So với các quốc gia trong khu vực, Việt Nam có mức độ chênh lệch về chi phí sử dụng vốn giữa khu vực chính phủ và tư nhân ở mức cao nhất, dao động ở ngưỡng 4 - 6%. Điều này tác động bất lợi đến khả năng tiếp cận và sử dụng vốn của doanh nghiệp trong nền kinh tế.
Nguyên nhân của vấn đề này xuất phát từ thực tế là sau giai đoạn 2017 - 2021, Việt Nam đã chậm lại trong việc phát triển các kênh dẫn vốn cho nền kinh tế và hiện vẫn phụ thuộc quá lớn vào hệ thống ngân hàng thương mại. Dù thị trường trái phiếu đã có bước phát triển, 90 - 95% thị phần phát hành vẫn tập trung ở nhóm ngân hàng, dịch vụ tài chính và bất động sản. Nếu tiếp tục duy trì mô hình này, toàn bộ rủi ro tín dụng và biên lợi nhuận của hệ thống ngân hàng sẽ phản ánh trực tiếp vào chi phí vốn của nền kinh tế, khiến cho đồng vốn vay trở nên đắt đỏ.
Ngoài chi phí vốn, tỷ lệ nợ ngắn hạn trên tổng dư nợ của các doanh nghiệp lớn trong nước hiện lên đến 45%, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Indonesia, Thái Lan, Philippines và Malaysia.
Tất cả những yếu tố trên phản ánh một thực trạng là khu vực tư nhân Việt Nam đang thiếu vốn dài hạn, phải chịu chi phí vốn cao và đối mặt với áp lực tái cấp vốn liên tục. Trong khi đó, nhu cầu vốn cho các dự án bất động sản, hạ tầng giao thông, năng lượng trong 5 năm tới là rất lớn, ước tính khoảng 40 - 50 tỷ USD/năm.
Vì vậy, để khơi thông nguồn vốn, Việt Nam cần có những giải pháp đồng bộ nhằm đa dạng hóa kênh huy động vốn, tiết giảm chi phí vốn và cải thiện cấu trúc kỳ hạn nợ theo hướng giảm phụ thuộc vào các khoản vay ngắn hạn.
