 |
| Nhiều nhà thầu xây lắp là doanh nghiệp nhỏ và vừa khó tiếp cận vốn để đầu tư công nghệ, thiết bị xây dựng mới cũng như thu hút nguồn nhân lực kỹ thuật cao. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Trong công cuộc ấy, không ít nhà thầu xây lắp là doanh nghiệp (DN) nhỏ và vừa bị “tụt lại” phía sau do thiếu việc làm, thua lỗ, mất nhân sự, thậm chí bị bào mòn năng lực, mất cân đối tài chính và dần rút khỏi thị trường. Nhiều DN mong mỏi được tham gia đảm đương các công trình, tận dụng cơ hội phát triển, không đứng ngoài cuộc cách mạng hạ tầng.
Ông B.B.N, giám đốc một công ty xây dựng giao thông tầm trung tại TP.HCM cho biết, DN của ông có năng lực tốt, vững cả về kinh nghiệm lẫn về kỹ thuật, từng đảm nhiệm thi công xây dựng không ít công trình, nhưng 2 năm trở lại đây thiếu việc làm trầm trọng, dù rất tích cực tham gia đấu thầu song không thể “chen chân” trong dòng chảy đầu tư hạ tầng.
Ông B.B.N lý giải, nhà thầu xây lắp là DN nhỏ và vừa rất khó tìm việc ở các gói thầu xây dựng trọng điểm nếu không có cơ chế đặc thù “hà hơi tiếp sức”. Để duy trì hoạt động của DN và bảo toàn hồ sơ năng lực, vượt qua giai đoạn khó khăn, chờ đợi cơ hội trong kỳ đầu tư trung hạn tới đây, ông B.B.N phải xoay xở nhiều cách, kể cả nhận thầu sửa chữa, nâng cấp công trình nhỏ; nhận thầu khoán giá thấp tạo công ăn việc làm nuôi bộ máy. Thậm chí, nhà thầu này còn dùng nguồn lực tích lũy và lợi nhuận từ mảng kinh doanh khác để đắp đổi, duy trì mảng xây lắp.
Ông M.T, Giám đốc Công ty H.N.H (tỉnh An Giang) hoạt động trong lĩnh vực xây dựng giao thông và đầu tư hạ tầng chia sẻ, những năm gần đây, số lượng gói thầu xây lắp quy mô trung bình (khoảng từ 50 đến 200 tỷ đồng) tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ít hơn thời kỳ trước, bởi nguồn lực tập trung cho các dự án trọng điểm, có sức lan tỏa, nên cạnh tranh trong đấu thầu gói thầu xây lắp vừa và nhỏ rất cao. Nhiều nhà thầu không có công trình để làm, phải “treo máy”. Ngay như Công ty H.N.H, dù rất năng động xoay xở cũng chỉ trúng một vài gói thầu nhỏ để duy trì công việc cho lực lượng lao động, trang trải chi phí khấu hao máy móc, thiết bị xây dựng. “Ngay cả khi trúng thầu, việc thiếu mặt bằng thi công có thể làm kéo dài thời gian xây lắp, hay tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng và giá vật liệu bị đẩy lên cao khiến DN phải chịu thua lỗ. Chúng tôi đang rất lo ngại, bởi nếu tình trạng này không được cải thiện thì năng lực sẽ bị bào mòn và chuyện rút khỏi thị trường xây dựng sau hơn 10 năm hoạt động là khó tránh khỏi”, ông M.T nói.
Ghi nhận từ thực tế tại khu vực phía Nam, nhà thầu xây lắp là DN nhỏ và vừa đang đối mặt với nhiều khó khăn như: thiếu công trình; chi phí đầu vào tăng mạnh, biên lợi nhuận giảm; gánh nặng nợ xấu, chậm thanh toán; áp lực cạnh tranh cao. Cái khó hơn nữa là việc tiếp cận vốn để đầu tư công nghệ, thiết bị xây dựng mới cũng như thu hút nguồn nhân lực kỹ thuật cao. Do đó, việc vươn lên lớn mạnh về năng lực, liên kết phát triển để có thể đảm đương các công trình hạ tầng vừa và lớn là bài toán nan giải với nhà thầu là DN nhỏ và vừa, nhất là các nhà thầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Mới đây, tại Lễ khởi công, khánh thành 250 công trình tiêu biểu trên cả nước chào mừng Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu: Các DN lớn hỗ trợ các DN nhỏ, khuyến khích DN các địa phương lớn mạnh hơn, vươn lên đảm nhiệm các công trình lớn hơn tại quê hương, tại nơi sinh ra mình. Chính phủ rất khuyến khích các nhà đầu tư lớn, các nhà thầu, các DN lớn xuống các địa phương đầu tư, xây dựng, thi công thì phải tiếp tục góp phần phát triển các DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ ở địa phương để họ tự lớn lên, để họ tự làm các công trình, dự án tiếp theo.
Chia sẻ với phóng viên, nhiều nhà thầu xây lắp rất mong có chính sách ưu đãi hoặc cơ chế đặc thù giúp nhà thầu là DN nhỏ và vừa nâng cao năng lực, có cơ hội tiếp cận, đảm nhiệm, đóng góp và đặt dấu ấn của mình trên những công trình, dự án trọng điểm. Việc hỗ trợ và tạo điều kiện cho các DN xây lắp địa phương không chỉ giúp họ tồn tại mà còn tạo sự phát triển bền vững, đảm bảo nguồn lực tại chỗ được phát huy tối đa.
