 |
| Việc ban hành Nghị quyết của Chính phủ tháo gỡ, xử lý vướng mắc để triển khai các dự án là cần thiết để khơi thông điểm nghẽn, huy động tối đa nguồn lực đất đai, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: Lê Tiên |
Trong bối cảnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 chưa được phê duyệt điều chỉnh, Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ tháo gỡ, xử lý vướng mắc để triển khai các dự án (Dự thảo Nghị quyết) đang được khẩn trương hoàn thiện với một số nhóm chính sách được đề xuất.
Việc áp dụng mô hình chính quyền địa phương hai cấp tạo ra yêu cầu cấp thiết phải có quy định tạm thời để giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quản lý nhà nước về đất đai trong thời gian Luật Đất đai được sửa đổi. Thực tế tại một số địa phương cho thấy, quá trình lập quy hoạch vẫn còn chậm, dẫn đến ách tắc trong đầu tư công và triển khai các dự án.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong quá trình thực hiện các công trình, dự án liên quan đến công tác quy hoạch, nếu không có cơ chế tháo gỡ kịp thời sẽ dẫn đến trì trệ, lỡ nhịp phát triển. Việc ban hành Nghị quyết là cần thiết để khơi thông điểm nghẽn, huy động tối đa nguồn lực đất đai, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.
Dự thảo Nghị quyết đề xuất nhiều nhóm chính sách đáng chú ý. Cụ thể, cho phép Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ chỉ tiêu sử dụng đất trong Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được phê duyệt để thực hiện công tác quản lý đất đai tại địa phương thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào chỉ tiêu sử dụng đất đã được Thủ tướng Chính phủ phân bổ trước đó (tại Quyết định số 326/QĐ-TTg ngày 09/3/2022 và Quyết định số 227/QĐ-TTg ngày 12/3/2024). Cách làm này giúp các địa phương linh hoạt hơn trong tổ chức thực hiện, đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển.
Bên cạnh đó, đối với những nơi chưa có quy hoạch sử dụng đất cấp xã hoặc quy hoạch đô thị và nông thôn được phê duyệt, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền vẫn được phép thực hiện việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất căn cứ vào các quy hoạch, kế hoạch, chỉ tiêu sử dụng đất đã được xác định tại khoản 2 Điều 22 Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ. Quy định này tạo cơ sở pháp lý để các địa phương thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về đất đai, không tạo khoảng trống pháp lý và đảm bảo tính liên tục của hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Về các trường hợp quy hoạch có sự chồng chéo, mâu thuẫn, Dự thảo Nghị quyết quy định rõ: Khi tổ chức thực hiện dự án đầu tư phải căn cứ vào quy hoạch ngành thực hiện dự án và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch được lập theo pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn để tiến hành các thủ tục về đất đai.
Đáng chú ý, trường hợp phải thu hồi đất để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh nhưng chưa có trong quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, quy hoạch sử dụng đất an ninh thì Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an lấy ý kiến của UBND cấp tỉnh nơi có đất. Sau khi được thống nhất, Chủ tịch UBND cấp xã quyết định thu hồi đất để thực hiện, đồng thời phải cập nhật khi rà soát, điều chỉnh quy hoạch theo quy định pháp luật sau khi thực hiện.
Dự thảo Nghị quyết cũng đưa ra định hướng, cách thức xử lý đối với những dự án đã được chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư nhưng phải thu hồi đất quốc phòng, an ninh chưa được cập nhật trong quy hoạch, để chuyển giao cho địa phương thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Quá trình lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết cũng cho thấy sự quan tâm của nhiều bộ, ngành. Bộ Tài chính cho biết, theo quy định tại khoản 1 Điều 17 và khoản 1 Điều 19 Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15, việc quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án phải phù hợp với chiến lược, phương hướng, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch có liên quan theo quy định của pháp luật về quy hoạch đã được cấp có thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt. Theo quy định của Luật Đầu tư, một trong các nội dung thẩm định chấp thuận chủ trương đầu tư là sự phù hợp của dự án với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị và quy hoạch hành chính kinh tế đặc biệt (nếu có). Do đó, Bộ Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xem xét sự phù hợp về thẩm quyền đối với Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ, đảm bảo tính khả thi thực hiện. Đồng thời, đề nghị nghiên cứu phương án xử lý cho các trường hợp không có sự đồng ý của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an cho các dự án đã được quyết định chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án, chấp thuận chủ trương đầu tư.
Về phía Bộ Tư pháp, cơ quan này kiến nghị cần có quy định rõ ràng đối với các trường hợp dự án đất đai có phạm vi vượt quá địa bàn cấp xã, có liên quan đến nhiều xã; xử lý việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trong khi chưa có quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất cấp xã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp cũng đề xuất bổ sung quy định trách nhiệm cụ thể của các bộ, ngành liên quan trong tổ chức thực hiện, đặc biệt là cơ chế “hậu kiểm”, giám sát việc triển khai Nghị quyết tại các địa phương, nhất là trong giai đoạn chuyển giao thẩm quyền trước ngày 01/07/2025.
