“Đầu tư vào nguồn nhân lực để đáp ứng việc mở cửa thương mại”
Bà Pinelopi Koujianou Goldberg, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới. Ảnh: Lê Tiên
Để bước ra khỏi giới hạn trong sản xuất công nghiệp, điều đầu tiên là cần tăng tỷ trọng giá trị nội địa. Khi chuyển sang sản xuất công nghiệp và dịch vụ tiên tiến trong chuỗi giá trị toàn cầu, mức độ mở cửa thương mại của nền kinh tế và kỹ năng người lao động là nhân tố quyết định.
Bên cạnh đó, chống lại sự cám dỗ của các chính sách bảo hộ, tham gia sâu vào các hiệp định thương mại sẽ làm tăng trưởng chuỗi giá trị toàn cầu của quốc gia. Ngoài ra, tiếp tục đầu tư vào nguồn nhân lực sẽ là một trong những giải pháp quan trọng cho Việt Nam trong giai đoạn tới.
“Mô hình nhà nước kiến tạo phát triển có thể là sự lựa chọn phù hợp cho Việt Nam”
TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội. Ảnh: Lê Tiên
Tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân khiến Việt Nam chưa thành “hổ”, thành “rồng” mà nguyên nhân cơ bản nhất là Việt Nam không thúc đẩy phát triển công nghiệp thông qua các công ty, các tập đoàn tư nhân, mà lại thông qua các doanh nghiệp nhà nước. Một nguyên nhân khác là không có được một bộ máy hành chính, công cụ chuyên nghiệp, nhân sự tài giỏi để hiện thực hóa chương trình công nghiệp hóa. Đây là những khiếm khuyết mà chúng ta phải tập trung mọi nỗ lực để khắc phục và đồng thời phải kiên trì mô hình nhà nước kiến tạo phát triển, bởi đây là sự lựa chọn đúng đắn, tối ưu cho Việt Nam.
“Cải cách thể chế nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách”
TS. Jonathan Pincus, Chủ tịch Quỹ Rajawali, nguyên Chuyên gia kinh tế trưởng của UNDP Việt Nam. Ảnh: Lê Tiên
Thứ nhất là hợp lý hóa, bảo đảm tính tập trung trong công tác tổ chức, nhân sự. Có thể luân chuyển lãnh đạo địa phương, thành lập một cơ quan chủ trì hoạch định và thực hiện chính sách kinh tế và đào tạo chuyên sâu cho cán bộ nắm giữ các vị trí quan trọng, nhạy cảm.
Thứ hai là tính kỷ luật thị trường, trong đó minh bạch hơn trên thị trường đất đai và tín dụng; tách biệt rõ ràng giữa doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp được cổ phần hóa với cơ quan quản lý; giám sát chặt chẽ hơn và thực thi nghiêm các quy định về hạn chế rủi ro trong hệ thống ngân hàng.
Thứ ba là vấn đề trách nhiệm giải trình với người dân. Giải pháp cho vấn đề này là áp dụng Chính phủ điện tử và truyền thông xã hội để tăng cường minh bạch và sự tham gia của người dân trong việc ra quyết định của Nhà nước.
“Đẩy mạnh đầu tư cho khu vực tư nhân trong nước”
TS. David Dollar, Nghiên cứu viên cao cấp Viện Brookings (Hoa Kỳ), nguyên Giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Trung Quốc. Ảnh: Lê Tiên
Ngoài ra, tỷ lệ đầu tư vào lĩnh vực tài chính và khu vực tư nhân trong nước còn thấp. Đây là nghịch lý trong phát triển, trong khi thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam khá tốt. Nhiều nghiên cứu cho thấy doanh nghiệp tư nhân ở Việt Nam chủ yếu là quy mô nhỏ và gặp nhiều khó khăn để phát triển.
Thực tế, tôi chưa thấy quốc gia nào thịnh vượng mà chỉ nhờ vào đầu tư trực tiếp nước ngoài. Do đó, đầu tư tư nhân trong nước của Việt Nam cần được đẩy mạnh hơn, đóng vai trò quan trọng thay vì tập trung thu hút FDI và phát triển doanh nghiệp nhà nước.
