|
| Sự chậm trễ trong cổ phần hóa, thoái vốn dễ dẫn đến tâm lý hoạt động cầm chừng chờ đợi, thậm chí là bất an của chính đội ngũ quản lý và người lao động. Ảnh: L.H |
Tại Diễn đàn Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tổ chức ngày 8/8, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp cho biết, Bộ Tài chính đã nhận được khá nhiều kiến nghị liên quan đến cơ chế CPH và thoái vốn. Cơ quan này đã và đang tiếp tục phối hợp với các cơ quan có liên quan tháo gỡ các vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đẩy mạnh thực hiện việc bán vốn trong thời gian tới.
Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình CPH DNNN, ông Trần Nguyên Nam, Phó trưởng ban phụ trách Ban Kế hoạch tổng hợp của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) cho biết, doanh nghiệp gặp khá nhiều khó khăn, vướng mắc vì hầu hết các công ty TNHH 1, 2 thành viên mà SCIC tiếp nhận có quy mô nhỏ, còn nhiều tồn tại, vướng mắc về tài chính kéo dài, đứng trước nguy cơ phá sản, thậm chí mất hết vốn nhà nước, không đủ điều kiện triển khai CPH.
Đối với công tác thoái vốn nhà nước, theo đại diện SCIC, nhìn chung, pháp luật còn quy định chồng chéo tại nhiều văn bản thay vì tại một văn bản duy nhất, cho dù chỉ ở cấp thông tư. Bên cạnh đó, các quy định hiện hành chủ yếu mới chỉ dừng ở các quy định khung, mang tính nguyên tắc nên trong quá trình thực hiện, các DNNN thường xuyên phải hỏi ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành để xử lý các vấn đề phát sinh.
Ngoài ra, còn tồn tại khá nhiều vướng mắc về phía doanh nghiệp là đối tượng thoái vốn như tỷ lệ sở hữu của cổ đông nhà nước quá nhỏ hoặc đã có cổ đông khác sở hữu chi phối (trên 51%) tại doanh nghiệp, làm giảm sự hấp dẫn của phần vốn nhà nước; doanh nghiệp làm ăn yếu kém, thua lỗ kéo dài; không có lợi thế về đất đai; giá khởi điểm bán vốn quá cao so với kỳ vọng của nhà đầu tư...
Trước thực tế trên, đại diện SCIC kiến nghị cơ quan quản lý cần tiếp tục tách bạch quá trình bán vốn và việc thu hồi nợ theo hướng việc theo dõi và thu hồi nợ cần được coi là công việc thường xuyên cả trước, trong và sau khi bán cổ phần của các doanh nghiệp. Cho phép SCIC thiết lập cơ chế hợp tác mua bán nợ giữa SCIC và các tổ chức mua bán nợ trên thị trường như DATC hay VAMC...
Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, sự chậm trễ trong CPH, thoái vốn dễ dẫn đến tâm lý hoạt động cầm chừng chờ đợi, thậm chí là bất an của chính đội ngũ quản lý và người lao động, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong trường hợp này, doanh nghiệp đã yếu kém sẽ lại càng yếu kém hơn, và Nhà nước sẽ càng khó khăn hơn khi thoái vốn. Ông Long đưa ra đề xuất nhằm hoàn thiện cơ chế chính sách về CPH, thoái vốn nhà nước.
Thứ nhất, cần quy định rõ hơn về trách nhiệm của bộ, ngành và các bên liên quan trong CPH, thoái vốn khi mà kế hoạch, danh mục Thủ tướng đã phê duyệt cho cả giai đoạn rồi.
Đối với những trường hợp có vướng mắc, đặc thù hoặc chưa có quy định rõ ràng của pháp luật thì cần quy định rõ thẩm quyền do ai phải đề xuất phương án xử lý; ai có đủ thẩm quyền phê duyệt.
Tránh tư tưởng đùn đẩy, sợ trách nhiệm trong xử lý công việc, không “tròn vo, đẩy công văn xin ý kiến vòng quanh” gây ách tắc, trì trệ mà Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhắc đến trong một cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về đổi mới và phát triển doanh nghiệp vào cuối tháng 7.
Thứ hai là, trong thời gian qua có rất nhiều ý kiến cho rằng cứ bán công ty cho nhà đầu tư ngoại là coi như “mất tất” hoặc “mất thương hiệu”. Tuy nhiên, nếu xét trên phương diện của một quốc gia thì việc đánh giá cái được, cái mất cần phải thực hiện một cách toàn diện. Thời gian vừa qua, nhiều thương vụ bán cho nhà đầu tư chiến lược trong nước cũng đã để lại những bài học như trường hợp CPH Hãng phim truyện Việt Nam (VFS) - một thương hiệu điện ảnh có tuổi đời gần 60 năm. Nhà đầu tư chiến lược là Tổng công ty Vận tải thủy (Vivaso) không hề có kinh nghiệm và khả năng trong lĩnh vực sản xuất phim.
“Và tôi cũng tin rằng, không ít nhà đầu tư chiến lược Việt khác tham gia mua cổ phần của DNNN chỉ nhằm mục đích chính là bất động sản và những khu đất vàng hơn là nhằm vào thương hiệu hoặc ngành kinh doanh chính của doanh nghiệp”, ông Long nêu vấn đề.
Một vấn đề quan trọng khác, theo chuyên gia Ngô Trí Long, trong quá trình CPH, thoái vốn nhà nước, việc lựa chọn nhà đầu tư nội hay ngoại sẽ không thực sự quan trọng bằng việc đánh giá, lựa chọn được nhà đầu tư có công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm với thị trường Việt Nam, có cam kết gắn bó với thị trường Việt Nam trong dài hạn, có chiến lược phát triển dựa trên những sản phẩm thuần Việt.
“Có như vậy thì quá trình CPH, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp mới thực sự trở thành công cụ hiệu quả giúp Nhà nước đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong dài hạn theo đúng chủ trương, chính sách mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã đề ra”, TS. Ngô Trí Long khuyến nghị.
