|
| Ảnh minh họa: Internet |
Theo HSBC, chất xúc tác cho màn tăng trưởng ấn tượng của ASEAN trong năm 2022 chính là sự bùng nổ tiêu dùng cá nhân. Sau khi mở cửa trở lại trên diện rộng, nhu cầu bị dồn nén bấy lâu đã được giải phóng khi người tiêu dùng đổ xô quay trở lại các trung tâm mua sắm, ăn uống bên ngoài nhiều hơn và đi du lịch vào dịp nghỉ lễ.
Sự phục hồi vững vàng trong doanh số bán lẻ
Báo cáo của HSBC cho biết, sự phục hồi vững chắc trong doanh số bán lẻ diễn ra (gần như) trên toàn khu vực, mặc dù Indonesia có tốc độ chậm hơn. Doanh số bán lẻ tại Malaysia và Việt Nam đạt mức cao hơn khoảng 20% so với trước đại dịch, tiếp theo là Thái Lan, Philippines và Singapore, nơi doanh số bán lẻ đã phục hồi như mức trước khi đại dịch xảy ra. Một chỉ số khác cần theo dõi là chi tiêu cho các mặt hàng giá trị cao.
"Đà tăng doanh số bán ô tô đã mạnh mẽ trở lại ở Malaysia và Indonesia, còn ở Singapore thì liên tục giảm. Điều đó không quá bất ngờ vì xét cho cùng, chi phí đổ vào Giấy phép sử dụng (Certificate of Entitlement - CoE) để sở hữu một chiếc xe ở Singapore tăng vọt đã cản trở phần nào doanh số bán hàng", Báo cáo cho biết.
Còn tại Philippines và Indonesia, khoảng 40% chi tiêu đổ vào ăn uống, một phần là do lạm phát lương thực cao ở cả hai nền kinh tế.
Ngược lại, người tiêu dùng Singapore chi tiêu ít nhất cho thực phẩm so với toàn ASEAN, nhưng thay vào đó, chi tiêu cho "giải trí và văn hóa" lại chiếm tỷ trọng lớn. Là một trong những nền kinh tế châu Á đầu tiên phục hồi sau đại dịch, Singapore cũng là một trong những quốc gia đầu tiên chứng kiến sự chuyển dịch tiêu dùng từ hàng hóa sang dịch vụ.
Theo Báo cáo, không ngạc nhiên khi Thái Lan bị tụt lại phía sau khi mà nước này phụ thuộc nhiều vào du lịch nước ngoài và du khách Trung Quốc. Tuy nhiên, HSBC cho rằng, tình hình này sẽ sớm thay đổi sau khi Trung Quốc mở cửa lại.
 |
Ảnh Internet |
Triển vọng 2023
HSBC cho rằng, tiêu dùng sẽ đi đâu về đâu trong năm 2023 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm lạm phát, chính sách tài khóa, tâm lý người tiêu dùng, sự phục hồi của thị trường lao động và tỷ lệ tiết kiệm.
Đầu tiên và quan trọng nhất, lạm phát vẫn là một mối quan tâm chính của người tiêu dùng. Theo Báo cáo, hầu hết các nền kinh tế ASEAN đã vượt qua giai đoạn đỉnh lạm phát.
HSBC chỉ ra, lạm phát cơ bản đã tăng lên ở hầu hết các nền kinh tế, phản ánh thị trường lao động sôi động. Ngay cả trong trường hợp của Singapore, một quốc gia sớm có động thái và cung cấp các khoản trợ cấp tài khóa hào phóng để trực tiếp "giải cứu" việc làm, thị trường lao động của nước này vẫn trong tình trạng thắt chặt với mức tăng lương có xu hướng vượt các mốc trước đây.
Mặc dù vậy, hầu hết các nhà hoạch định chính sách ở ASEAN ít khả năng sẽ triển khai các biện pháp tài khóa quy mô lớn hướng tới người tiêu dùng. Xét cho cùng, sau 3 năm hỗ trợ mạnh mẽ ở một số nền kinh tế, cả khu vực đều đồng thuận rằng, ASEAN cần theo đuổi định hướng củng cố tài khóa, mặc dù tốc độ mỗi nước một khác.
"Ngay cả khi hầu hết các nền kinh tế ASEAN nhiều khả năng sẽ rút dần các cứu trợ tài chính thì tâm lý người tiêu dùng tại đây vẫn ở mức cao. Tâm lý người tiêu dùng Indonesia đã trở lại mức trước đại dịch, Malaysia cũng có xu hướng tương tự. Trong khi đó, tâm lý người tiêu dùng ở Thái Lan vẫn còn ảm đạm khi sự phục hồi của nước này tụt lại phía sau so với các quốc gia trong khu vực", HBSC cho biết.
 |
Ảnh Internet |
Tiết kiệm hay không tiết kiệm?
Theo HBSC, tiêu dùng cũng là một vấn đề trong câu hỏi bao nhiêu thu nhập được dành để tiết kiệm, và câu trả lời thường phụ thuộc vào mức lãi suất mà người tiêu dùng được hưởng. Lãi suất hoạt động theo cả hai cách. Lãi suất cao sẽ hạn chế người tiêu dùng đi vay (nghĩa là tiêu dùng nhiều hơn), đồng thời thúc đẩy tiết kiệm do thu nhập từ tiền lãi tiết kiệm tăng lên.
Philippines và Thái Lan có thể sẽ chứng kiến những thay đổi lớn nhất trong tiết kiệm toàn nền kinh tế, trong khi Malaysia sẽ chứng kiến ít thay đổi nhất.
"Chúng tôi cho rằng, Ngân hàng Trung ương Malaysia có thể sẽ bình thường hóa lãi suất về mức trước đại dịch, trong khi các ngân hàng trung ương còn lại có thể tăng lãi suất đủ cao để thực hiện chính sách tiền tệ tương đối hạn chế nhằm kiềm chế nhu cầu. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Philippines sẽ tăng lãi suất lên mức cao thêm 250 điểm cơ bản so với mức trước đại dịch, điều đó sẽ ảnh hưởng tới hoạt động vay và tiêu dùng nói chung", HSBC nhận định.
HSBC cho rằng, các nền kinh tế ASEAN có khả năng áp dụng chính sách tiền tệ theo hướng hạn chế là những nền kinh tế đã chứng kiến tỷ lệ tiết kiệm trên toàn nền kinh tế của họ giảm trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2022, ngoại trừ Singapore. Việc giữ lãi suất cao sẽ là cần thiết để đưa tỷ lệ tiết kiệm trở lại mức trước đại dịch, nhằm thu hẹp thâm hụt tài khoản vãng lai và thúc đẩy ổn định kinh tế vĩ mô - nhưng phải trả giá bằng hấp thụ trong nước thấp đi, do khả năng chi tiêu tiêu dùng giảm, khi thanh khoản bị vắt kiệt trong nền kinh tế.
Ngay cả ở cấp hộ gia đình, tỷ lệ tiết kiệm ở một số nền kinh tế có thể đã giảm xuống. Các hộ gia đình có thể đã rút hết tiền tiết kiệm do nhu cầu bị dồn nén được giải phóng khi nền kinh tế "mở cửa trở lại" hoặc để đối phó chi phí sinh hoạt cao hơn (do sức mua của người lao động giảm sút).
