 |
| Chương trình 1 triệu căn NOXH đến 2030 đang bước vào giai đoạn “tăng tốc”. Ảnh: Bảo An |
“Tăng tốc” cho mục tiêu 1 triệu căn, đi kèm áp lực tiến độ
Trong 250 dự án được khởi công - khánh thành vừa qua, có 22 dự án NOXH, trải rộng nhiều địa phương, đóng góp hàng chục nghìn căn khi hoàn thành. Sự kiện được kết nối 80 điểm cầu, cho thấy quyết tâm chính trị đưa các dự án hạ tầng - xã hội vào triển khai thực chất, đúng cam kết.
Về đích đến, Quyết định 338/QĐ-TTg (3/4/2023) đặt mục tiêu ít nhất 1,062 triệu căn NOXH giai đoạn 2021 - 2030, trong đó từ 2021 - 2025 phấn đấu hoàn thành khoảng 428.000 căn, 2025 - 2030 khoảng 634.200 căn. Đây là “kim chỉ nam” để tỉnh, thành chủ động bố trí quỹ đất, danh mục dự án, cơ chế ưu đãi và dòng vốn.
Giới quan sát bình luận, tất cả các phát biểu tại những sự kiện đã truyền đi một thông điệp mạnh mẽ: “làm thật, làm nhanh”. Vì vậy, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đề nghị các địa phương “sớm bàn giao đất sạch, đẩy nhanh thẩm định thiết kế và cấp phép xây dựng”, vì đây chính là các “nút cổ chai” phổ biến khiến dự án chậm nhịp.
Về mặt số liệu tiến độ, trước ngày 19/8, Bộ Xây dựng cho biết cả nước đã và đang triển khai 692 dự án NOXH quy mô hơn 633.000 căn (422 dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư; 124 dự án đã khởi công; 146 dự án đã hoàn thành). Cú hích 22 dự án mới được kỳ vọng sẽ nâng tỷ lệ hoàn thành so với chỉ tiêu 2021 - 2025.
Nhìn rộng hơn, việc khởi công đồng loạt đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 khẳng định NOXH là một cấu phần quan trọng trong 250 công trình tiêu biểu, có tổng mức đầu tư khoảng 1,28 triệu tỷ đồng trên 34 tỉnh, thành. Sự lồng ghép NOXH vào “đợt xung kích” đầu tư công - tư liên thông vừa tạo hiệu ứng tích cực, vừa giúp địa phương chung nhịp tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý.
Gỡ vướng vốn, quỹ đất và thủ tục
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM nhận xét, sự kiện đồng loạt khởi công vừa qua là tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, để thi công đúng cam kết hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. “TP.HCM trước hợp nhất, từ năm 2022 đến nay đã khởi công 6 dự án NOXH, nhưng sau đó không có tiến triển trong việc xây dựng”, ông Châu cho biết.
Do đó, để đạt được kết quả như đã đề ra, trước tiên dòng vốn tín dụng ưu đãi phải chảy đúng, nhanh và đủ. Chương trình tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng là “đầu kéo” để chủ đầu tư và người mua nhà tiếp cận lãi suất thấp. Tuy nhiên, thực tế giải ngân còn chậm so với kỳ vọng, vì một loạt vướng mắc về danh mục dự án đủ điều kiện, quy trình thẩm định và cấu phần chi phí trong cơ cấu giá. Chính phủ và NHNN đã yêu cầu mở rộng đối tượng ngân hàng tham gia, tháo gỡ thủ tục và đẩy nhanh lập danh mục dự án vay vốn. Với 22 dự án vừa khởi công, việc sớm đưa vào danh mục tín dụng ưu đãi, hoàn tất thủ tục vay sẽ quyết định nhịp thi công.
Thứ hai, quỹ đất “sạch” là yếu tố then chốt. Lãnh đạo Bộ Xây dựng nhấn mạnh, việc sớm bàn giao đất sạch có ý nghĩa quyết định, bởi chậm giải phóng mặt bằng thường kéo theo tăng chi phí, trượt tiến độ và làm giảm hiệu quả của chính sách ưu đãi tín dụng. Nhiều địa phương đã chủ động công bố danh mục NOXH gắn với khu tái định cư hoặc khu công nghiệp nhằm rút ngắn giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Trong số 22 dự án vừa khởi công, có thể kể đến dự án tại Khu đô thị mới Khóm 5 (phường An Xuyên, Cà Mau) cùng một loạt dự án tại Bắc Ninh, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Đồng Nai… Việc đặt NOXH trong hoặc liền kề khu công nghiệp sẽ giúp tiếp cận sát hơn với nhu cầu thực tế của công nhân.
Thứ ba, thủ tục đầu tư - xây dựng cần đường “ưu tiên”. Nghị quyết 33/NQ-CP (3/2023) đã đưa ra nhiều giải pháp tháo gỡ để thị trường bất động sản phát triển an toàn, bền vững, song để NOXH thực sự tăng tốc, các khâu thẩm định thiết kế, cấp phép xây dựng, xác định giá bán/thuê mua và lựa chọn đối tượng thụ hưởng phải có quy trình rõ, thời hạn xử lý ngắn, trách nhiệm giải trình cao. Với 22 dự án mới, nếu mỗi mốc thủ tục rút ngắn 30 - 50% so với thông lệ, khả năng hoàn thành đúng/nhanh tiến độ sẽ tăng lên đáng kể.
Thứ tư, kiểm soát chất lượng - giá bán - đối tượng thụ hưởng. NOXH phải đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn, tiện ích cơ bản; đồng thời cơ chế xác định giá bán/giá thuê mua minh bạch, đúng trần, không để “lệch pha” sang đầu cơ. Việc xét duyệt đúng đối tượng (người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp…) và giám sát hậu bán/thuê là then chốt để không “trôi” sản phẩm ra thị trường thương mại. Đây là yêu cầu xuyên suốt của đề án 1 triệu căn và các nghị quyết, công điện điều hành liên quan.
Thứ năm, vai trò điều phối của Trung ương và trách nhiệm của địa phương. Từ nay đến cuối năm 2025, Chính phủ đặt mục tiêu hoàn thành 100.000 căn NOXH, đồng nghĩa với việc các tỉnh, thành phải gánh vác áp lực triển khai cụ thể. Nhiệm vụ trọng tâm là nhanh chóng lập và công bố danh mục dự án đủ điều kiện vay vốn ưu đãi; bố trí nguồn vốn ủy thác qua Ngân hàng Chính sách Xã hội để hỗ trợ người mua hoặc thuê mua; bảo đảm kỷ luật tiến độ trong công tác giải phóng mặt bằng; đồng thời công khai, minh bạch thông tin dự án để người dân và thị trường cùng giám sát.
Cú hích 22 dự án NOXH đồng loạt khởi công là dấu mốc tích cực, cho thấy chủ trương lớn về an cư cho người thu nhập thấp đang chuyển trạng thái từ “chuẩn bị” sang “triển khai hàng loạt”. Nhưng để “khởi công” sớm thành “bàn giao”, trục hành động then chốt vẫn là: đất sạch - thủ tục nhanh - vốn ưu đãi thông suốt - kỷ luật minh bạch về chất lượng, giá và đối tượng thụ hưởng. Nếu những mắt xích này được siết đúng và đủ, mục tiêu 100.000 căn trong năm 2025 và 1 triệu căn đến 2030 sẽ có cơ sở để về đích đúng hẹn.
