Sáng 23/10, sau nhiều ngày xét xử và nghị án, TAND Cấp cao tại TP HCM tuyên bố "chưa tuyên án" Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch VN Pharma) và đồng phạm về tội Buôn lậu và Làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức như thông báo trước đó.
Động thái này của HĐXX được đưa ra do "đây là vụ án rất phức tạp, còn nhiều nội dung cần được làm rõ..." nên quay lại phần xét hỏi để làm rõ một số tình tiết.
Bị cáo Võ Mạnh Cường. Ảnh:Thành Nguyễn.
Nhằm làm rõ chứng cứ liên quan việc giấy ủy quyền của Công ty Helix Canada cho Võ Mạnh Cường (Giám đốc Công ty Thương mại hàng hải quốc tế H&C) làm đại diện, cũng như giấy phép Bộ Y tế cấp cho công ty này tại Việt Nam.
Được gọi lên thẩm vấn, Cường cho biết được Raymundo (người của Helix) ủy quyền và cung cấp con dấu, sau đó mới biết Công ty Helix phải xin phép hoạt động tại Việt Nam. Đó là lý do chênh lệch giữa thời gian ủy quyền và thời gian cấp phép.
"Một công ty chưa được cấp phép thì nhân danh gì ủy quyền cho bị cáo? Việc ủy quyền này có hợp pháp không?", chủ tọa hỏi. Trong khi Cường tỏ vẻ ngần ngại, luật sư của bị cáo lập tức "xin có ý kiến".
"Luật sư ngồi xuống, có kiến sau", chủ tọa nói và yêu cầu bị cáo Cường trả lời.
"Là người làm ăn luôn tìm kiếm cơ hội kinh doanh và sau đó làm việc với ông Raymundo, bị cáo không rành về luật pháp. Ông Raymundo cung cấp giấy tờ cho bị cáo, cung cấp cho Bộ Y tế...", Cường khai.
"Bị cáo lý giải gì khi con dấu Raymundo cung cấp, bị cơ quan điều tra xác định là con dấu giả", chủ tọa hỏi. Cường lặp lại câu trả lời quen thuộc: "Bị cáo tin tưởng vào sự ủy quyền của Raymundo, nên không biết".
HĐXX gọi Hùng, hỏi về 7,5 tỷ đồng chi hoa hồng cho các bác sĩ. "Đây là tiền chi cho việc bán hàng chứ không phải chi cho bác sĩ", cựu Chủ tịch VN Pharma giữ nguyên lời khai như rất nhiều lần trước.
Bị tòa lưu ý "phải khai báo trung thực", Hùng khẳng định: "Bị cáo cam kết lời khai của mình là trung thực. Tiền này chi cho việc marketing, ăn trưa, chi phí tiếp thị… không chi cho bác sĩ".
Chủ tọa gọi Ngô Anh Quốc (Phó giám đốc VN Pharma) lên đối chất. Ông này nói "7,5 tỷ đồng chi cho bán hàng là chính xác", trong khi tại cơ quan điều tra cho đầy là tiền hoa hồng cho các bác sĩ kê đơn sử dụng thuốc của VN Pharma, nộp các chứng cứ về việc này.
Chủ tọa: "Đây là vụ án rất phức tạp". Ảnh:Thành Nguyễn.
Bản án sơ thẩm xác định, năm 2013, Hùng đặt mua thuốc H-Capita (trị ung thư) của Cường (Giám đốc Công ty Thương mại hàng hải quốc tế H&C) để cung cấp cho các bệnh viện tại Việt Nam. Cường sau đó đặt mua thuốc của Raymundo thương gia ở Philppine là đại diện cho Công ty Helix Canada. Cơ quan điều tra xác định đây là công ty ma, nhân vật Raymundo không có lai lịch rõ ràng.
Do đối tác không cung cấp đủ giấy tờ, Hùng chỉ đạo cấp dưới thuê người viết hồ sơ kỹ thuật thuốc, làm giả hợp đồng và chứng từ thanh toán để xin Cục quản lý Dược – Bộ Y tế cấp phép nhập lô hàng gần 9.300 hộp thuốc H-Capita.
Cục Quản lý dược sau đó phát hiện lô thuốc không đạt chất lượng, kết luận thuốc chứa 97% hoạt chất capecitabine - là thuốc không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, "không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người". Bộ Y tế thanh tra VN Pharma niêm phong toàn bộ lô hàng.
Hồi tháng 8, TAND TP HCM xử sơ thẩm tuyên phạt Hùng, Cường mức án 12 năm tù về tội Buôn lậu; 7 bị cáo khác nhận từ 2 năm tù (cho hưởng án treo) tới 5 năm tù về tội Buôn lậu hoặc Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan tổ chức.
Toà kiến nghị VKSND Tối cao, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an làm rõ trách nhiệm của 3 cán bộ Cục quản lý dược Bộ Y tế, các bác sĩ nhận hoa hồng… nếu có dấu hiệu vi phạm thì xử lý thành vụ án khác; đồng thời làm rõ vai trò của một số cá nhân liên quan trong vụ án để tránh lọt người lọt tội.
Bị cáo Hùng và một số đồng phạm có đơn xin giảm nhẹ hình phạt. Cường và hai bị cáo khác kêu oan, cho rằng không biết các giấy tờ được làm giả, chỉ làm theo chỉ đạo của cấp trên.
Cựu chủ tịch VN Pharma Nguyễn Minh Hùng. Ảnh:Thành Nguyễn.
Sau phiên sơ thẩm, nhiều ý kiến cho rằng việc định tội danh lãnh đạo VN Pharma cùng đồng phạm chưa đúng, các bị cáo có dấu hiệu của tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh - khung hình phạt cao hơn nhiều so với tội Buôn lậu.
Trước dư luận lên án sai phạm của các bị cáo trong việc nhập thuốc không rõ nguồn gốc, phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo thanh tra làm rõ mọi góc khuất của vụ án.
VKSND Cấp cao tại TP HCM sau đó đã lấy hồ sơ nghiên cứu và quyết định kháng nghị theo hướng đề nghị cấp phúc thẩm hủy án điều tra làm rõ nhiều vấn đề trong vụ án.
Đoàn công tác của Thanh tra Chính phủ hồi cuối tháng 9 đã đến Bộ Y tế công bố quyết định thanh tra việc cấp phép nhập khẩu và cấp giấy đăng ký lưu hành đối với 7 loại thuốc do Công ty Helix Pharmaceuticals Inc, Canada sản xuất. Cuộc thanh tra có thể kéo dài trong 60 ngày.
Quá trình xét xử phúc thẩm, luật sư bào chữa cho các bị cáo đã đưa ra nhiều chứng cứ mới cho thấy Công ty Helix Canada được Bộ Y tế cấp phép đang hoạt động tại Việt Nam chứ không phải công ty ma. Raymundo cũng nhiều lần nhập cảnh vào Việt Nam, song cơ quan điều tra chưa làm rõ nhân thân của người này.
