Né tránh nhà thầu đến mua HSMT
Theo nội dung thông báo mời thầu đăng tải trên Báo Đấu thầu số 76 phát hành ngày 27/4/2017, Gói thầu Thi công hạng mục bó vỉa, gạch lát và hệ thống thoát nước thuộc Dự án Chỉnh trang tuyến phố Tôn Đức Thắng đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hè đường, cây xanh, chiếu sáng, biển hiệu quảng cáo; tuyến phố điểm về trật tự và văn minh đô thị. Gói thầu này sử dụng ngân sách quận Đống Đa, được đấu thầu rộng rãi trong nước theo phương thức 1 giai đoạn 1 túi hồ sơ. Thời gian phát hành HSMT từ 9h ngày 4/5/2017 đến 14h ngày 16/5/2017 (trong giờ hành chính), thời điểm đóng thầu là 14h30 ngày 16/5/2017.
Trong Đơn kiến nghị gửi đến Báo Đấu thầu, Công ty CP Công trình giao thông Hà Nội cho biết, sáng ngày 5/5/2017 (Thứ Sáu), Công ty đã cử cán bộ mang đầy đủ giấy giới thiệu, hồ sơ năng lực đến Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa để mua HSMT gói thầu trên. Nhà thầu đã liên hệ với Phòng Văn thư và được chỉ lên tầng 5 (Phòng Chuẩn bị dự án đấu thầu) nhưng khi hỏi thì các cán bộ phòng này hướng dẫn sang phòng đối diện để mua HSMT.
Tuy nhiên, khi sang phòng đối diện thì không có ai ở phòng. Nhà thầu cũng đã liên hệ nhiều lần theo số máy công khai tại thông báo mời thầu trên Báo Đấu thầu (043.856.9580) nhưng không có người nghe máy. Cán bộ nhà thầu sau đó xuống văn thư hỏi lại và được thông báo rằng “hôm nay cán bộ đi họp hết, không có ai ở cơ quan, đến chiều quay lại”. Đầu giờ chiều, cán bộ của Nhà thầu tiếp tục đến Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa mua HSMT nhưng không ai bán HSMT và đã ngồi chờ ở phòng khách đến hết giờ chiều ngày 5/5/2017. Cán bộ văn thư của Ban báo với cán bộ đi mua HSMT của Nhà thầu là sang đầu tuần quay lại.
2 ngày sau đó (ngày 6 và ngày 7/5/2017) là Thứ Bảy và Chủ Nhật (ngày nghỉ) nên ngày 8 và ngày 9/5/2017, cán bộ của Nhà thầu tiếp tục có mặt ở Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa để mua HSMT nhưng bất thành. Cán bộ Văn thư của Ban vẫn thông báo là các cán bộ đi họp hết, không có ai ở phòng bán HSMT.
Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu sáng ngày 17/5/2017, cán bộ đi mua HSMT của Nhà thầu cho biết, ngày 10/5/2017, Nhà thầu gửi Đơn kiến nghị đến Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa. Và đến sáng ngày 15/5/2017, Nhà thầu nhận được công văn trả lời của Ban này. Ngay sau đó, cán bộ của Nhà thầu đã đến Ban để mua HSMT nhưng chờ cả ngày 15/5/2017, Ban vẫn không chịu bán HSMT. Ngày 16/5/2017 (trước thời điểm đóng/mở thầu), Nhà thầu tiếp tục gửi Đơn kiến nghị tới Báo Đấu thầu, Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa và các cơ quan chức năng.
Điệp khúc “lãnh đạo đi học, cán bộ đi họp hết”
Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đấu thầu, tính đến thời điểm hiện tại, Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa đã mời thầu, đóng/mở thầu 3 gói thầu thuộc Dự án Chỉnh trang tuyến phố Tôn Đức Thắng đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hè đường, cây xanh, chiếu sáng, biển hiệu quảng cáo; tuyến phố điểm về trật tự và văn minh đô thị. Ngoài Gói thầu Thi công hạng mục bó vỉa, gạch lát và hệ thống thoát nước, Ban này đã đóng, mở thầu 2 gói thầu khác là Gói thầu Thi công hệ thống đèn chiếu sáng và Gói thầu Thi công hệ thống biển hiệu, quảng cáo công trình. Cả 3 gói thầu này đều được đấu thầu rộng rãi trong nước, theo phương thức 1 giai đoạn 1 túi hồ sơ và đều sử dụng ngân sách quận Đống Đa.
Để làm rõ những nội dung kiến nghị của nhà thầu phản ánh, sáng ngày 17/5/2017, phóng viên Báo Đấu thầu đã trực tiếp đến Ban QLDA ĐTXD quận Đống Đa. Tuy nhiên, đúng như phản ánh của nhà thầu, có một sự trùng khớp “ngẫu nhiên” là cán bộ văn thư của Ban trả lời phóng viên rằng “Lãnh đạo Ban đi họp hết”. Còn một cán bộ văn phòng của Ban cho biết, thẩm quyền trả lời các chất vấn liên quan của phóng viên về quá trình lựa chọn nhà thầu các gói thầu nêu trên là thuộc về một cán bộ Phó Giám đốc Ban này nhưng hiện nay cán bộ này đang đi học (đến hết ngày 18/5/2017) mới xong. Khi phóng viên đặt câu hỏi là trong thời gian vị Phó Giám đốc Ban đi học thì ủy quyền giải quyết công việc cho ai, cán bộ văn phòng trả lời là “không biết”.
Việc bên mời thầu không cử cán bộ trực bán HSMT trong quá trình mời thầu là hành vi hạn chế, cản trở nhà thầu mua HSMT. Đây là hành vi bị cấm trong đấu thầu theo quy định tại Điểm b Khoản 5 Điều 89 Luật Đấu thầu 2013. Đối với hành vi này, theo quy định tại Khoản 5 Điều 122 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP thì hình thức xử phạt là cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 3 năm đến 5 năm. Thẩm quyền xử lý vi phạm trước tiên thuộc về người có thẩm quyền của dự án theo quy định tại Khoản 3 Điều 90 Luật Đấu thầu 2013.
Một chuyên gia lâu năm về đấu thầu bình luận, chế tài xử lý vi phạm về đấu thầu có đầy đủ nhưng do thái độ lừng khừng, chậm trễ của các cơ quan chức năng trong kiểm tra, giám sát cũng như xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu đã dẫn đến tình trạng “nhờn luật”, chấp pháp không nghiêm của các bên mời thầu, chủ đầu tư. Chính vì thế, các mánh khóe, hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu vẫn có “đất” để tái diễn.