 |
| Phiên thảo luận do ông Seck Yee Chung, Luật sư điều hành Baker McKenzie điều phối. Ảnh: Lê Toàn |
Dòng vốn dịch chuyển và bối cảnh mới tại ASEAN
Theo dữ liệu của KPMG, Việt Nam ghi nhận 218 thương vụ M&A với tổng giá trị 2,3 tỷ USD trong 10 tháng năm 2025. Con số này giảm nhẹ so với năm 2024, nhưng phản ánh sự ổn định đáng chú ý trong bối cảnh khu vực Đông Nam Á đang thận trọng do khác biệt kỳ vọng định giá, chi phí vốn gia tăng và bất định địa chính trị.
Tại phiên thảo luận, nhiều ý kiến nhận định xu hướng “China+1”, nhu cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng và chính sách thu hút đầu tư chiến lược của Việt Nam đang mở ra một chu kỳ đầu tư mới. Kinh tế Việt Nam được dự báo tăng trưởng khoảng 8% trong năm 2025, trong khi môi trường vĩ mô ổn định và thể chế tiếp tục hoàn thiện, tạo dư địa cho các thương vụ chất lượng cao.
Ông Seck Yee Chung, Luật sư điều hành Baker McKenzie, cho rằng cạnh tranh chiến lược giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ kéo dài, tạo điều kiện để Việt Nam trở thành điểm đến cho dòng vốn Mỹ nhờ lợi thế địa chính trị. Ông đề xuất Việt Nam nên ưu tiên thu hút đầu tư vào cơ sở hạ tầng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng hấp thụ vốn trong dài hạn.
Thị trường ASEAN cũng chứng kiến sự phân hóa: khi nhiều thị trường lớn chứng kiến dòng vốn đứng ngoài quan sát, Việt Nam lại tiếp tục xuất hiện trong kế hoạch mở rộng của các tập đoàn Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Mỹ.
Ông Tamotsu Majima, Giám đốc cấp cao RECOF Corporation, cho biết doanh nghiệp Nhật thường có chiến lược đầu tư dài hạn, chú trọng nghiên cứu thị trường, rủi ro và lợi nhuận. Khi quyết định đầu tư, họ giữ cam kết với đối tác. Theo ông, Việt Nam đang trở thành “mảnh ghép cuối cùng” trong bức tranh đầu tư của nhiều tập đoàn Nhật tại Đông Nam Á.
Vị thế mới từ cải cách thể chế và sức hấp dẫn của doanh nghiệp nội
Một động lực quan trọng tạo nên “vị thế mới” của Việt Nam đến từ tiến trình cải cách thể chế trong các lĩnh vực như đất đai, đầu tư, thuế, thị trường vốn và thủ tục hành chính. Những thay đổi này không chỉ cải thiện môi trường đầu tư, mà còn gia tăng niềm tin vào tính minh bạch và ổn định của thị trường.
Đại diện Bộ Tài chính nhấn mạnh, Việt Nam hiện được đánh giá là thị trường an toàn và hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư chiến lược. Vốn đầu tư nước ngoài thông qua góp vốn và mua cổ phần trong 11 tháng năm 2025 tăng hơn 50% so với cùng kỳ, cho thấy đà phục hồi mạnh mẽ của giao dịch xuyên biên giới và sự trở lại của nhiều quỹ đầu tư khu vực.
Bên cạnh dòng vốn ngoại, sự trưởng thành của khu vực tư nhân trong nước là điểm nhấn quan trọng. Doanh nghiệp Việt Nam không chỉ là bên nhận vốn, mà ngày càng đóng vai trò chủ động trong các thương vụ chiến lược, thúc đẩy tái cấu trúc và nâng tầm quản trị. Vai trò “song trụ” giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài giúp thị trường M&A có chiều sâu hơn.
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết năm 2025 là năm tích cực của thị trường chứng khoán Việt Nam, khi thị trường được nâng hạng và thanh khoản cải thiện mạnh so với khu vực ASEAN. Việt Nam đã rà soát các điểm nghẽn để tạo thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài. Dự kiến năm 2026 sẽ tiếp tục là thời điểm thuận lợi khi dòng vốn gián tiếp quay trở lại.
Theo ông Hải, cơ quan quản lý sẽ phối hợp rà soát tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong nhiều lĩnh vực, gỡ bỏ các hạn chế không cần thiết và chỉ duy trì giới hạn ở các lĩnh vực thực sự quan trọng, nhằm tăng khả năng thu hút nhà đầu tư chiến lược.
Cơ hội mới và những câu hỏi chiến lược cho Việt Nam
Dữ liệu thị trường cho thấy quy mô giao dịch trung bình khoảng 29,4 triệu USD trong 10 tháng năm 2025, phản ánh xu hướng ưu tiên thương vụ có chọn lọc, thẩm định kỹ lưỡng và tập trung vào doanh nghiệp chất lượng cao. Các lĩnh vực thu hút vốn mạnh gồm bất động sản, vật liệu, y tế, tài chính, cùng các mảng mới như AI, bán dẫn và công nghệ.
Ông Đinh Thế Anh, Trưởng bộ phận Tài chính Doanh nghiệp KPMG Việt Nam, cho rằng Việt Nam có nền tảng tốt nhờ tăng trưởng ổn định và nhiều hiệp định thương mại tự do. Hiện Thái Lan có khoảng 6.000 doanh nghiệp Nhật hoạt động, trong khi Việt Nam mới có hơn 2.000. Ông kỳ vọng dòng vốn Nhật Bản sẽ tăng mạnh trong thời gian tới.
Theo ông Thế Anh, thị trường M&A tại Việt Nam đang có thanh khoản tốt hơn; khi thị trường chứng khoán được nâng hạng, các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội thoái vốn qua IPO.
Trong bối cảnh này, các nhà đầu tư đặt ra nhiều câu hỏi mang tính chiến lược cho vị thế của Việt Nam trong chu kỳ M&A mới: liệu Việt Nam có thể duy trì vị trí hàng đầu ASEAN về thu hút vốn dài hạn? Những rào cản về định giá, minh bạch thông tin và giới hạn sở hữu còn tác động đến mức nào? Điều kiện để thu hút nhà đầu tư chiến lược là gì? Và liệu Việt Nam có thể trở thành “trung tâm M&A của ASEAN” trong 5 năm tới?
Ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch Tập đoàn TTC, nhấn mạnh rằng trong kỷ nguyên đề cao trách nhiệm toàn cầu, cam kết Net Zero đến năm 2050 của Việt Nam là bước đi đúng đắn. Theo ông, xu hướng đầu tư xanh sẽ tạo ra nhiều cơ hội trong giai đoạn 2026 – 2030. Ông cho rằng, ngoài chính sách của Chính phủ, các doanh nghiệp cần chủ động thích ứng, đáp ứng yêu cầu minh bạch, kỹ thuật và quản trị để đón dòng vốn mới.
Dù góc nhìn khác nhau, đa số ý kiến tại phiên thảo luận đồng thuận rằng Việt Nam đang hội tụ nhiều yếu tố nền tảng để tiến xa hơn trong dòng chảy M&A toàn cầu, từ tăng trưởng kinh tế, khả năng hấp thụ vốn, cải cách thể chế, đến sự phát triển của doanh nghiệp nội địa và vị thế trong chuỗi cung ứng khu vực.
Ông Khanh Vũ, Tổng Giám đốc điều hành VinaCapital Vietnam Opportunity Fund, nhận định rằng khi Việt Nam bước vào chu kỳ M&A mới, điều quan trọng là duy trì “tinh thần” chắc chắn của các thương vụ, từ thẩm định, cấu trúc giao dịch đến thực thi, đồng thời tiếp tục nâng chuẩn kỷ luật thị trường trong những năm tới.
Bước vào chu kỳ dịch chuyển vốn toàn cầu mới, M&A không chỉ là giao dịch tài chính mà trở thành công cụ tạo năng lực cạnh tranh. Giai đoạn 2026 – 2030 sẽ là thời điểm quan trọng để Việt Nam chuyển từ điểm đến đầu tư hấp dẫn trở thành trung tâm M&A tại ASEAN. Để đạt mục tiêu này, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, nâng chuẩn minh bạch, mở rộng dư địa sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp triển khai M&A theo hướng tạo giá trị sau giao dịch.
Trong chu kỳ mới, câu hỏi không nằm ở lượng vốn được thu hút, mà là cách doanh nghiệp Việt Nam sử dụng dòng vốn đó để nâng cấp năng lực sản xuất, chuyển đổi công nghệ, phát triển hệ sinh thái và gia tăng sức cạnh tranh. Đây chính là nền tảng tạo nên “vị thế mới” của Việt Nam trên bản đồ M&A khu vực.
