 |
| Cần xây dựng cơ chế, chính sách tạo đột phá về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhằm tạo điều kiện nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam. Ảnh: Bùi Lân |
Với 1 triệu DN và 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động trong nền kinh tế, khu vực kinh tế tư nhân đang gia tăng cả về số lượng và chất lượng, nhưng vẫn đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển, chưa bứt phá về quy mô và năng lực cạnh tranh. Hầu hết DN có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa; tiềm lực tài chính và trình độ quản trị hạn chế; phần lớn có năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo thấp; năng suất lao động, hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh chưa cao; tư duy kinh doanh thiếu tầm nhìn chiến lược, thiếu kết nối với các DN nhà nước và DN FDI.
Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân là cam kết hành động quyết liệt, toàn diện của Đảng và Nhà nước về thể chế, nguồn lực, công nghệ nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân trở thành động lực tăng trưởng hàng đầu của nền kinh tế.
Thảo luận tại hội trường Quốc hội ngày 29/10, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho rằng, việc xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198 /2025/QH15 về cơ chế chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân còn chậm. Đại biểu đề nghị sớm ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn, hỗ trợ hình thành DN lớn, tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ toàn cầu, nhiều kỳ lân khởi nghiệp sáng tạo…
Theo đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng), để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất, trước hết, cần sửa đổi Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa theo hướng mở rộng phạm vi điều chỉnh. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát để đề xuất bãi bỏ điều kiện kinh doanh không còn cần thiết; nghiên cứu cơ chế, chính sách tạo đột phá về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hướng tới hỗ trợ DN lớn, có nội lực mạnh bằng cách tạo điều kiện thuận lợi để phát triển bình đẳng với các khu vực kinh tế.
Đồng thời, cần hướng tới áp dụng tỷ lệ nội địa hóa bắt buộc trong một số lĩnh vực chiến lược thông qua liên kết giữa DN FDI và DN trong nước; hỗ trợ DN nội địa nâng cao năng lực để tham gia vào chuỗi cung ứng FDI.
Mặt khác, cần có cơ chế để kết nối các DN tư nhân với nhau; khu vực kinh tế tư nhân với khu vực nhà nước và với FDI; tạo cơ chế xây dựng hệ sinh thái liên kết DN tư nhân - nhà nước - FDI; giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ, tăng sức cạnh tranh và khả năng tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.
Cùng quan điểm, đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Ninh) cho rằng, bên cạnh việc tiếp tục phát huy những động lực tăng trưởng từ đầu tư công, thu hút đầu tư FDI và xuất khẩu, cần nhanh chóng hiện thực hóa những quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp theo tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW.
Cụ thể, cần khẩn trương nghiên cứu sửa đổi Luật Hỗ trợ DN nhỏ và vừa nhằm khắc phục một số bất cập như: tiêu chí xác định DN nhỏ và vừa còn chung chung; chưa rõ chính sách hỗ trợ chuyên biệt về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế; chưa có ưu tiên rõ ràng đối với nhóm DN siêu nhỏ, hộ kinh doanh chuyển thành DN và DN khởi nghiệp sáng tạo…. Qua đó, tạo sự đột phá về phát triển DN nhỏ và vừa trong giai đoạn tới.
Từ góc độ khác, đại biểu Nguyễn Như So (tỉnh Bắc Ninh) cho rằng, cần có một chiến lược phát triển lấy kinh tế tư nhân làm “động cơ phản lực”, là mũi nhọn sáng tạo và nền tảng tự chủ quốc gia.
Theo đó, cần đột phá thực chất trong cải cách thể chế, với trọng tâm là khâu thực thi chính sách. Mỗi chính sách ban hành cần có hướng dẫn chi tiết, thời hạn rõ ràng, tiêu chí định lượng, cơ chế giám sát công khai và người chịu trách nhiệm cụ thể. Cần số hóa toàn bộ quy trình hành chính, xóa bỏ triệt để cơ chế xin - cho. Quan trọng hơn, cần đo hiệu quả cải cách bằng trải nghiệm của DN, không chỉ bằng báo cáo hành chính.
Ngoài ra, cần tái cơ cấu mạnh mẽ thị trường vốn, đưa dòng tiền trở lại nền kinh tế thực thay vì cuốn vào những chu kỳ đầu cơ ngắn hạn mà không tạo ra giá trị bền vững. Chính phủ cần phát triển các kênh dẫn vốn dài hạn như quỹ đầu tư, trái phiếu doanh nghiệp, thị trường vốn mạo hiểm, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngắn hạn của ngân hàng. Đồng thời, nên thiết lập cơ chế tái cấp vốn ưu đãi 2 - 5%/năm cho các dự án đổi mới công nghệ, sản xuất xanh và chuyển đổi số, giúp DN dễ dàng tiếp cận vốn rẻ, đầu tư cho năng suất và giá trị dài hạn.
Bên cạnh đó, cần tái cấu trúc mạnh mẽ sản xuất và xuất khẩu theo hướng nâng cao giá trị gia tăng nội địa, coi đây là nhiệm vụ chiến lược để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ. Trong đó, ưu tiên hình thành lực lượng DN nội địa đủ quy mô và năng lực làm trụ cột cho nền kinh tế. Chính sách hỗ trợ phải tập trung vào tăng tỷ lệ nội địa hóa; thúc đẩy chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và phát triển năng lực thiết kế, chế tạo. Trong thu hút FDI, cần quy định rõ cam kết nội địa hóa, chuyển giao công nghệ và liên kết với DN Việt Nam. FDI phải là chất xúc tác cho năng lực sản xuất trong nước, nâng tầm giá trị “Made in Vietnam”, giúp DN Việt vươn lên làm chủ các khâu có giá trị cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cũng theo ông So, cần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao như “lõi thép” của tăng trưởng, coi trí tuệ Việt Nam là lợi thế cạnh tranh cốt lõi trong kỷ nguyên công nghệ và chuyển đổi số.
