Trước đó, tháng 2.2016 tỉnh Thái Nguyên và Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường đã tổ chức lễ động thổ dự án trên địa bàn 10 xã, thị trấn của 3 địa phương: TP Thái Nguyên, TX Phổ Yên và huyện Đại Từ với diện tích quy hoạch sử dụng đất khoảng 18.940ha (trong đó Hồ Núi Cốc có diện tích khoảng 2.500ha).
Mục tiêu của nhà đầu tư là xây dựng đồng bộ Khu du lịch tâm linh Hồ Núi Cốc kết nối với các khu di tích lịch sử ATK Định Hóa, Tân Trào (Tuyên Quang), khu du lịch hồ Ba Bể (Bắc Kạn) tạo thành quần thể khu du lịch mang tầm cỡ quốc gia, quốc tế, hướng tới đề nghị UNESCO công nhận là Di sản văn hóa, thiên nhiên thế giới trước năm 2025. Theo kế hoạch, toàn bộ dự án này sẽ được hoàn thành vào năm 2035.
Sau 2 năm triển khai, đến nay, một số dự án thành phần đã được nhà đầu tư khởi động, triển khai ngoài thực địa, nhất là các dự án thành phần đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) gồm: Đường Bắc Sơn kéo dài; đường trục nối đường tỉnh ĐT 261 với Hồ Núi Cốc; tuyến đường ven Hồ Núi Cốc và các dự án đầu tư ngoài ngân sách do doanh nghiệp đầu tư như khu du lịch tâm linh, khu dịch vụ đón tiếp, khu làng văn hóa dân tộc và hai cổng vào khu du lịch Hồ Núi Cốc...
Theo thống kê, khoảng gần 2.000 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách đã được chi cho công tác GPMB. Tuy vậy, đến thời điểm này "siêu dự án" nhóm A này vẫn chưa được phê duyệt theo quy định.
Bên cạnh đó, hàng loạt khó khăn không dễ tháo gỡ như việc duy trì cao độ mực nước Hồ Núi Cốc cũng như ảnh hưởng đến 16 dự án đã được tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư trước đó.
Để các mục tiêu của dự án phù hợp với thực tế, tháng 10.2017, HĐND tỉnh Thái Nguyên đã thông qua Nghị quyết điều chỉnh giảm quy mô, nguồn vốn xây dựng của dự án từ 9.980 tỷ đồng xuống còn 6.838,3 tỷ đồng, trong đó đề xuất vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ 80%, còn lại là ngân sách địa phương; chuyển 3 hạng mục dự án ra khỏi danh mục đầu tư của dự án; đồng thời nhất trí chủ trương đầu tư các hạng mục này theo hình thức PPP - Hợp đồng BT.
Theo Bộ KH&ĐT, Dự án Khu tâm linh Hồ Núi Cốc có tổng mức đầu tư rất lớn, việc cân đối vốn cho dự án chỉ được thực hiện khi có nguồn bổ sung đầu tư phát triển kế hoạch trung hạn và phải được Quốc hội và Chính phủ xem xét.
Trong khi đó, kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 nguồn vốn ngân sách tỉnh Thái Nguyên cũng đã được HĐND tỉnh thông qua và chưa cân đối được vốn cho Dự án hạ tầng Khu tâm linh Hồ Núi Cốc.
Trước thực tế trên, UBND tỉnh Thái Nguyên đã báo cáo xin ý kiến và ngày 15.1.2018, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Nguyên đã có Văn bản số 246-KL/TU cho phép thực hiện Dự án hạ tầng Khu tâm linh Hồ Núi Cốc sang giai đoạn sau năm 2020.