|
Tiêu thụ mỳ gói tại Trung Quốc và Hong Kong bắt đầu giảm sau năm 2014, một phần vì các ứng dụng giao đồ ăn trợ giá mạnh tay cho sản phẩm. Đến năm 2016, doanh số giảm xuống chỉ còn 38,5 tỷ gói. Nhưng năm ngoái, con số này tăng trở lại, lên hơn 40 tỷ gói, tương đương gần 39% toàn cầu, theo Hiệp hội Mỳ ăn liền Thế giới. Các nhà phân tích dự báo doanh số năm nay tiếp tục tăng cao.
Mỳ gói là sản phẩm tiêu dùng biểu tượng, liên quan mật thiết đến tốc độ công nghiệp hóa nhanh chóng của Trung Quốc 40 năm qua. Doanh số sản phẩm này tăng mạnh khi số công nhân tăng cao và giảm dần khi tầng lớp trung lưu Trung Quốc ngày một nhiều lên. Nhóm người này thường mua đồ ăn cao cấp hơn.
Doanh số bán mỳ ăn liền tăng vọt làm dấy lên cuộc tranh luận: Liệu người tiêu dùng Trung Quốc có đang giảm chi vì lo kinh tế đi xuống hay không. Cuộc tranh luận này rất quan trọng vì chính phủ Trung Quốc đang phải dựa vào chi tiêu tiêu dùng để hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh chiến tranh thương mại với Mỹ. Nếu người dân giảm chi tiêu, tăng trưởng nước này có thể giảm tốc nhanh hơn dự báo.
Vì sự phổ biến và tầm quan trọng, mỳ gói và xe hơi thường được coi là thước đo chi tiêu tại Trung Quốc. Liệu họ sẽ mua đồ xa xỉ hơn, hay giảm chi bằng cách mua đồ rẻ hơn thay thế và tiết kiệm.
Doanh số xe chở khách tại Trung Quốc đã giảm 14 trong 15 tháng, tính đến hết tháng 8, theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất xe hơi Trung Quốc. Giới phân tích coi đây là chỉ báo cho việc tốc độ tăng trưởng thu nhập chậm lại, mức nợ tăng lên và người dân lo lắng triển vọng nghề nghiệp. Những điều này khiến họ thắt chặt chi tiêu.
"Doanh số bán mỳ ăn liền đang tăng trở lại. Ngành này đã có nhiều cải thiện, nhưng sản phẩm dù thay đổi đến thế nào cũng vẫn chỉ là mỳ ăn liền mà thôi", Tao Dong - Giám đốc Ngân hàng Bán lẻ Credit Suisse khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhận định, "Doanh số tăng không phải chủ yếu do sản phẩm thay đổi. Các sản phẩm giá rẻ khác, như rau củ muối chua, cũng đang phổ biến. Ngược lại, doanh số hàng xa xỉ (như xe hơi) lại giảm. Đằng sau tất cả việc này là tiêu dùng đi xuống".
Dù vậy, People’s Daily cho rằng đây là câu chuyện thành công của việc cải tiến sản phẩm. Và việc doanh số tăng thực chất là tăng tiêu dùng, do các dòng sản phẩm đắt đỏ hơn bán chạy hơn. "Các công ty đã tận dụng được cơ hội khi đa dạng hóa và đưa ra nhiều sản phẩm cao cấp", một bài báo tháng trước trên tờ này cho biết.
Trong báo cáo nửa đầu năm, Tingyi Holding - hãng sản xuất mỳ ăn liền lớn nhất Trung Quốc cho biết doanh thu từ mỳ ăn liền của hãng tăng 3,7% so với năm 2018, lên 11,5 tỷ nhân dân tệ (1,6 tỷ USD). Tăng trưởng chủ yếu đến từ dòng mỳ cao cấp - có giá 24 nhân dân tệ một gói - đắt hơn nhiều bát mỳ bò tại nhà hàng ở nhiều thành phố Trung Quốc.
Meng Suhe - Giám đốc Viện Công nghệ và Khoa học thực phẩm Trung Quốc cũng cho rằng đa dạng hóa các loại mỳ gói là một ví dụ của việc nâng cấp tiêu dùng. Theo tính toán của viện này, tổng doanh thu của 22 hãng sản xuất mỳ gói lớn tại Trung Quốc đã đạt 51,5 tỷ nhân dân tệ năm ngoái, tăng 3,3%. Trong khi đó, sản xuất tăng 0,73%, lên 34,4 tỷ gói.
Dù vậy, tốc độ tăng trưởng thu nhập tại Trung Quốc là yếu tố chủ yếu quyết định chi tiêu. Số liệu này gần đây gây thất vọng.Thu nhập khả dụng trung bình nửa đầu năm của người Trung Quốc chỉ tăng 6,6%, thấp hơn so với hơn 8% năm 2014, theo Cơ quan Thống kê Trung Quốc.
Kể cả nhóm thu nhập cao cũng đang thận trọng hơn trong chi tiêu. Chỉ số giá tiêu dùng với hàng xa xỉ, do Hurun Report thực hiện, đã giảm 0,3% năm nay, lần đầu tiên kể từ năm 2015. Việc này cho thấy nhu cầu đi xuống. "Hơn nửa rổ hàng hóa của chúng tôi là hàng nhập khẩu. Khi nhân dân tệ mất giá, hàng nhập khẩu sẽ đắt đỏ hơn. Chúng tôi cho rằng chỉ số này sẽ phải tăng, nhưng trên thực tế nó lại giảm", báo cáo của Hurun cho biết.
Tao cũng cho rằng tiêu dùng "được xây dựng trên cơ sở thu nhập dự báo". "Triển vọng thu nhập không chắc chắn, nên người tiêu dùng sẽ chọn cách thận trọng hơn thôi", ông kết luận.
