 |
| Trung tâm Tài chính quốc tế được đặt tại TP.HCM và TP. Đà Nẵng, tập trung hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính và dịch vụ hỗ trợ. Ảnh: Phú An |
Một số chuyên gia cho rằng, ngoài vai trò thu hút và chu chuyển vốn quốc tế, IFC cần trở thành chất xúc tác thúc đẩy tự do hóa tài chính, gắn với lợi thế và nền kinh tế thực, giúp doanh nghiệp trong nước lớn lên…
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 211/CĐ-TTg về việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, đặt mục tiêu khẩn trương chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, điều kiện cần thiết để đưa Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam đi vào hoạt động trong tháng 11 năm 2025. Thủ tướng chỉ đạo, khung khổ pháp lý vừa đột phá, cạnh tranh, vừa ổn định, nhất quán, đủ sức vận hành IFC thành công, tạo niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư và các định chế tài chính quốc tế từ những ngày đầu.
Tháng 6/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 222/2025/QH15 về IFC tại Việt Nam. Theo Nghị quyết, IFC sẽ do Chính phủ thành lập, đặt tại TP.HCM và TP. Đà Nẵng, tập trung hệ sinh thái đa dạng các dịch vụ tài chính và dịch vụ hỗ trợ, được áp dụng cơ chế, chính sách riêng. TP.HCM có vai trò là trung tâm tài chính lớn, phát triển các lĩnh vực như chứng khoán, ngân hàng, quản lý quỹ và dịch vụ niêm yết. Đà Nẵng sẽ tập trung phát triển các dịch vụ tài chính liên quan đến logistics, hàng hải, thương mại tự do và chuỗi cung ứng công nghiệp - nông nghiệp. Thành viên IFC bao gồm các tổ chức tài chính như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư, các công ty công nghệ tài chính, các tổ chức hạ tầng thị trường. Thành viên IFC được hưởng các đặc quyền, phân biệt họ với những tổ chức hoạt động ngoài IFC.
Chẳng hạn, thành viên IFC có thể huy động vốn quốc tế, thành lập các công ty holding và nhận các khoản vay nước ngoài mà không cần sự chấp thuận trước từ Ngân hàng Nhà nước. Thành viên IFC được tự do hợp tác kinh doanh với đối tác nước ngoài và giữa các thành viên IFC với nhau, mà không bị hạn chế bởi những quy định thông thường về tỷ lệ sở hữu hoặc thủ tục đầu tư.
Những cơ chế mở tạo cơ hội lưu chuyển vốn linh hoạt trong phạm vi IFC. Đi cùng với các đặc quyền là nghĩa vụ nghiêm ngặt, các tiêu chuẩn vận hành cao, nhằm bảo mật hệ thống, bảo vệ dữ liệu và quản trị rủi ro.
Theo nhóm chuyên gia Công ty luật Nishimura & Asahi, Nghị quyết 222 là một cột mốc xác định tham vọng của Việt Nam trong việc xây dựng một hệ thống tài chính mở và kết nối toàn cầu. Tuy nhiên, kinh nghiệm tại Singapore, Hồng Kông cho thấy, giá trị của một IFC phụ thuộc vào mức độ kết nối của nó với nền kinh tế chủ nhà. Tại Việt Nam, khung chính sách IFC đang được thiết kế theo tư duy mở và hội nhập cao, nhưng mối liên kết giữa IFC và nền kinh tế nội địa lại chưa được đề cập.
Chẳng hạn, các cơ chế ưu đãi về ngoại hối, thuế và đầu tư dự kiến chỉ áp dụng trong phạm vi IFC, trong khi các giao dịch giữa các thành viên IFC và các doanh nghiệp nội địa tiếp tục được điều chỉnh bởi các quy định hiện hành. Chuyên gia Nishimura & Asahi cho rằng, nếu thiếu lộ trình rõ ràng cho việc kết nối với nền kinh tế nội địa, IFC có thể trở thành một khu tài chính đặc biệt hoạt động biệt lập, chủ yếu phục vụ cho việc lưu thông vốn nước ngoài thay vì đóng vai trò là “cửa ngõ” cho vốn toàn cầu chảy vào các lĩnh vực sản xuất, hạ tầng hay các lĩnh vực đầu tư mới của Việt Nam. Khu tài chính đặc biệt có thể chỉ mang lại lợi ích hạn chế cho nền kinh tế nội địa nếu các doanh nghiệp địa phương khó tiếp cận vốn và dịch vụ từ IFC. Do đó, các chuyên gia này khuyến nghị, IFC cần có vai trò hỗ trợ phát triển thị trường vốn nội địa, mở rộng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp nội và từng bước nâng cao tiêu chuẩn dịch vụ tài chính của nền kinh tế.
Tại Hội thảo “Trụ cột và động lực tăng trưởng Việt Nam” mới đây, chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Cường chỉ ra "khoảng vênh" giữa sự phát triển của một số tập đoàn tài chính lớn với mức độ "chưa trưởng thành" của đại đa số doanh nghiệp nội. Việt Nam đang có 1 triệu doanh nghiệp, nhưng số doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ chiếm đại đa số với nhu cầu vốn rất đơn giản, chủ yếu là vay ngân hàng. Ông Cường cho rằng, nếu không thay đổi cấu trúc kinh tế, hệ sinh thái tài chính tại Việt Nam sẽ vẫn như cũ và đại đa số doanh nghiệp vẫn tiếp tục phụ thuộc vốn vào ngân hàng. Ông mong đợi, IFC sẽ tạo động lực để thay đổi cấu trúc nền kinh tế, để những doanh nghiệp nhỏ có cơ hội chuyển đổi và trưởng thành, từ đó định hình một hệ sinh thái tài chính phức tạp và sâu rộng hơn.
Cũng chia sẻ tại Hội thảo trên, TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu Chính sách Trường đại học VinUni băn khoăn, việc thành lập IFC sẽ thu hút các nhà đầu tư tài chính đến đây vì lợi ích gì, tại sao họ không ngồi ở Singapore mà phải sang Việt Nam? Ông cho rằng, Việt Nam muốn trở thành trung tâm thu hút và phân phối vốn quốc tế thì cần có lợi thế cạnh tranh, mà cụ thể là cạnh tranh được với Singapore.
Ở góc nhìn độc lập, ông Hoàng D. Quân, Chủ tịch Quỹ A+ nêu quan điểm, để IFC tại Việt Nam hấp dẫn vốn quốc tế, bên cạnh hạ tầng pháp lý và công nghệ, cần lưu ý 2 vấn đề mấu chốt. Đó là chính sách thuế phải thực sự cạnh tranh và Việt Nam nên cân nhắc thay đổi múi giờ sang GMT+8 để cùng múi giờ với Thượng Hải, Đài Bắc, Thẩm Quyến, Manila, Kuala Lumpur, Hồng Kông và Singapore. “Các thị trường tài chính đều đã số hóa, nhưng con người vẫn có nhu cầu kết nối xã hội và cộng đồng. Việc các thị trường mở cửa cùng một múi giờ sẽ vô cùng quan trọng và chính thay đổi nhỏ này sẽ đặt Việt Nam vào trung tâm thị trường quốc tế. Tôi tin rằng, điều này sẽ làm thay đổi quá trình tham gia thị trường tài chính quốc tế của Việt Nam”, ông nói.
