Dự án trên 500 tỷ đồng xử lý rác Bắc Quảng Nam: Vì sao thực tế khác quy chuẩn ban đầu?

Nước thải chảy ra từ khu vực Nhà máy Xử lý chất thải rắn sinh hoạt Bắc Quảng Nam. Ảnh: Hà Minh

Tháng 8/2020, UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Quyết định số 2257/QĐ-UBND phê duyệt Bộ tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư Dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt Bắc Quảng Nam. Lãnh đạo địa phương xác định, đây là dự án xã hội hóa, thời hạn hoạt động không quá 30 năm, nhà đầu tư được lựa chọn phải đảm bảo các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trường, về tài chính và năng lực thực hiện Dự án. Cụ thể, nhà đầu tư phải làm chủ công nghệ hoặc có hợp đồng chuyển giao công nghệ theo quy định, có năng lực, kinh nghiệm, đã đầu tư xây dựng và vận hành các nhà máy xử lý chất tải rắn sinh hoạt, có sử dụng kết hợp các công nghệ như đề xuất tại Việt Nam hoặc các nước trên thế giới.

Cũng theo quy định, tổng mức đầu tư Dự án (không bao gồm chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng và tiền thuê đất) từ 500 tỷ đồng trở lên, trong đó nhà đầu tư phải đảm bảo góp vốn chủ sở hữu tối thiểu bằng 50% tổng mức đầu tư để thực hiện Dự án. Theo đơn đặt hàng của Quảng Nam, Dự án phải sử dụng công nghệ chính là đốt, đơn giá dịch vụ xử lý được Nhà nước hỗ trợ 398.000 đồng/tấn… Với hàng loạt quy chuẩn, quy định chặt chẽ như vậy, nhưng thực tế Dự án vận hành khác xa quy chuẩn. Hàng chục nghìn tấn chất thải từ Nhà máy Xử lý chất thải rắn sinh hoạt Bắc Quảng Nam (TP. Đà Nẵng) vừa bị lực lượng chức năng phát hiện xả thải trái phép ra môi trường. Lượng chất thải này phát sinh từ năm 2024 đến nay cho thấy Nhà máy chưa có phương án thu gom, xử lý các loại chất thải phát sinh trong quá trình xử lý rác thải sinh hoạt theo đúng các quy chuẩn cũng như quy định pháp luật.

Kết quả điều tra ban đầu của cơ quan chức năng xác định, từ năm 2024 đến nay, thực hiện chủ trương đầu tư Dự án, trong quá trình tiếp nhận chất thải rắn sinh hoạt phát sinh tại huyện Đại Lộc, Duy Xuyên, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam (cũ) để phân loại, xử lý theo quy định, Công ty CP Môi trường Huy Hoàng Eco (thành viên Liên danh nhà đầu tư PPP) đã tập kết, đổ thải hơn 20.000 tấn chất thải phát sinh trong quá trình xử lý rác thải trái quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Hiện Công an TP. Đà Nẵng đang phối hợp với Cục Cảnh sát môi trường tiếp tục điều tra, xác minh làm rõ vụ việc.

Nhà máy Xử lý chất thải rắn sinh hoạt Bắc Quảng Nam khởi công tháng 4/2021, vận hành thử nghiệm tháng 8/2022. Dự án do Liên danh Công ty CP Đầu tư và Phát triển đô thị TDH Ecoland - Công ty CP Phát triển sản xuất và Xuất khẩu Huy Hoàng - Công ty CP Môi trường Huy Hoàng Eco thực hiện. Theo đại diện Nhà đầu tư, hiện mỗi ngày, Nhà máy tiếp nhận 220 tấn rác. Một phần rác được đưa qua dây chuyền tách các mảnh, hộp kim loại, thu gom thành từng bao đựng nhôm, sắt... để bán theo đồ phế thải. Rác thải ni lông được tách riêng, làm sạch, khô, rồi đưa qua hệ thống nung nhiệt và băng chuyền sản xuất hạt nhựa tái chế với sản lượng từ 60 - 80 tấn/tháng để cung cấp cho các nhà máy sản xuất sản phẩm nhựa, nhà máy sản xuất xi măng, gạch men. Cho đến nay, hạng mục lò đốt rác sinh hoạt của Nhà máy chưa hoạt động được do không đáp ứng quy định khoảng cách giữa Nhà máy và khu dân cư.

Trong diễn biến mới nhất, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng có văn bản giao Công an Thành phố chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành điều tra, xác minh toàn bộ quá trình xử lý rác thải sinh hoạt tại Nhà máy Xử lý chất thải rắn sinh hoạt Bắc Quảng Nam trong thời gian qua, khẩn trương làm rõ các hành vi vi phạm và xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.