Ông Wang Jisi - cố vấn về quan hệ quốc tế của chính phủ Trung Quốc (Ảnh: SCMP)
Cố vấn về quan hệ quốc tế của chính phủ Trung Quốc, ông Wang Jisi, cho rằng việc "không thể hoà giải" bất đồng về trật tự chính trị giữa Bắc Kinh và Washington khiến cho việc duy trì mối quan hệ song phương ổn định trong thời gian dài gặp nhiều khó khăn.
Theo ông Wang, Trưởng khoa Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc coi quan hệ Mỹ - Trung dưới thời Tổng thống đắc cử Trump sẽ có nhiều thách thức hơn, trong khi Washington được cho là sẽ tăng cường các chính sách "bao vây" Trung Quốc trong thời gian tới. Ông cho rằng một loạt vấn đề như nhân quyền, tôn giáo, vấn đề Đài Loan có thể tiềm ẩn những nguy cơ tác động tới quan hệ Mỹ - Trung hơn là vấn đề tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông.
Ông Wang, người đảm nhận công việc cố vấn cho các nhà lập pháp Trung Quốc trong vấn đề đối ngoại và mới đây đã gửi báo cáo lên chính phủ về việc đánh giá quá trình "xoay trục sang châu Á" của Mỹ, cho rằng Washington đang dẫn dắt trật tự thế giới với trọng tâm hướng tới các hệ thống dân chủ, trong khi Bắc Kinh coi đó là hành động can thiệp vấn đề chính trị nội bộ của các nước.
Ông Wang nói: "Với chúng tôi, mối đe doạ lớn nhất mà phía Mỹ đặt ra chính là vấn đề chính trị, chứ không phải cạnh tranh kinh tế hay quân sự. Chúng tôi đánh giá Mỹ luôn tìm cách can thiệp vào các vấn đề trong nước của Trung Quốc".
Tổng thống đắc cử Donald Trump và quan hệ Trung - Mỹ
Diễn đàn về quan hệ quốc tế nêu trên được tổ chức trong thời điểm chuẩn bị diễn ra cuộc chuyển giao chính trị tại Mỹ. Trong ngày 5/1, Ngoại trưởng Mỹ sắp mãn nhiệm John Kerry một lần nữa tái khẳng định quan điểm của Washington về việc ủng hộ chính sách "Một Trung Quốc". Thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Kerry, Ngoại trưởng Vương Nghị cho rằng hai nước cần phát triển quan hệ song phương theo hướng chắc chắn.
Tuy nhiên, điều mà Trung Quốc quan tâm nhất bây giờ chính là quan điểm của chính phủ Mỹ về các chính sách đối ngoại sắp tới, đặc biệt là sau khi Tổng thống đắc cử Trump có cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Chưa kể, việc bà Thái Anh Văn sẽ quá cảnh ở Mỹ trong chuyến công du tới các nước ở Mỹ Latinh sắp tới cũng đang khiến Bắc Kinh theo dõi sát sao mọi động thái.
Ông Yan Xuetong, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Thanh Hoa, cho rằng Đài Loan có thể là một trong những "quân bài" mà Tổng thống đắc cử Trump sử dụng để kiềm chế Trung Quốc. Ông nói: "Kiềm chế quá trình trỗi dậy của Trung Quốc có thể là mục tiêu ưu tiên trong chính sách với Bắc Kinh của chính phủ Mỹ sắp tới sau khi Washington triển khai quá trình xoay trục sang khu vực châu Á - Thái Bình Dương và hướng tới khu vực Đông Á".
Theo ông Yan, có khả năng Tổng thống đắc cử Trump sẽ hướng tới Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Singapore, Thái Lan và Nga để "bao vây" Trung Quốc. Ông nhận định: "Lý do ông Trump xích lại gần Nga không chỉ vì quan điểm cá nhân mà còn cả vai trò quan trọng của Moscow trong các vấn đề chính trị tại Đông Á".
Giữa lúc chưa biết tương lai quan hệ Mỹ - Trung sẽ phát triển tới đâu, ông Wang kêu gọi giới lãnh đạo Trung Quốc đi đầu trong quá trình định hướng chính sách. Ông nhấn mạnh: "Thay vì tập trung quá nhiều vào những gì ông Trump nói, tôi thấy sẽ tốt hơn khi Trung Quốc tập trung xác định điều họ muốn trong quan hệ Mỹ - Trung tương lai và lên kế hoạch về cách định hình quan hệ song phương theo hướng có lợi cho các lợi ích lâu dài của Trung Quốc".
