|
| Cơ chế đấu thầu mua điện từ dự án điện gió, điện mặt trời làm tăng tính cạnh tranh trong đầu tư phát triển năng lượng tái tạo. Ảnh: Trần Minh Lương |
Về sự cần thiết xây dựng cơ chế mua điện từ dự án điện gió, điện mặt trời thay thế cơ chế cũ, theo Bộ Công Thương, FIT là cơ chế khuyến khích của Nhà nước chỉ được áp dụng trong thời gian nhất định để khuyến khích thu hút đầu tư vào những lĩnh vực cần đầu tư, ở đây là lĩnh vực điện gió, điện mặt trời. Trong bối cảnh giá năng lượng tái tạo trên thế giới có xu hướng giảm và tại thời điểm hiện nay khi quy mô phát triển năng lượng tái tạo đã trở nên cạnh tranh hơn, việc xem xét, chuyển dịch sang chính sách cạnh tranh, tiệm cận thị trường là phù hợp với chủ trương của Chính phủ và xu hướng phát triển trên thế giới.
Hơn nữa, theo cơ quan này, việc giữ nguyên các cơ chế ưu đãi tại các quyết định nêu trên sẽ có ít nhất 3 hạn chế. Trước hết, thời hạn hợp đồng mua bán điện 20 năm là không phù hợp do hiện nay chi phí sản xuất điện gió và điện mặt trời có xu hướng giảm hơn so với thời điểm ban hành cơ chế FIT với hiệu suất công nghệ cải thiện, quy mô và kinh nghiệm phát triển.
Thứ hai, giá điện được điều chỉnh theo biến động tỷ giá VNĐ/USD cũng không phù hợp theo quy định tại Pháp lệnh Ngoại hối 2013, các thông tư quy định hạn chế sử dụng ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước.
Thứ ba, đến nay, điện gió và điện mặt trời ở nước ta đã chiếm 26% tổng công suất lắp đặt, việc bên mua điện có trách nhiệm mua toàn bộ sản lượng điện sản xuất của các nhà máy điện dẫn đến bất bình đẳng với nhiều nhà máy điện khác trong hệ thống, ảnh hưởng an ninh hệ thống điện.
Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương đề xuất xây dựng cơ chế áp dụng đối với dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp đảm bảo thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Văn Thành tại Thông báo số 55 ngày 26/2/2022.
Đối tượng tham gia đấu thầu là các dự án, phần dự án điện mặt trời, điện gió đã và đang triển khai đầu tư nhưng không kịp mốc thời gian theo quy định tại Quyết định 39/2018/QĐ-TTg và Quyết định 13/2020/QĐ-TTg.
Về xây dựng khung giá phục vụ cho việc đấu thầu, Bộ Công Thương đề xuất, phương pháp xây dựng khung giá tương tự phương pháp quy định tại Thông tư 57/2014/TT-BCT ngày 19/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định phương pháp, trình tự và ban hành khung giá phát điện có điều chỉnh cho phù hợp với đối tượng áp dụng là các nhà máy điện mặt trời, nhà máy điện gió.
Đơn vị tổ chức đấu thầu là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Việc tổ chức đấu thầu căn cứ theo quy định của Luật Đấu thầu và các văn bản hướng dẫn.
Thời hạn của các hợp đồng mua bán điện và giá điện áp dụng từ năm 2022 đến hết năm 2025. Sau năm 2025, các đơn vị tiếp tục tham gia đấu thầu theo quy định do Thủ tướng hoặc Bộ Công Thương ban hành. Giá mua điện tính bằng tiền Việt Nam, không điều chỉnh theo biến động tỷ giá VNĐ/USD. Nhà máy điện được EVN huy động theo nhu cầu của hệ thống điện, đảm bảo an ninh hệ thống điện quốc gia.
Ngoài ra, xét tính cấp bách của việc xây dựng và ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đề nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ theo trình tự, thủ tục rút gọn trong xây dựng và ban hành Quyết định nêu trên. Thời gian dự kiến trình Dự thảo Quyết định là tháng 5 tới. Đồng thời, giao Bộ Công Thương xây dựng và ban hành thông tư quy định khung giá áp dụng cho các dự án chuyển tiếp có hiệu lực đồng thời với Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Trước đó, nhiều ý kiến đánh giá cao đề xuất cơ chế đấu thầu điện tái tạo bởi việc đấu thầu sẽ cho kết quả mang tính cạnh tranh và người tiêu dùng sẽ được lợi nhất.
