Kiểm soát rủi ro cách nào nếu bỏ chỉ tiêu tín dụng?

Nguồn: Ngân hàng nhà nước

Một số ý kiến cho rằng, việc bỏ công cụ phân bổ hạn mức tín dụng với từng ngân hàng là phù hợp xu hướng quản trị hiện đại, song cần chú trọng kiểm soát rủi ro thông qua các chỉ tiêu về hoạt động của ngân hàng.

Hệ lụy tăng trưởng tín dụng nóng vẫn còn

NHNN cho biết, với các giải pháp đồng bộ trong điều hành tín dụng và giảm lãi suất cho vay, tăng trưởng tín dụng tích cực ngay từ đầu năm, cải thiện đáng kể so với cùng kỳ năm 2024. Đến ngày 30/6, tín dụng nền kinh tế đạt trên 17,2 triệu tỷ đồng, tăng 9,9% so với cuối năm 2024, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên, sản xuất kinh doanh.

Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết, với dư địa lạm phát ở mức tương đối thấp, cơ hội thúc đẩy vốn tích cực nhờ doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh, tăng trưởng tín dụng hồi phục “ấm nóng” trong nửa đầu năm nay với mức tăng gấp 2,5 lần cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, NHNN vẫn duy trì quan điểm không chủ quan với lạm phát và chú trọng kiểm soát dòng chảy tín dụng.

Về chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ “nghiên cứu gỡ bỏ công cụ hành chính trong điều hành tăng trưởng tín dụng thông qua phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng (TCTD)”, ông Phạm Chí Quang cho biết, việc điều hành tín dụng theo cách phân bổ chỉ tiêu tín dụng hàng năm cho từng ngân hàng đã được áp dụng từ năm 2012 sau một giai đoạn tín dụng tăng trưởng quá nóng, có năm lên mức trên 50% gây ra một số hệ lụy khiến nhiều ngân hàng mất khả năng kiểm soát rủi ro, mất khả năng thanh khoản và phải vào diện kiểm soát đặc biệt. Công cụ hành chính này có thể chỉ phù hợp trong một giai đoạn nhất định và cần có lộ trình cải tiến. NHNN đã dần gỡ bỏ áp dụng hạn mức tín dụng với từng ngân hàng, đến năm 2025, công cụ này chỉ còn áp dụng với các ngân hàng thương mại trong nước, không áp dụng với ngân hàng nước ngoài, các TCTD phi ngân hàng.

“Hệ lụy từ việc tăng trưởng tín dụng quá nóng của giai đoạn trước đến nay vẫn còn. Do đó, để có giải pháp vừa đảm bảo tính chủ động của các TCTD vừa đảm bảo an toàn cho hệ thống, an ninh kinh tế, kiểm soát lạm phát, NHNN đang nghiên cứu các chính sách phù hợp với điều kiện của Việt Nam, trong đó, lường trước khả năng tăng trưởng tín dụng của các tổ chức có thể lên mức rất cao, đẩy lãi suất lên cao để tăng huy động vốn. Theo khuyến cáo của các tổ chức quốc tế, khi bỏ hạn mức tín dụng thì cần chủ động điều hành lãi suất. Do đó, NHNN sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng tác động chính sách và sớm báo cáo Thủ tướng Chính phủ”, ông Quang nói.

Từ phía ngân hàng, ông Lê Thanh Tùng - Ủy viên HĐQT Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) cho rằng, việc bỏ hạn mức tăng trưởng tín dụng là xu hướng tất yếu, đặc biệt trong điều kiện NHNN đã ban hành đồng bộ quy định về quản lý rủi ro của các ngân hàng thương mại như tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu, tỷ lệ giữa huy động vốn và cho vay, tỷ lệ cho vay ngắn hạn và trung, dài hạn. VietinBank sẽ tuân thủ các quy định của NHNN để đảm bảo tính chủ động trong hoạt động và an toàn.

Kiểm soát chặt các tỷ lệ an toàn

Theo ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, tăng trưởng tín dụng ở mức 9,9% trong nửa đầu năm nay phản ánh sức hấp thụ vốn tốt của nền kinh tế nhờ doanh nghiệp tích cực đón các cơ hội kinh doanh, từ đó góp phần thúc đẩy nền kinh tế phục hồi khả quan. Tuy nhiên, tăng trưởng huy động vốn của hệ thống các TCTD mới đạt 6,11% trong 6 tháng đầu năm, thấp hơn nhiều mức tăng trưởng tín dụng gần 10%, cho thấy các ngân hàng phải dùng đến nhiều kênh khác để đáp ứng đủ vốn cho vay. Theo đó, các ngân hàng có thể phải tăng phát hành trái phiếu hoặc vay liên ngân hàng, có thể gây rủi ro cho thanh khoản.

Về định hướng bỏ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng với từng ngân hàng, theo ông Hiếu, đây là việc cần làm theo xu hướng quản trị ngân hàng hiện đại căn cứ trên hiệu quả kiểm soát rủi ro và giúp các ngân hàng thương mại chủ động trong quản trị tín dụng. Trong những năm gần đây, lạm phát được kiểm soát tốt, nợ xấu dù còn dai dẳng nhưng đã có chuyển biến với các công cụ xử lý nợ xấu được cải thiện. NHNN cũng đã đặt ra các quy định về kiểm soát rủi ro với từng ngân hàng, do đó công cụ hạn mức tín dụng không còn cần thiết.

Dù đồng tình với việc bỏ phân bổ hạn mức tín dụng với từng ngân hàng, song ông Hiếu cho rằng, nên duy trì chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng chung của cả hệ thống để kiểm soát lượng cung tiền trong nền kinh tế, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô. “NHNN có thể yêu cầu các ngân hàng thương mại báo cáo kế hoạch tăng trưởng tín dụng năm tiếp theo và xem xét đưa ra mức tổng tăng trưởng tín dụng hàng năm phù hợp. Đồng thời, rà soát để xác định tỷ lệ hợp lý với các chỉ số về tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR), tỷ lệ cho vay trên tổng tiền gửi (LDR), tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn, tỷ lệ nợ xấu. Cần yêu cầu các ngân hàng báo cáo định kỳ hàng tháng về tăng trưởng tín dụng và biến động của các chỉ số trên, từ đó chủ động áp dụng các biện pháp phù hợp khi xác định có rủi ro”, ông Hiếu nhấn mạnh.