Tăng trưởng tín dụng/GDP mức nào là hợp lý?

Dự báo tăng trưởng tín dụng năm 2025 đạt 20%. Ảnh: Nhã Chi

Tín dụng tăng nhanh

Giải ngân vốn tín dụng vẫn tiếp đà tăng trong tháng cuối năm 2025. Tính đến ngày 19/12, dư nợ tín dụng ở mức 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 17,4% so với đầu năm nay. Một số tổ chức nghiên cứu dự báo, tăng trưởng tín dụng ước đạt 20% trong năm nay nhờ đẩy mạnh đầu tư công và hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu dùng vào tháng cuối năm. Năm 2026, tăng trưởng tín dụng dự báo duy trì mức 20% nhằm hỗ trợ cho mục tiêu tăng trưởng GDP 2 con số.

Tại Diễn đàn Thị trường tín dụng và những vấn đề kinh tế vĩ mô ngày 24/12, TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng nhận định: “Dòng vốn tín dụng đổ vào nền kinh tế ngày càng nhanh và mạnh, vượt xa mức huy động vốn trong nền kinh tế. Từ năm 2006-2010, tăng trưởng tín dụng và huy động tương đồng ở mức khoảng 35%/năm, đẩy lạm phát bùng tăng, có năm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng lên đến 20%. Giai đoạn 2011-2019, tăng trưởng tín dụng và huy động vẫn cùng nhịp, tương đồng về tỷ lệ trong khoảng 12-18%. Tuy nhiên, đà tăng trưởng tín dụng vượt xa mức tăng trưởng huy động vốn trong khoảng 5 năm trở lại đây”. Ông Lực dẫn số liệu từ đầu năm 2025 đến hết tháng 11, tăng trưởng tín dụng đạt hơn 17 triệu tỷ đồng, tương ứng mức tăng khoảng 17%, trong khi tăng trưởng huy động chỉ đạt khoảng 15 triệu tỷ đồng, tương ứng mức tăng 13%, tức là chênh lệch khoảng 2 triệu tỷ đồng. “Tình trạng này khiến thanh khoản hệ thống ngân hàng có lúc gặp khó, đẩy lãi suất huy động lên cao, đặc biệt trong giai đoạn thời vụ cuối năm”, ông nói.

Theo ông Lực, giả định GDP năm nay tăng 8% và tăng trưởng tín dụng ở mức 16% như chỉ tiêu định hướng từ đầu năm, thì tỷ trọng tín dụng/GDP ở mức 147%. Nếu GDP tăng 10%/năm và tăng trưởng tín dụng ở mức 16-17%/năm thì tỷ trọng tín dụng/GDP có thể lên đến 180% vào năm 2030.

Trong khi đó, một số nghiên cứu từ thực tiễn các nước đang phát triển chỉ ra rằng, ngưỡng tín dụng/GDP ở mức 96,5% là tối ưu, tức là mang lại tác động tích cực với tăng trưởng GDP. Nếu cao hơn ngưỡng này thì tác động với GDP sẽ giảm dần và sẽ gây nhiều hệ lụy đáng ngại. Đáng chú ý, nếu tín dụng tăng cao đi cùng với lạm phát quá cao (>7%) sẽ ít phát huy tác dụng cho thúc đẩy tăng trưởng và ảnh hưởng bất lợi đến nỗ lực ổn định kinh tế vĩ mô.

Do đó, ông Lực khuyến nghị, cần kiểm soát thật chặt chẽ dòng vốn tín dụng, tránh tác động tiêu cực đến các lĩnh vực rủi ro, đồng thời, xem xét duy trì tỷ trọng này ở mức hợp lý. “Chúng tôi luôn khuyến nghị Chính phủ cần giữ thị trường tài chính và thị trường bất động sản thật “êm” để ổn định kinh tế vĩ mô. Bài học từ bất động sản Trung Quốc trong thời gian qua cho thấy rõ điều này”, ông Lực nhấn mạnh.

Đẩy mạnh phát triển mạnh thị trường vốn, trái phiếu bền vững

Cũng nêu quan điểm cần nhìn lại bài học từ quá trình phát triển thị trường tiền tệ hơn 20 năm qua để có cách điều tiết dòng tín dụng phù hợp trong nền kinh tế, ông Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng (Ngân hàng Nhà nước) đề xuất, cần xem xét những rủi ro hệ thống khi phụ thuộc quá mức vào vốn ngân hàng. Quá khứ từng có một số bài học cần thiết cho giai đoạn hiện nay. Đó là bài học từ thời kỳ “vỡ” quỹ tín dụng nhân dân những năm cuối thập niên 1980, giai đoạn tái cấu trúc các ngân hàng thương mại nhà nước từ vụ Epco Minh Phụng cuối thập niên 1990, giai đoạn tái cơ cấu và mua lại các ngân hàng 0 đồng năm 2011-2015, “sự cố SCB” năm 2022.

Ở giai đoạn hiện nay, theo ông Hòe, bên cạnh tỷ trọng mức tín dụng/GDP đã lớn, các vấn đề đáng lưu ý là: dư nợ tín dụng bất động sản trong nền kinh tế đã lên mức 4,1 triệu tỷ đồng, chiếm tới gần 24% tổng dư nợ, nhiều ngân hàng có dư nợ bất động sản rất lớn; lãi suất liên ngân hàng có lúc tăng cao; chênh lệch giữa huy động và cho vay lớn; cơ cấu nguồn vốn huy động đến 80% là ngắn hạn, nhưng tỷ trọng cho vay trung và dài hạn lên đến 45-48%; tỷ trọng bao phủ nợ xấu của hệ thống ngân hàng giảm xuống mức 80% từ mức trên 100% của những năm trước.

Từ bài học của những giai đoạn trước, ông Hòe khuyến nghị, cần xem xét lại cơ cấu phân bổ tín dụng, có các giải pháp phù hợp về điều tiết tín dụng để giảm rủi ro với cả nền kinh tế, đồng thời, tránh tình trạng điều hành “giật cục”. Theo ông Hòe, việc rất quan trọng là cần phát triển mạnh thị trường vốn, thị trường trái phiếu bền vững, cân bằng với thị trường tiền tệ; phát triển kênh cung ứng vốn trung dài hạn từ định chế cho vay không nhận tiền gửi, như cho thuê tài chính, cho thuê vận hành, tài chính tổng hợp...