mang lại những giá trị mới.

Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp ngắn hạn và dài hạn

Tại Hội nghị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã kiến nghị một số nhiệm vụ, giải pháp trong ngắn hạn và dài hạn để tháo gỡ khó khăn, tranh thủ thời cơ phát triển, hợp tác hiệu quả, đem lại lợi ích cho cả nhà đầu tư và người dân, doanh nghiệp Việt Nam.

Theo đó, đối với các bộ, ngành, địa phương, trong ngắn hạn phải chủ động tiếp cận, nắm bắt vướng mắc, khó khăn của các nhà đầu tư hiện hữu; khẩn trương xử lý triệt để cho doanh nghiệp, không để khó khăn tồn đọng kéo dài; tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư, dự án đầu tư ngay ở cấp cơ sở. Thực hiện hiệu quả Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2023 để tiếp tục tiết giảm chi phí, hỗ trợ dòng tiền cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy các động lực tăng trưởng. Chủ động hỗ trợ doanh nghiệp kết nối đối tác mới, mở rộng thị trường để khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng; đa dạng hóa đối tác; giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp.

Đồng thời, chuẩn bị sẵn các điều kiện cần thiết để đón làn sóng đầu tư mới như: chuẩn bị mặt bằng sạch; hoàn thiện hạ tầng; năng lượng; nguồn cung lao động có tay nghề; nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp trong nước để tham gia chuỗi giá trị; chuẩn bị sẵn các gói chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư mới, trong bối cảnh thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng trong năm 2024, tăng tính cạnh tranh của môi trường đầu tư và hài hòa lợi ích của nhà đầu tư.

Trong dài hạn, thứ nhất, cần kiến tạo môi trường đầu tư kinh doanh công bằng, thông thoáng và minh bạch. Tháo gỡ những điểm nghẽn trong huy động nguồn lực, sản xuất kinh doanh. Thúc đẩy giải ngân mọi nguồn vốn đầu tư; tạo dựng và củng cố niềm tin, tâm lý, cảm hứng kinh doanh; với phương châm "Lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể và là mục tiêu, động lực".

Thứ hai, tăng cường năng lực của doanh nghiệp trong nước, phát triển công nghiệp hỗ trợ; thúc đẩy kết nối với doanh nghiệp FDI để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu; gia tăng giá trị sản xuất nội địa.

Thứ ba, phát huy tối đa nhân tố con người, coi con người là trung tâm, chủ thể, nguồn lực chủ yếu và mục tiêu của sự phát triển; lấy giá trị văn hoá, con người Việt Nam là nền tảng, sức mạnh nội sinh quan trọng, bảo đảm sự phát triển bền vững.

Thứ tư, phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; đẩy nhanh việc thành lập các trung tâm khởi nghiệp sáng tạo; tăng cường liên kết các mạng lưới đổi mới sáng tạo trong và ngoài nước.

Thứ năm, điều chỉnh hoạt động xúc tiến đầu tư theo hướng thống nhất, có trọng tâm, trọng điểm, mang tầm quốc gia, thể hiện tính liên ngành, liên vùng, gắn với thị trường, đối tác đầu tư và dự án cụ thể; đa phương hóa, đa dạng hóa hình thức xúc tiến đầu tư.

Thứ sáu, xây dựng chính sách thu hút ĐTNN cân đối, hợp lý giữa các vùng, miền; bảo đảm việc thu hút, hợp tác ĐTNN theo đúng định hướng, quy hoạch, yêu cầu phát triển và mục tiêu cải thiện vị thế Việt Nam trong chuỗi sản xuất toàn cầu.

Bộ trưởng cũng đề nghị các hiệp hội doanh nghiệp cần tiếp tục là cầu nối giữa Chính phủ và các doanh nghiệp thành viên để kịp thời phản ánh các vướng mắc, khó khăn trong quá trình đầu tư kinh doanh; tham vấn, kiến nghị bổ sung, sửa đổi các chính sách, pháp luật phù hợp với tình hình thực tiễn. Đồng thời, xây dựng mạng lưới liên kết giữa các thành viên trong nước và nước ngoài; hợp tác hình thành chuỗi liên kết, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau mở rộng thị trường đầu tư kinh doanh. Chủ động nghiên cứu, đánh giá, nhận định các thách thức, thời cơ, xu hướng kinh doanh, xu hướng thị trường; kịp thời chia sẻ, hướng dẫn, hỗ trợ cung cấp thông tin, tư vấn cho doanh nghiệp hội viên.

Từ phía các doanh nghiệp, cần chủ động thực hiện đổi mới mô hình, đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ, hình thành các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D). Ưu tiên đầu tư các dự án sử dụng ít lao động, năng lượng, đất đai, tài nguyên, đem lại giá trị gia tăng cao. Trao đổi, liên hệ kịp thời với các cơ quan quản lý về đầu tư tại Trung ương và địa phương để có được sự hỗ trợ, hướng dẫn và sớm có được quyết định đầu tư. Xây dựng tinh thần chia sẻ, hợp tác và đồng hành cùng Chính phủ trong quá trình tìm kiếm cơ hội đầu tư mới, tổ chức sản xuất kinh doanh bền vững, tuân thủ pháp luật, luôn đổi mới công nghệ.

Bộ trưởng cũng mong muốn các nhà ĐTNN tăng cường liên kết với doanh nghiệp trong nước để cùng nhau tận dụng các cơ hội và lợi thế mỗi bên. Hỗ trợ nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp Việt Nam, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.