|
| Một nhà máy ôtô do hãng Honda và nhà sản xuất Đông Phong của Trung Quốc điều hành tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc. Ảnh:AFP. |
Từ một quốc gia nghèo khó vào khoảng 40 năm trước, Trung Quốc giờ đây trở thành một phần thiết yếu của "cỗ máy" công nghiệp toàn cầu hiện đại. Chỉ riêng nước này đã chiếm tới 1/6 sản lượng kinh tế thế giới và họ cũng là nhà sản xuất lớn nhất thế giới.
Theo bình luận viên Alexandra Stevenson của NY Times, sức ảnh hưởng của Trung Quốc còn hơn cả những gì họ tạo ra. Khi dịch viêm phổi cấp do chủng virus mới thuộc họ corona (nCoV) bùng phát từ thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, miền trung Trung Quốc, nhiều nước trên thế giới ngay lập tức "thấm đòn" do "động lực tăng trưởng của thế giới" gần như tê liệt.
Từ trung tâm mua sắm Galeries Lafayette ở Paris cho tới đền thờ San Phra Phrom ở Bangkok đều cảm nhận rõ tác động từ sự thiếu vắng du khách Trung Quốc, những người thường xuyên đổ tới đây dịp Tết âm lịch.
"Bình thường chúng tôi đón hơn 100 xe buýt chở du khách Trung Quốc, ngôi đền cũng rất tấp nập, du khách tràn ngập lối đi", Ananta Warisnaratorn, 43 tuổi, người bán hàng lưu niệm bên ngoài đền thờ San Phra Phrom, nói. "Nhưng giờ ở đây vắng tanh".
Khi dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát, chính quyền Trung Quốc đã phong tỏa hơn 10 thành phố ở tỉnh Hồ Bắc, khiến mạng lưới giao thông đình trệ. Nước này cũng quyết định kéo dài kỳ nghỉ Tết đến ngày 3/2 trong nỗ lực ngăn virus lây lan.
Không chỉ ngành du lịch, các công ty toàn cầu cũng đang đối mặt với sự gián đoạn ở mức độ khác nhau, bao gồm những vấn đề về chuỗi cung ứng, tạm thời đóng cửa một số cửa hàng bán lẻ và nhà máy, cũng như nhiều thách thức khác, theo Jake Parker, phó chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung. Ông nói thêm rằng nếu kỳ nghỉ kéo dài hơn hoặc các biện pháp kiểm dịch và hạn chế đi lại mở rộng, vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Số người chết do dịch viêm phổi cấp đã tăng lên 213, với hơn 9.000 người nhiễm bệnh.
Trước tình hình dịch lây lan không có dấu hiệu chậm lại, nhiều công ty có cơ sở ở Trung Quốc đã chuẩn bị tinh thần "cầm hơi" lâu dài hơn. Các hãng ôtô như General Motors và Nissan dự kiến đóng cửa nhà máy đến hết tuần sau, trong khi Toyota và Ford cho biết một số nhà máy sẽ nghỉ thêm một tuần do những gián đoạn liên quan đến dịch viêm phổi. Những công ty như G.M., Honeywell, Facebook và Bloomberg hạn chế nhân viên di chuyển tại Trung Quốc, đồng thời thiết lập các biện pháp tự kiểm dịch riêng.
Hôm 28/1, chuỗi cà phê Starbucks trụ sở ở Seattle, Mỹ, cho biết họ đã đóng cửa hơn một nửa trong số 4.292 cửa hàng tại Trung Quốc, thị trường lớn thứ hai của công ty sau "sân nhà" Mỹ. Starbucks thừa nhận động thái này sẽ gây tổn hại tài chính của quý và cả năm.
Ikea, gã khổng lồ ngành bán lẻ của Thụy Điển với 14.000 lao động Trung Quốc, hôm 29/1 cũng cho hay họ sẽ tạm thời đóng cửa gần một nửa trong số 30 cửa hàng ở nước này. Các nhân viên được yêu cầu ở nhà và được trả lương trong thời gian nghỉ tới khi có thông báo mới.
Giám đốc điều hành Apple Tim Cook hôm 28/1 tuyên bố tập đoàn đang tìm các nguồn cung cấp thay thế để "bù đắp cho bất cứ tổn thất sản xuất dự kiến nào". Trong khi đó, Foxconn, hãng chế tạo thiết bị điện tử lớn nhất thế giới sở hữu mạng lưới nhà máy ở Trung Quốc, cho biết các cơ sở của họ sẽ tiếp tục tuân thủ lịch nghỉ lễ mới của nước này.
Vũ Hán có sức hút lớn với nhiều doanh nghiệp lớn bởi đây là một trung tâm giao thông quốc gia. Các hãng nổi tiếng trong ngành công nghiệp ôtô như General Motors, Honda, Nissan, đều thành lập chi nhánh tại thành phố 11 triệu dân này, kéo theo những nhà cung cấp của họ. Hơn 1/3 tổng số vốn đầu tư của Pháp vào Trung Quốc được rót vào Vũ Hán.
Nhà sản xuất ôtô Pháp PSA Group hôm 27/1 cho biết họ đã thiết lập đường dây liên lạc khủng hoảng giữa Vũ Hán và trụ sở tại Paris, nhằm xác định tác động tiềm tàng tới việc sản xuất. Công ty này tuyển dụng khoảng 2.000 lao động người Vũ Hán thông qua các liên doanh.
Cummins, tập đoàn sản xuất động cơ và máy phát điện trụ sở ở bang Indiana, Mỹ, không rõ liệu họ có thể mở cửa trở lại 7 cơ sở tại Vũ Hán sau ngày 3/2 hay không bởi thành phố vẫn bị phong tỏa. "Chúng tôi đang liên tục xem xét tình hình theo thời gian thực. Tôi nghĩ những nơi khác cũng rơi vào tình cảnh giống chúng tôi", phát ngôn viên của tập đoàn cho hay.
Hiện chưa rõ các doanh nghiệp sẽ mất bao lâu để phục hồi sau dịch viêm phổi cấp lần này. Trong thời gian dịch SARS (hội chứng hô hấp cấp tính nặng) lây lan hồi năm 2002-2003, một số nhà máy thậm chí phải trả lương cao hơn để thuyết phục công nhân trở lại. SARS cũng khởi phát từ Trung Quốc và làm chậm tốc độ tăng trưởng của nước này, với hàng trăm người thiệt mạng trên thế giới.
"Rõ ràng kinh tế Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng, ít nhất là trong ngắn hạn. Chúng tôi chỉ đang xem xét sự tác động trên quy mô toàn cầu", Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell cho hay.
"Nếu cần thêm nhiều thời gian hơn để tình hình lắng xuống, chúng tôi lo ngại xuất khẩu, sản lượng và lợi nhuận của các công ty Nhật Bản có thể bị tổn hại", Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Yasutoshi Nishimura cho biết. Các công ty Trung Quốc là khách hàng chính đối với mặt hàng linh kiện do Nhật sản xuất như chất bán dẫn và ống kính. Du khách Trung Quốc cũng chiếm 30% khách du lịch nước ngoài tại Nhật Bản.
British Airways hôm 29/1 trở thành hãng hàng không đầu tiên đình chỉ toàn bộ chuyến bay đến Trung Quốc đại lục và một số hãng sau đó cũng ra quyết định tương tự. Trước đó, nhiều hãng hàng không đã hoãn, hủy và giảm chuyến tới tâm điểm dịch bệnh, khiến các khách sạn và nhà điều hành tour khắp châu Á lo lắng.
Tại Thái Lan, du khách Trung Quốc chi gần 18 tỷ USD mỗi năm, chiếm khoảng 1/4 chi tiêu của khách du lịch tại nước này. Yuthasak Supasorn, quan chức thuộc Tổng cục Du lịch Thái Lan, cho biết chính phủ đang tìm cách bù đắp cho các chủ doanh nghiệp thất thu vì lượng khách du lịch giảm trong vài tuần qua, nói thêm rằng họ thậm chí xem xét giảm phí đỗ cho các hãng hàng không và thuế nhiên liệu máy bay để thu hút du khách.
Người Trung Quốc vô cùng quan trọng với Anan Buates, người điều hành một doanh nghiệp chuyên chở du khách tại Thái Lan. Vì vậy, việc các nhà điều hành tour hủy chuyến vào phút chót do virus nCoV lây lan và Trung Quốc hủy những tour du lịch nhóm ở nước ngoài khiến anh hoảng hốt.
"Việc ngăn chặn virus lây lan thuộc về quyền và chính sách của họ", người đàn ông 45 tuổi cho biết, nhưng nói thêm rằng anh sẽ phải đối mặt với thử thách lớn. "Chúng tôi sống sót được cả năm bởi họ đến đây quanh năm".
