 |
| Hình ảnh các thùng nước mà bà Loan đã chuyển lên trong thời gian bị cắt. Nguồn ảnh: Báo Tuổi Trẻ |
Khi tranh chấp nhỏ thành xung đột lớn
Căn hộ V5-1002 tại Sunrise City South (Quận 7 cũ) của bà Đỗ Thị Loan bị ngưng cấp nước từ tháng 1/2025. Theo bà Loan, hóa đơn tiền nước tăng đột biến so với thực tế sử dụng. Bà nhiều lần đề nghị ban quản lý cung cấp dữ liệu tổng hợp từ hệ thống đồng hồ để đối chiếu, song không được chấp thuận.
“Tôi không từ chối nghĩa vụ tài chính, nhưng tôi cần số liệu minh bạch để đảm bảo quyền lợi của mình,” bà Loan chia sẻ.
Phía CBRE Việt Nam – đơn vị quản lý vận hành – cho rằng đã nhiều lần kiểm tra, thay đồng hồ, thậm chí đề xuất lắp đồng hồ phụ theo dõi trong 90 ngày. Tuy nhiên, bà Loan không đồng ý phương án này. CBRE khẳng định việc tạm ngưng cấp nước căn cứ vào nội quy tòa nhà và từ chối cung cấp dữ liệu toàn bộ gần 900 đồng hồ, với lý do “liên quan đến bảo mật thông tin cư dân khác”.
Dù đã có sự tham gia hòa giải của UBND phường, công an, HoREA và Công ty Cấp nước Nhà Bè, tranh chấp vẫn bế tắc. Các chuyên gia pháp lý cho rằng, lý do “bảo mật” chỉ đúng một phần: dữ liệu cá nhân phải được bảo vệ, nhưng cư dân có quyền tiếp cận số liệu đối chứng để đảm bảo minh bạch.
Không phải chuyện hiếm
Vụ việc bà Loan chỉ là một lát cắt trong bức tranh tranh chấp dai dẳng tại các chung cư.
Tại Chung cư 24AB (quận Bình Thạnh cũ), năm 2024, một hộ dân bị cắt nước do mâu thuẫn liên quan đến quỹ bảo trì. Tháng 2/2024, TAND quận Bình Thạnh đã ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, buộc ban quản trị khôi phục cấp nước. Chi cục Thi hành án cùng vào cuộc, nhưng phải đến tận ngày 26/4, sau khi có mạnh thường quân đóng thay số phí còn nợ, nước mới được mở lại – dù trước đó cơ quan chức năng đã nhiều lần yêu cầu thi hành ngay quyết định của tòa.
Hay tại Victory Tower (Q.7 cũ), giai đoạn 2022-2024, do tranh chấp hợp đồng giữa chủ đầu tư và đơn vị vận hành, hàng trăm hộ dân và khách hàng dù đóng phí đầy đủ vẫn liên tục bị gián đoạn điện, nước. Chỉ sau khi UBND quận 7 và Sở Xây dựng ra văn bản yêu cầu các bên đảm bảo cung cấp dịch vụ thiết yếu, tình trạng mới chấm dứt.
Những trường hợp này cho thấy, khi mâu thuẫn tài chính bùng phát, cư dân thường chọn cách “ngưng đóng phí” để phản ứng, còn ban quản lý dùng “điện, nước” làm công cụ ép buộc. Cũng có trường hợp như ở Victory Tower, dù chủ đầu tư và đơn vị vận hành tranh chấp hợp đồng, nhưng rồi cư dân lại “vạ lây” vì bị cắt điện, nước, trở thành “nạn nhân” bất đắc dĩ. Vòng xoáy này không chỉ làm xấu đi môi trường sống mà còn đẩy nhiều vụ việc ra tòa án, kéo dài căng thẳng.
Cần minh bạch và thượng tôn pháp luật
Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhấn mạnh: điện, nước là dịch vụ thiết yếu, ban quản trị hay ban quản lý không được tự ý cắt. Nếu cư dân vi phạm nghĩa vụ tài chính, giải pháp đúng luật là phạt chậm thanh toán hoặc khởi kiện, chứ không phải ngưng cấp nước.
Theo Luật Nhà ở 2023 (khoản 4, điều 194), tranh chấp về phí quản lý, bảo trì chung cư thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện, tòa án hoặc trọng tài. Nhà nước khuyến khích hòa giải để giữ môi trường sống văn minh. Trong thời gian chờ phán quyết có hiệu lực, ban quản trị hay ban quản lý không được tự ý cắt điện, nước của cư dân.
Nhiều chuyên gia vận hành chung cư đề xuất giải pháp căn cơ là minh bạch dữ liệu và tăng đối thoại. Cư dân cần quyền tiếp cận số liệu điện, nước và nếu có nghi ngờ thì nên có cơ chế giám định độc lập. Ứng dụng công nghệ trong quản lý – như công khai online số liệu tiêu thụ và thu chi quỹ – sẽ giúp giảm đáng kể rủi ro xung đột.
Những vụ việc từ Sunrise City South, Chung cư 24AB đến Victory Tower cho thấy: khi điện, nước – vốn là dịch vụ thiết yếu – bị biến thành “con tin” trong tranh chấp, người chịu thiệt thòi nhất luôn là cư dân.
Để ngăn chặn vòng lặp này, ngoài việc hoàn thiện khung pháp lý, các cơ quan quản lý cần có chế tài mạnh với hành vi cắt điện, cắt nước trái luật. Đồng thời, chính cư dân cũng cần nâng cao ý thức, thực hiện đúng nghĩa vụ tài chính để tránh mâu thuẫn leo thang.
