|
| Ảnh minh họa internet |
Thời gian qua, các CTMTQG được quản lý, điều hành qua các quy định tại Quyết định số 41/2016/QĐ-TTg ngày 10/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Việc quản lý, điều hành thực hiện các CTMTQG đã đạt được một số kết quả tích cực như: kiện toàn thống nhất bộ máy quản lý, điều hành; chuyển từ lập kế hoạch thực hiện chương trình theo hàng năm sang lập kế hoạch theo trung hạn giai đoạn 5 năm; tăng cường cơ chế phân cấp trong huy động nguồn lực, tổ chức thực hiện đảm bảo sự chủ động của các địa phương trong huy động nguồn lực, tổ chức thực hiện…
Bên cạnh đó, cơ chế đặc thù trong quản lý xây dựng đối với một số dự án thuộc các CTMTQG giai đoạn 2016 - 2020 (thực hiện theo Nghị định 161/2016/NĐ-CP) đã bước đầu tạo điều kiện thuận lợi thực hiện chủ trương tăng cường phân cấp, từng bước trao quyền và nâng cao năng lực cho cấp xã trong thực hiện các dự án đầu tư có quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp, gắn liền với lợi ích của người dân, cộng đồng.
Song, tổng kết thực hiện, Bộ KH&ĐT cho biết, quá trình quản lý, triển khai thực hiện các CTMTQG cho thấy một số quy định còn bất cập, không còn phù hợp thực tiễn.
Đơn cử, phương thức cân đối, bố trí vốn chưa được thực hiện thống nhất theo chủ trương của Trung ương, đa số địa phương chưa chủ động cân đối ngân sách cấp tỉnh đối ứng đủ theo tỷ lệ quy định. Nhiều địa phương thực hiện ấn định phân bổ chỉ tiêu xuống ngân sách huyện, xã và chỉ tiêu huy động từ người dân để xác định nguồn vốn đối ứng. Việc ấn định chỉ tiêu bố trí vốn đối ứng ngân sách địa phương mặc dù không trái quy định nhưng “gây khó” cho cấp cơ sở và người dân, nhất là những cấp ngân sách còn khó khăn, không có nguồn thu, nằm ở địa bàn có điều kiện khó khăn như: Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Quảng Nam, Quảng Ngãi…
Việc lồng ghép nguồn lực thực hiện các CTMTQG thực chất mới chỉ thực hiện được giữa các chương trình, dự án để huy động nguồn lực thực hiện CTMTQG xây dựng nông thôn mới. Công tác lồng ghép nguồn lực có sự trùng lặp rất lớn giữa 2 CTMTQG, dẫn đến phản ánh không chính xác hiệu quả của giải pháp này.
Việc quy định ban hành thiết kế mẫu cho những công trình nhỏ để áp dụng cơ chế đặc thù trong quản lý dự án đầu tư khó thực hiện tại các khu vực miền núi, có điều kiện địa hình phức tạp, không đồng nhất giữa các địa bàn thực hiện công trình…
Việc thu thập thông tin để thực hiện chương trình giám sát, đánh giá còn có sự trùng lặp giữa các cơ quan tổng hợp và chủ chương trình dẫn đến nhiều địa phương phản ánh phải thực hiện nhiều biểu mẫu thống kê khác nhau của các bộ, cơ quan trung ương cùng về CTMTQG để báo cáo cho các đầu mối cơ quan trung ương…
Nhằm tạo khung khổ pháp lý thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi, dễ tiếp cận, hiệu lực và hiệu quả trong quản lý đối với CTMTQG, Bộ KH&ĐT được giao chỉ trì soạn thảo, xây dựng Nghị định quy định cơ chế quản lý đối với CTMTQG theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Dự thảo Nghị định hiện đang được Bộ KH&ĐT công bố lấy ý kiến rộng rãi. Dự thảo Nghị định gồm 7 Chương, 43 Điều.
Trong đó, đối với việc lập và giao kế hoạch thực hiện CTMTQG giai đoạn 5 năm và hàng năm, Dự thảo Nghị định cơ bản kế thừa các quy định cũ, đồng thời bổ sung làm rõ nguyên tắc lập kế hoạch giai đoạn 5 năm và hàng năm, điều chỉnh và bổ sung quy trình lập kế hoạch giai đoạn 5 năm và hàng năm phù hợp với quy định Luật Đầu tư công năm 2019, quy định phương thức lập kế hoạch có sự tham gia của cộng đồng.
Về huy động và sử dụng nguồn vốn thực hiện các CTMTQG, Nghị định bổ sung một số quy định cụ thể hóa yêu cầu của Quốc hội và khắc phục một số tồn tại, hạn chế rút ra từ quá trình áp dụng thực hiện trong giai đoạn 2016 - 2020.
Đơn cử, quy định cụ thể giải pháp đảm bảo huy động vốn theo từng nguồn vốn trong quá trình tổ chức thực hiện các CTMTQG tại địa phương; quy định rõ tỷ lệ bố trí vốn đối ứng từ ngân sách cấp tỉnh được xác định trên cơ sở tỷ lệ nhận bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương (căn cứ theo dự toán thu, chi ngân sách năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách); bổ sung quy định nguyên tắc phân bổ nguồn ngân sách nhà nước trong kế hoạch hàng năm phải dựa trên kết quả thực hiện, kết quả giải ngân nguồn vốn năm trước nhằm hướng tới việc sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước gắn với kết quả đầu ra; bổ sung nội dung chi đảm bảo cho một số hoạt động giám sát, đánh giá CTMTQG.
Dự thảo Nghị định bổ sung quy định về lồng ghép nguồn vốn nói chung và lồng ghép nguồn vốn giữa các CTMTQG nói riêng. Đây là nội dung mới có tính đặc thù theo hướng mở rộng phân cấp cho cấp tỉnh trong quyết định định mức sử dụng, thủ tục thanh toán, quyết toán nguồn vốn lồng ghép để khắc phục những bất cập trong thực hiện cơ chế lồng ghép nguồn vốn ở các giai đoạn trước…
Bộ KH&ĐT cho biết, Dự thảo Nghị định không có quy định làm phát sinh thêm nguồn lực, điều kiện bảo đảm thi hành. Do vậy, sau khi Nghị định được Chính phủ ban hành, nguồn lực và điều kiện bảo đảm cho việc thi hành Nghị định không thay đổi so với các quy định tại Nghị định số 161/2016/NĐ-CP; Quyết định số 41/2016/QĐ-TTg và các quy định có liên quan được rà soát, tích hợp.
