 |
| Việc triển khai hàng loạt dự án, công trình trọng điểm quốc gia và ngành giao thông vận tải trong thời gian qua đã đẩy nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng lên cao. Ảnh: Lê Tiên |
Trong thời gian qua, việc triển khai hàng loạt dự án, công trình trọng điểm quốc gia đã đẩy nhu cầu sử dụng vật liệu xây dựng (VLXD) lên cao. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), trong nhiều thời điểm, nguồn cung không đáp ứng đủ dẫn đến giá vật liệu tăng cao và thời gian cung cấp bị kéo dài. Điều này đã ảnh hưởng đến tiến độ thi công và làm tăng tổng mức đầu tư các công trình. Mặc dù Luật ĐC&KS và các Nghị quyết đặc thù của Quốc hội, Chính phủ đã phần nào giải quyết bất cập này, nhưng vẫn chưa bao quát và chưa áp dụng đầy đủ với các loại dự án, công trình.
Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra đã phát hiện nhiều địa phương trước đây cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản làm VLXD thông thường không qua đấu giá, trái với quy định của pháp luật. Hệ quả là nhiều giấy phép bị thu hồi, mỏ phải đóng cửa trước khi cấp lại, gây gián đoạn nghiêm trọng nguồn cung.
Ngoài ra, trong quá trình khai thác các mỏ khoáng sản đã được cấp theo quy hoạch, phát hiện nhiều trường hợp diện phân bố khoáng sản lớn hơn so với thông tin trong quy hoạch khoáng sản và giấy phép đã được cấp. Luật ĐC&KS đã có quy định ưu tiên tổ chức, cá nhân đang khai thác khoáng sản hợp pháp được thăm dò xuống sâu và mở rộng mà không phải đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, quy định này yêu cầu phải thực hiện điều chỉnh, bổ sung quy hoạch trước khi cơ quan quản lý nhà nước xem xét, cấp giấy phép. Thực tế cho thấy, quy định này là không cần thiết vì để được phép thăm dò xuống sâu và mở rộng, khu vực mỏ trước đó đã phải được xác định trong quy hoạch và việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch trong trường hợp này chỉ mang tính chất điều chỉnh cục bộ, không làm thay đổi bản chất quy hoạch. Do đó, việc phải thực hiện thủ tục điều chỉnh sẽ làm kéo dài thời gian.
Tại Dự thảo Nghị quyết, Bộ NN&MT đã xây dựng nhóm chính sách tập trung giải quyết triệt để tình trạng khan hiếm về khoáng sản làm VLXD thông thường, vật liệu san lấp.
Cụ thể, Dự thảo Nghị quyết bổ sung các trường hợp được áp dụng theo nguyên tắc cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm IV bao gồm: các công trình, dự án quan trọng quốc gia; dự án trọng điểm; công trình xây dựng khẩn cấp, nhiệm vụ cấp bách theo quy định của pháp luật về xây dựng; dự án đầu tư công theo quy định của pháp luật về đầu tư công; dự án đầu tư thực hiện theo phương thức đối tác công tư (PPP) theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Dự thảo Nghị quyết cho phép điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản để nâng công suất khai thác khoáng sản nhóm III làm VLXD thông thường, khoáng sản nhóm IV đối với các mỏ khoáng sản đã có giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực để phục vụ cho các dự án trên tương tự như các trường hợp Luật ĐC&KS đã quy định.
Ngoài ra, Dự thảo Nghị quyết cũng cho phép các trường hợp giấy phép khai thác khoáng sản làm VLXD thông thường đã cấp trước ngày Luật ĐC&KS có hiệu lực phù hợp với quy hoạch khoáng sản được phép tiếp tục thực hiện để cung cấp cho các công trình, dự án các công trình, dự án trên.
Dự thảo định hướng cho phép các mỏ khoáng sản làm VLXD thông thường khai thác theo cơ chế đặc thù quy định tại Điều 4 Nghị quyết số 106/2023/QH15 được phép cung cấp khoáng sản cho nhà thầu khác thi công dự án đó hoặc dự án khác nằm trong Phụ lục 4 kèm theo Nghị quyết số 106/2023/QH15.
Đáng chú ý, Dự thảo Nghị quyết cho phép việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản nhóm III làm VLXD thông thường cung cấp cho các công trình, dự án trên không phải thực hiện thủ tục quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư; không phải căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất hằng năm, không phải thực hiện thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất; không phải thực hiện thẩm định và phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, cấp giấy phép môi trường, đăng ký môi trường; không phải căn cứ vào phương án quản lý về địa chất, khoáng sản quy định tại khoản 2 Điều 12 Luật ĐC&KS.
