 |
| Ngành dệt may đang đối mặt với nhiều thách thức từ thuế quan, cạnh tranh, gián đoạn chuỗi cung ứng. Ảnh: Lê Tiên |
Ông Phí Ngọc Trịnh, Tổng giám đốc Tập đoàn Hồ Gươm chia sẻ, ngành may mặc Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn. Ngoài các vấn đề nội tại như nợ xấu và tăng trưởng chậm, ngành may mặc còn đối mặt với cạnh tranh gay gắt từ các nước có nền sản xuất dệt may xuất khẩu là nguồn thu chính. Đặc biệt là vấn đề thuế quan của Hoa Kỳ với các đối tác trong thời gian vừa qua đã tác động tiêu cực đến Ngành.
Bên cạnh đó, ngành may mặc còn gặp các thách thức như nguồn cung nguyên liệu phụ thuộc chủ yếu vào nguồn nhập khẩu, đa số là từ 1 thị trường, trong khi giá nguyên liệu liên tục tăng cao. Công nghệ hạn chế và sản phẩm có giá trị thấp cũng làm giảm sức cạnh tranh; nhiều quốc gia áp đặt tiêu chuẩn khắt khe, ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của Ngành…
Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may đạt 44 tỷ USD, tăng 11% so với năm 2023. Đà tăng trưởng tích cực này tiếp tục trong nửa đầu năm 2025, với kết quả quý I đạt trên 8,6 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024. Ước tính, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may 6 tháng đầu năm 2025 đạt trên 22 tỷ USD. Tuy nhiên, do vấn đề thuế quan và đặc thù mùa vụ của ngành dệt may, từ giữa quý III đến nay, số lượng đơn hàng bắt đầu có dấu hiệu sụt giảm. Đặc biệt, đơn hàng quý IV/2025 đang rất khan hiếm.
Để vượt qua những thách thức trong xuất khẩu, theo chia sẻ của ông Trịnh tại Diễn đàn kinh doanh 2025: Giải pháp đột phá hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới ngày 14/8, các doanh nghiệp phải đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm thiểu tác động của bất kỳ suy thoái kinh tế tiềm năng hay thay đổi chính sách thương mại, thuế quan. Các thị trường mới tiềm năng mà doanh nghiệp Việt Nam cần tăng mức độ hiện diện gồm: Nga, Braxin, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ… Để cạnh tranh được với các nước khác trên thị trường may mặc, doanh nghiệp cần tập trung phát triển sản phẩm mới, cải tiến sản phẩm hiện có thông qua việc nghiên cứu và phát triển, đầu tư vào công nghệ, nắm bắt nhanh xu hướng của ngành thời trang quốc tế.
Tuy nhiên, việc tiếp cận được thị trường mới là không hề dễ, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam. Theo bà Trần Thị Thu Trang, Chủ tịch Hanel PT NextTech, rủi ro thanh toán là mối lo ngại lớn nhất, có thể khiến doanh nghiệp mất vốn.
Bà Trang chia sẻ, Nhật Bản đã có Quỹ bảo hiểm rủi ro thanh toán bảo lãnh qua ngân hàng cho doanh nghiệp tiếp cận được với thị trường mới để giúp doanh nghiệp giảm thiểu thiệt hại (khoảng 80 - 90% tổn thất). Bà Trang khuyến nghị, Chính phủ cần nhanh chóng nghiên cứu và thành lập quỹ hỗ trợ này.
Theo bà Trang, một trong những nhu cầu khẩn thiết hiện nay của nhiều doanh nghiệp là phát triển đội ngũ kinh doanh toàn cầu. Bà Trang đề xuất, Chính phủ cần có chiến lược đào tạo đội ngũ chuyên gia có chứng chỉ kinh doanh toàn cầu theo các hạng sao tương ứng với mức thu nhập. Những chuyên gia này cần hiểu rõ chính sách, thương mại toàn cầu, am hiểu kỹ thuật số, kinh doanh thương mại điện tử gắn với từng ngành, thị trường.
Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam khuyến nghị, Chính phủ nên thành lập một quỹ để hỗ trợ phát triển nhân tài, bởi nếu chỉ dựa vào lương thì không thể tuyển dụng được, nhất là những nhân tài trong lĩnh vực công nghệ.
Không chỉ chuyển hướng tiếp cận thị trường mới, theo ông Ngô Sĩ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, doanh nghiệp còn phải tìm giải pháp đột phá để làm mới thị trường truyền thống. Chẳng hạn như với thị trường Hoa Kỳ, Hiệp hội đang tính tới việc liên kết với doanh nghiệp nước này sử dụng nguyên liệu gỗ của họ và lao động Việt Nam sản xuất gỗ ngay tại Hoa Kỳ. Ông Hoài nhấn mạnh, một doanh nghiệp đơn lẻ không thể làm được điều này, mà cần có một nhóm doanh nghiệp liên kết lại với nhau.
Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho rằng, doanh nghiệp cần đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng cường giá trị gia tăng trong sản phẩm.
Theo ông Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, mô hình tăng trưởng xuất khẩu dựa vào các lợi thế cũ như tài nguyên hay nhân công giá rẻ sẽ không còn bền vững, khó có thể duy trì tốc độ tăng trưởng. Do đó, ông Bình cho rằng, cần thay đổi tư duy về mô hình tăng trưởng xuất khẩu theo tốc độ cao, mà phải chuyển sang mô hình tăng trưởng xuất khẩu dựa vào phát triển công nghiệp hỗ trợ, giá trị gia tăng của sản phẩm cao, nâng tỷ lệ nội địa hóa.
