 |
| Ảnh chỉ mang tính minh họa |
Một nhà thầu tại tỉnh Bình Dương có tiếng trong lĩnh vực nhà xưởng và là lựa chọn của hàng loạt đối tác lớn từ nước ngoài chia sẻ, rất khó để phát hiện hoặc phân biệt được sự gian lận bằng cấp của các nhân sự khi tuyển dụng. Thông thường khi hồ sơ, bằng cấp của nhân sự đáp ứng, nhà thầu sẽ tuyển dụng và có 1-2 tháng thử việc. Nhà thầu đánh giá tính đáp ứng của nhân sự qua thời gian thử việc thực tế tại công trình, chứ không có thời gian, công sức đi xác minh bằng cấp. Trong một lần dự thầu, nhà thầu này bị chủ đầu tư phát hiện ra 2 nhân sự sử dụng bằng cấp không trung thực. “Sau khi kiểm tra nội bộ, chúng tôi nhận thấy, các nhân sự được tuyển dụng đều học cùng 1 khoa tại 1 trường đại học nổi tiếng, nhưng lại thuộc diện chưa đủ điều kiện cấp bằng. Nhà thầu chấp nhận việc đánh giá về nhân sự, bị loại. Nhưng xét từ góc độ 1 doanh nghiệp, không ai chủ động trả lương, giao việc cho 1 nhân sự giả mạo bằng cấp”, đại diện nhà thầu chia sẻ.
Một nhà thầu xây lắp điện tại TP.HCM chia sẻ tình huống khác dẫn tới việc bị đánh giá kê khai nhân sự có bằng cấp không trung thực. “Thông thường, tại một số gói thầu cần phải liên danh, nhà thầu phải thông qua các mối quan hệ để tìm kiếm đối tác. Thực tế, việc nhân sự kê khai của các thành viên liên danh còn lại thực sự rất khó kiểm soát. Tuy là nhân sự của một thành viên đề xuất, nhưng cả liên danh phải gánh hệ lụy, uy tín cũng bị ảnh hưởng rất lớn”, nhà thầu cho biết.
Theo một đơn vị tư vấn đấu thầu, tình trạng kê khai nhân sự sử dụng bằng cấp không trung thực phần lớn rơi vào trường hợp liên danh. “Trong quá trình đánh giá, kiểm tra sơ bộ, nếu cần xác minh bằng cấp của nhân sự, tổ chuyên gia chủ động tra cứu hệ thống công khai về dữ liệu cấp bằng của trường, hoặc có văn bản đề nghị xác minh gửi đơn vị cấp bằng. Quá trình này mất thời gian nhưng cần thiết vì nhà thầu sẽ không thể phản bác được. Thông thường, việc sử dụng bằng cấp không trung thực rơi vào đơn vị thành viên liên danh chỉ phụ trách một phần/hạng mục nhỏ của gói thầu. Do đó, các nhân sự này thường thuộc nhóm các doanh nghiệp nhỏ - nơi mà yếu tố quản trị nhân sự còn chưa được quan tâm đúng mức”, một tư vấn chia sẻ.
Lại có trường hợp, cả nhân sự lẫn nhà thầu đều gần như là nạn nhân của các hành vi vi phạm của cá nhân, tổ chức khác. Phản ánh đến phóng viên, một số nhà thầu cho biết, thời gian qua, cơ quan điều tra đã khởi tố hàng loạt vụ án liên quan đến đào tạo, cấp bằng tại một số cơ sở đào tạo. Đơn cử vụ án tại Trường Trung cấp Nghề kỹ thuật và nghiệp vụ xây dựng Hà Nội trong một thời gian dài đã cho ra đời hàng loạt bằng cấp không tuân thủ quy định. Các nhân sự theo học tại cơ sở đào tạo này dù tốn thời gian, chi phí nhưng tấm bằng được cấp lại không có giá trị sử dụng. Rất nhiều nhà thầu đã vô tình tuyển dụng những nhân sự này và bị liên lụy trong quá trình tham gia đấu thầu.
Theo một số chuyên gia đấu thầu, dù trong bất kỳ trường hợp nào, nhà thầu phải chịu trách nhiệm về tính trung thực, chính xác của tài liệu kê khai trong hồ sơ dự thầu. Bằng cấp của nhân sự chủ chốt là một trong những tài liệu quan trọng quyết định việc đáp ứng yêu cầu về năng lực kinh nghiệm của nhà thầu. Do đó, khâu rà soát, kiểm tra các nội dung liên quan đến bằng cấp của nhân sự trước khi nộp hồ sơ dự thầu cần được nhà thầu quan tâm nhiều hơn. Nhà thầu cũng cần chú ý hơn khi tìm kiếm thành viên liên danh để kiểm soát, hạn chế tối đa việc bị đánh giá gian lận oan uổng. “Pháp luật đấu thầu rất nghiêm khắc với các hành vi gian lận, đặc biệt là hành vi gian lận làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu. Do đó, trong việc dùng người, doanh nghiệp cần đặc biệt coi trọng khâu rà soát hồ sơ nhân sự, nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự chủ chốt - là một trong những giá trị cốt lõi, tạo nên sức cạnh tranh của mỗi nhà thầu”, chuyên gia này chia sẻ.
