Từ kinh nghiệm thực tiễn tham gia đấu thầu, đặc biệt là trên địa bàn tỉnh Gia Lai, chúng tôi nhận thấy phổ biến tình trạng các gói thầu thiết bị phòng cháy chữa cháy (PCCC) xuất hiện tình trạng lựa chọn thông số kỹ thuật chưa phù hợp với yêu cầu thực tế và thị trường.
Việc lựa chọn các thông số vượt xa yêu cầu cần thiết, mang tính “lý thuyết” hơn là dựa trên cơ sở kỹ thuật - công năng - tiêu chuẩn hiện hành, hoặc sử dụng thông số thiết bị lỗi thời, không còn được cấp kiểm định sẽ gây khó khăn trong quá trình nghiệm thu, vận hành và tiềm ẩn rủi ro pháp lý khi đưa vào sử dụng. Đơn cử máy bơm xăng HGE670EH hiện không còn được sản xuất đại trà trên thị trường và từ năm 2025, thiết bị này không còn được cấp kiểm định bởi các đơn vị có thẩm quyền trong lĩnh vực PCCC, nhưng một số gói thầu thiết bị PCCC vẫn yêu cầu model này.
Trong bối cảnh đấu thầu cạnh tranh, minh bạch được xem là điều kiện tiên quyết để nâng cao hiệu quả đầu tư, các yêu cầu kỹ thuật thiếu hợp lý không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn tiềm ẩn nguy cơ hình thành rào cản kỹ thuật nhằm định hướng cho một nhóm nhà cung cấp nhất định. Đây là biểu hiện dễ thấy của tình trạng “thiết kế thông số theo ý chí”, thiếu bám sát thực tế thị trường, hoặc không cập nhật kịp thời các danh mục thiết bị được sản xuất, kiểm định và lưu hành hợp pháp.
Để khắc phục, chủ đầu tư cần tổ chức rà soát độc lập hồ sơ thiết kế, đối chiếu với tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành và năng lực cung ứng thực tế; đồng thời xây dựng yêu cầu kỹ thuật theo dải thông số phù hợp thay vì “đóng khung” một model cụ thể. Bên cạnh đó, chủ đầu tư và tư vấn thiết kế cần tăng cường cập nhật danh mục thiết bị được kiểm định, bảo đảm mọi yêu cầu nêu ra đều có khả năng đáp ứng rộng rãi trên thị trường, qua đó nâng cao tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả của gói thầu.
