Đấu thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia: “Xù” hợp đồng nhưng vẫn đem xuất khẩu?

(BĐT) - Theo chuyên gia về đấu thầu, hiện tượng nhiều doanh nghiệp gửi văn bản từ chối ký hợp đồng dù đã được Tổng cục Dự trữ Nhà nước phê duyệt kết quả trúng thầu và thông báo kết quả trúng thầu, nhưng lại có tên trong danh sách mở tờ khai xuất khẩu (XK) gạo cần được các cơ quan có thẩm quyền lưu ý. Ngoài ra, nhà thầu thuộc trường hợp này sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật về đấu thầu.
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, từ việc rà soát 39 DN đăng ký tờ khai XK gạo, số lượng hạn ngạch đạt 400.000 tấn theo Quyết định của Bộ Công Thương từ 0 giờ ngày 12/4, Tổng cục Hải quan nhận thấy có dấu hiệu bất thường. Đó là trong danh sách đăng ký tờ khai XK xuất hiện những DN đã trúng thầu dự trữ quốc gia mặt hàng gạo (theo kết quả lựa chọn nhà thầu của Tổng cục Dự trữ Nhà nước) nhưng không đến ký hợp đồng hoặc từ chối ký hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia. Khi hệ thống hải quan cho đăng ký tờ khai XK thì các DN này lại đăng ký tờ khai XK lên tới hàng ngàn tấn gạo.

Cụ thể, có 4 DN nằm trong danh sách nhà thầu trúng thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia năm 2020, nhưng đến nay chưa đến ký hợp đồng hoặc từ chối ký hợp đồng là: Tổng công ty Lương thực miền Bắc; Công ty TNHH Phát Tài; Công ty CP Mỹ Tường và Công ty CP Xuất nhập khẩu Thuận Minh.

Xác nhận thông tin trên với Báo Đấu thầu, ông Đỗ Việt Đức, Tổng cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước cho biết, các nhà thầu này đã từ chối hoàn thiện, ký kết hợp đồng.

Theo danh sách 5 gói thầu hủy kết quả lựa chọn nhà thầu cung cấp 6.000 tấn gạo nhập kho dự trữ quốc gia năm 2020 được Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Bắc Tây Nguyên công bố ngày 15/4/2020, Công ty TNHH Phát Tài từ chối ký hợp đồng 2 gói thầu sau khi đã trúng thầu. Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Bắc Tây Nguyên cho biết, nguyên nhân từ chối của các nhà thầu là “do bị ảnh hưởng của dịch Covid-19”.

Trước đó, ngày 14/4, Cục Dự trữ Nhà nước khu vực Hà Bắc thông báo hủy kết quả lựa chọn nhà thầu 9 gói thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia năm 2020, trong đó có 2 gói thầu do Công ty TNHH Phát Tài từ chối ký hợp đồng.

Ông Tuấn cho rằng, hiện tượng nhà thầu trúng thầu nhưng không đến ký hợp đồng hoặc từ chối ký hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia mà chuyển sang XK sẽ làm phát sinh nguy cơ không bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, bảo đảm dự trữ quốc gia. Theo đó, ông Tuấn kiến nghị Bộ Công Thương cần có chế tài xử lý những DN trúng thầu nhưng không ký hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia. “Bộ Công Thương có thể không cho phép những DN đó XK gạo, nhằm bảo đảm trách nhiệm với dự trữ nhà nước trước khi XK ra nước ngoài”, ông Tuấn đề xuất.

Trong khi đó, Tổng cục Dự trữ Nhà nước kiến nghị, DN trúng thầu không đến ký hợp đồng hoặc từ chối ký hợp đồng cung cấp gạo dự trữ quốc gia mà chuyển sang XK sẽ bị xử lý theo quy định của Luật Đấu thầu.

Nêu quan điểm về vấn đề này, chuyên gia đấu thầu cho rằng, hiện tượng trên cần được lưu ý, cần có các cơ quan có thẩm quyền xem xét, đưa ra biện pháp xử lý phù hợp như có thể không cấp hạn ngạch XK gạo cho DN nằm trong danh sách này. Theo quy định của pháp luật về đấu thầu, chủ đầu tư/bên mời thầu có thể tịch thu toàn bộ tiền bảo lãnh dự thầu của các gói thầu nói trên, nộp vào Ngân sách Nhà nước.

Để bảo đảm lượng gạo nhập kho dự trữ quốc gia theo kế hoạch, Tổng cục Dự trữ Nhà nước cho biết sẽ báo cáo cấp trên về việc hủy đợt thầu mua gạo dự trữ vừa diễn ra, đồng thời sẽ tiến hành đợt đấu thầu mới ở 22 cục dự trữ trên cả nước.

Chuyên đề