|
| Cách mạng công nghiệp 4.0 là “cơ hội bây giờ hoặc không bao giờ”. Ảnh: Lê Tiên |
Lựa chọn chính sách phát triển để có thể đưa kinh tế Việt Nam nhảy vọt trong cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0) là nội dung được đề cập tại Hội thảo Dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới: “Rà soát quy định pháp luật ở 5 nước châu Á và lựa chọn chính sách cho Việt Nam” diễn ra tại Hà Nội chiều 3/5.
Cơ hội lớn đưa kinh tế nhảy vọt
Báo cáo Dòng chảy dữ liệu xuyên biên giới: “Rà soát các quy định pháp luật liên quan và cơ hội ngành nghề chính ở 5 nền kinh tế châu Á (Ấn Độ, Nhật Bản, Indonesia, Philippines và Việt Nam)” do bà Lim May Ann, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Điện toán đám mây châu Á (ACCA) trình bày tại Hội thảo cho thấy, kinh tế số đang và sẽ tạo ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế.
Tại Nhật Bản, việc tận dụng trí tuệ nhân tạo và Internet vạn vật được dự đoán sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế lên tới 4,1% và đến năm 2030 GDP toàn cầu sẽ tăng 40% so với hiện nay. Việc đẩy nhanh sự tham gia của Ấn Độ vào tất cả các dòng chảy dữ liệu toàn cầu trong thập kỷ qua để bắt kịp với các quốc gia tiên phong có thể đưa GDP của nước này tăng lên 1,2 nghìn tỷ USD. Còn ở Indonesia, việc tăng cường truy cập vào băng thông rộng và sử dụng dữ liệu, đặc biệt là các doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa, sẽ giúp GDP tăng 2% và tạo ra 4 triệu việc làm…
Với Việt Nam, kinh tế số có thể giúp kinh tế Việt Nam tạo ra những bước phát triển nhảy vọt. Các ngành nghề truyền thống và phi truyền thống đều được hưởng lợi từ việc số hóa và cho phép sử dụng các luồng dữ liệu xuyên biên giới, từ đó tiết giảm được chi phí, thúc đẩy phát triển.
Ông Mai Liêm Trực, nguyên Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông tin tưởng, Việt Nam có cơ sở để bắt kịp và đạt được thành công trong cuộc cách mạng này. Bởi lẽ, hiện nay, viễn thông Việt Nam tương đương các nước trong khu vực và thế giới kể cả mức độ phổ cập, giá cả phù hợp… Đặc biệt, công nghệ ở Việt Nam không có gì đáng lo ngại. “Cách đây 25 năm, chúng ta dám cả gan đi vào công nghệ số để đến nay Internet, công nghệ của Việt Nam không thua bất kỳ quốc gia nào….”, ông Trực nhấn mạnh.
Cơ hội là rất lớn, tuy nhiên, bà Lim May Ann vẫn chỉ ra, khung pháp lý của Việt Nam về các luồng dữ liệu xuyên biên giới là “chưa mở” so với các nước được khảo sát ở 3 điểm cụ thể. Thứ nhất là các yêu cầu cấp phép, yêu cầu hợp tác và tạo điều kiện cho các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện các biện pháp kỹ thuật khi cần. Thứ hai là yêu cầu phải có máy chủ ở trong nước để hỗ trợ yêu cầu kiểm tra của cơ quan quản lý nhà nước theo Nghị định số 72/2013/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, cũng như các yêu cầu kiểm soát nội dung trong Thông tư số 38/2016/TT-BTTTT hướng dẫn thực hiện Nghị định 72/2013/NĐ-CP. Thứ ba là, các chính sách liên quan tới thuế xuyên biên giới có xu hướng trở nên nghiêm ngặt hơn, được thể hiện trong các diễn biến gần đây liên quan tới việc quản lý các công ty kết nối dịch vụ đặt xe và các cơ sở đặt khách sạn trực tuyến.
Theo ACCA, các yêu cầu về mặt quản lý này có thể tạo ra những thách thức đối với các nhà cung cấp dịch vụ dữ liệu xuyên biên giới khiến họ phải cân nhắc việc tham gia vào thị trường Việt Nam. Hơn thế nữa, điều này cũng có thể tác động tiêu cực đến DN Việt Nam có nhu cầu sử dụng các công vụ và dịch vụ điện toán đám mây quốc tế vốn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp gia tăng sự phát triển của các DN số.
Lựa chọn chính sách theo hướng nào?
Xem rủi ro chính sách là một rào cản lớn đối với sự phát triển của DN trong cuộc CMCN 4.0, khuyến nghị định hướng quản lý dòng dữ liệu xuyên biên giới trong nền kinh tế số, bà Lim May Ann cho rằng, Chính phủ Việt Nam cần phải có một cách tiếp cận thận trọng để bảo đảm rằng việc xây dựng một môi trường an toàn mạng sao cho không vô tình hạn chế và kìm hãm tiềm năng phát triển của kinh tế số. Vì vậy, các chính sách phát triển kinh tế số cần có tiếp cận tổng thể, chính sách không thể theo trục dọc, mà còn là liên kết ngang.
ACCA cũng cho rằng, trong kinh tế số, các nhà hoạch định chính sách cần chuyển sang quan điểm xây dựng chính sách là để hỗ trợ nền kinh tế và không giới hạn tiềm năng phát triển hơn là quan điểm chỉ tập trung vào quản lý hoặc kiểm soát rủi ro.
Đồng tình với khuyến nghị nêu trên, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) bổ sung: “Đến lúc những người làm chính sách ở Việt Nam cần thoát khỏi tư duy quản lý để xây dựng được những chính sách đáp ứng yêu cầu phát triển, thúc đẩy phát triển và tạo điều kiện phát triển. Thay đổi được điều này, chúng ta sẽ không những tận dụng được cơ hội phát triển của CMCN 4.0, mà cánh cửa phát triển đất nước sẽ rộng hơn rất nhiều”.
Một số ý kiến khác tại Hội thảo cũng đề xuất, để phát triển kinh tế số, chúng ta phải thay đổi mạnh về tư duy; hoặc cần có một bộ luật quy định về việc chia sẻ dữ liệu mở, trong đó quy định rõ nội dung nào có thể mở, nội dung nào không để vừa khuyến khích phát triển kinh tế vừa bảo vệ được an ninh.
