 |
| Ảnh minh họa |
Đây là dự luật quan trọng nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn thi hành Luật, đặc biệt là các vấn đề về cơ chế cấp phép, khai thác, sử dụng khoáng sản phục vụ các công trình trọng điểm, dự án đầu tư công, dự án động lực và tạo nền tảng vững chắc hướng tới tốc độ tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo.
Để tháo gỡ kịp thời các vướng mắc, điểm nghẽn, tạo động lực thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững, khai thác hiệu quả tiềm năng tài nguyên khoáng sản, đất đai góp phần thực hiện thành công mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số giai đoạn 2026 - 2030, Thủ tướng Chính phủ vừa có Công điện yêu cầu tập trung rà soát kỹ, toàn diện, xác định các vướng mắc, bất cập trong quy định tại Luật Địa chất và Khoáng sản, Luật Đất đai và các Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật.
Trong đó, Thủ tướng yêu cầu phải nêu rõ nội dung vướng mắc, quy định tại điều, khoản, điểm của văn bản Luật, Nghị định, Thông tư và đề xuất, kiến nghị giải pháp sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ cụ thể. Các giải pháp đề xuất cần xử lý triệt để, hiệu quả, không còn vướng mắc, khó khăn để mọi hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản, đất đai trên địa bàn, lĩnh vực thuận lợi nhất, trên tinh thần: phân cấp, phân quyền tối đa để các cấp cơ sở, địa phương, cấp trực tiếp thực hiện chủ động quyết, chủ động làm và tự chịu trách nhiệm; cắt giảm tối đa thủ tục hành chính rườm rà, không cần thiết và tăng cường hậu kiểm.
Ngoài ra, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo khẩn trương rà soát kỹ, tổng hợp đầy đủ ý kiến các bộ, địa phương để sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực khoáng sản và đất đai nhằm tháo gỡ các vướng mắc, bất cập, trên nguyên tắc phân cấp triệt để, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, bảo đảm thông thoáng, tăng cường hậu kiểm.
Hiện, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang khẩn trương hoàn thiện Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và Khoáng sản và đang gửi lấy ý kiến thẩm định của Hội đồng thẩm định do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú làm Chủ tịch Hội đồng.
Liên quan tới nội dung phân quyền, phân cấp, Dự thảo Luật quy định, phân cấp, phân quyền một số nhiệm vụ, quyền hạn trước đây thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường thực hiện. Đây là các nhiệm vụ có tính chất chuyên môn sâu, mang tính kỹ thuật cao và thường xuyên, như: phê duyệt danh mục đề án điều tra địa chất về khoáng sản khuyến khích xã hội hóa; chấp thuận thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm I tại khu vực cấm hoặc tạm cấm hoạt động khoáng sản; phê duyệt khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia và quyết định thời gian dự trữ; cho phép thực hiện dự án đầu tư công trình hạ tầng kỹ thuật tại khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia; quyết định diện tích thăm dò vượt mức giới hạn trong luật định; phê duyệt khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; chấp thuận cấp quá 5 giấy phép thăm dò cho một tổ chức; quyết định danh mục các khu vực khoáng sản chiến lược, quan trọng cần dùng vốn ngân sách để tổ chức thăm dò... Việc phân quyền này giúp rút ngắn quy trình xử lý công việc, giảm tải khối lượng công việc hành chính cho Chính phủ, đồng thời phát huy trách nhiệm và năng lực tổ chức thực hiện của bộ chuyên ngành, bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy nhà nước sau khi sắp xếp lại.
Ngoài ra, mở rộng phân quyền cho chính quyền địa phương, cụ thể là chủ tịch UBND cấp tỉnh. Chủ tịch UBND cấp tỉnh được thực hiện một số nhiệm vụ trước đây thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, như: phê duyệt khu vực cấm, tạm cấm hoạt động khoáng sản trên địa bàn; chấp thuận khai thác khoáng sản nhóm II, III, IV tại các khu vực cấm hoặc tạm cấm; cấp, điều chỉnh, gia hạn, thu hồi giấy phép thăm dò và khai thác khoáng sản nhóm II; chấp thuận chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản; phê duyệt đề án đóng cửa mỏ đóng cửa mỏ; đồng thời thực hiện cả thẩm quyền của Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản quốc gia trong việc công nhận kết quả thăm dò bổ sung đối với khoáng sản nhóm II. Việc giao cho địa phương thực hiện các nhiệm vụ này sẽ giúp tăng tính linh hoạt, kịp thời trong quản lý, khai thác tài nguyên khoáng sản phù hợp với điều kiện thực tế từng địa phương, góp phần huy động, sử dụng hiệu quả nguồn lực tài nguyên để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời thúc đẩy quá trình cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực khoáng sản theo hướng rút ngắn thời gian, giảm chi phí cho doanh nghiệp.
Ngoài việc luật hóa các quy định về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền về lĩnh vực địa chất và khoáng sản theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp (hiện đang được quy định tại Nghị định số 136/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường), cơ quan soạn thảo cũng thực hiện rà soát, sửa đổi bổ sung một số nội dung của Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 để phát huy tối đa nguồn lực tài nguyên khoáng sản phục vụ cho phát triển đất nước.
Theo đó, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Địa chất và Khoáng sản một số nhóm chính sách. Cụ thể, sửa đổi, bổ sung quy định trong cấp phép hoạt động khoáng sản nhóm III làm vật liệu xây dựng thông thường, khoáng sản nhóm IV phục vụ xây dựng các công trình, dự án quan trọng quốc gia; dự án đầu tư khẩn cấp, cấp bách do cấp có thẩm quyền quyết định; dự án đầu tư công, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư theo hướng thông thoáng, thuận lợi hơn.
Sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan đến tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản để cung cấp kịp thời và bảo đảm nguồn nguyên vật liệu đầu vào cho các dự án đầu tư chế biến sâu khoáng sản; các công trình, dự án quan trọng quốc gia; dự án đầu tư khẩn cấp, cấp bách do cấp có thẩm quyền quyết định; dự án đầu tư công, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư, đáp ứng yêu cầu giải phóng mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới.
Cho phép cơ quan quản lý nhà nước cấp giấy phép thăm dò xuống sâu, mở rộng đối với tổ chức, cá nhân đang khai thác khoáng sản hợp pháp mà không phải điều chỉnh, bổ sung quy hoạch khoáng sản trước khi cấp giấy phép thăm dò; căn cứ theo kết quả thăm dò khoáng sản, cơ quan quản lý quy hoạch khoáng sản cập nhật, bổ sung vào quy hoạch khoáng sản làm cơ sở quản lý hoạt động khoáng sản.
Sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền quản lý thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm II, nhóm III, nhóm IV tại khu vực biển liên vùng hoặc khu vực biển nằm ngoài phạm vi ranh giới quản lý hành chính trên biển của UBND cấp tỉnh giữa cơ quan trung ương và UBND cấp tỉnh, tạo cơ chế quản lý rõ ràng, thuận lợi trong việc cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản cát biển cũng như bảo đảm tính đồng bộ giữa quy định của pháp luật về khoáng sản và pháp luật về tài nguyên môi trường biển, hải đảo và pháp luật khác có liên quan, góp phần sớm huy động nguồn tài nguyên cát biển phục vụ việc san lấp, thi công công trình tại một số địa phương phía Nam trong thời điểm nhu cầu về nguồn cung nguyên vật liệu tăng cao.
