Vì sao giải phóng mặt bằng sân bay Long Thành ‘đứng hình’?

0:00 / 0:00
0:00
(BĐT) - Dù khối lượng giải phóng mặt bằng (GPMB) Dự án Cảng hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành đã đạt 95%, nhưng con số này đã dừng lại nhiều tháng nay vì một số vướng mắc. Trong đó, sự khác biệt ý kiến giữa Kiểm toán Nhà nước và UBND tỉnh Đồng Nai xung quanh 6 nhóm vấn đề khiến tỉnh này chưa thể xử lý dứt điểm công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Khối lượng giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã đạt 95% và dừng ở con số này nhiều tháng nay. Ảnh: Lê Tiên
Khối lượng giải phóng mặt bằng Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã đạt 95% và dừng ở con số này nhiều tháng nay. Ảnh: Lê Tiên

Theo UBND tỉnh Đồng Nai, các vướng mắc nảy sinh ở 6 nhóm vấn đề gồm: điều chỉnh Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; hỗ trợ chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; chính sách hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất; bồi thường hỗ trợ vườn cây của Công ty TNHH MTV Tổng công ty Cao su Đồng Nai; kết luận kiểm toán liên quan đến một số hồ sơ chi tiết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giá đất cụ thể để tính toán bồi thường.

Đối với nhóm vấn đề điều chỉnh Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, ý kiến của Kiểm toán Nhà nước đề nghị điều chỉnh 3 nội dung tại Điều 10, Khoản 1 Điều 13 và Khoản 5 Điều 25. Theo đó, Điều 10 quy định: “Hộ gia đình, cá nhân xây dựng nhà ở, công trình trên đất không đủ điều kiện bồi thường và xây dựng trước ngày 25/6/2015 thì được hỗ trợ bằng giá trị xây mới các công trình có thiết kế tiêu chuẩn kỹ thuật tương đương tại thời điểm bồi thường mà không giảm trừ hay tính khấu hao công trình hay nguyên vật liệu có thể sử dụng lại. Trường hợp không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn hành chính xã nơi có đất bị thu hồi thì được xem xét giao một lô đất ở bằng mức diện tích nhỏ nhất theo quy hoạch chi tiết của khu tái định cư và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định”. Kiểm toán Nhà nước cho rằng, quy định này dẫn tới việc khuyến khích hoạt động xây dựng nhà bất hợp pháp khi chưa có quyền sử dụng đất ở hợp pháp, vì về bản chất vẫn nhận được tiền hỗ trợ tương đương với người xây dựng hợp pháp và còn được bố trí tái định cư với nhiều ưu đãi về giá đất tái định cư.

Về hỗ trợ đào tạo nghề và tìm kiếm việc làm bằng 2 lần giá đất nông nghiệp cùng loại được quy định tại Khoản 1 Điều 13 Khung chính sách, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, quy định này cao hơn định mức quy định của UBND tỉnh Đồng Nai đối với các dự án khác trên địa bàn.

Đối với quy định tại Khoản 5 Điều 25 Khung chính sách về trường hợp được giao lô đất bằng diện tích nhỏ nhất theo quy hoạch chi tiết khu tái định cư và phải thực hiện nghĩa vụ tài chính, ý kiến của Kiểm toán Nhà nước cho rằng, quy định này không phù hợp với quy định tại Nghị định số 47/2014/NĐ-CP và không hợp lý khi đền bù, tái định cư cho cả trường hợp xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp sau thời điểm công bố quy hoạch Cảng HKQT Long Thành.

Về nhóm vấn đề nêu trên, UBND tỉnh Đồng Nai giải trình, Khung chính sách chỉ áp dụng cho Dự án Cảng HKQT Long Thành mang tính chất đặc thù về quy mô thu hồi đất và là dự án trọng điểm quốc gia. Trong quá trình xây dựng Khung chính sách, UBND Tỉnh đã nhiều lần thuyết minh và được các bộ, ngành thống nhất. Do đặc thù Dự án được phê duyệt quy hoạch từ năm 2005, nhưng tới 25/6/2015 mới được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư (Nghị quyết số 94/2015/QH13), nên việc áp dụng chính sách bố trí lô đất bằng diện tích nhỏ nhất theo quy hoạch chi tiết của khu tái định cư đối với các trường hợp hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp, trên đất có nhà ở xây dựng trước ngày 25/6/2015 cũng mang tính chất đặc thù.

Trong Báo cáo gửi Quốc hội và HĐND Tỉnh mới đây, UBND tỉnh Đồng Nai nêu ý kiến, cơ quan này đã xây dựng Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Cảng HKQT Long Thành theo quy định, trình Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm tra và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đến nay, UBND Tỉnh đã hoàn thành công tác GPMB đối với 95% diện tích. Người dân có đất bị thu hồi cơ bản đồng thuận chủ trương thu hồi đất. Để bảo đảm công bằng, thống nhất xuyên suốt trong việc áp dụng chính sách đối với các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi, Tỉnh kiến nghị giữ nguyên nội dung Khung chính sách và tiếp tục thực hiện GPMB đối với phần diện tích còn lại.

Trước đó, ngày 25/5/2021, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản về kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước điều chỉnh Khung chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án Cảng HKQT Long Thành. Theo đó, người đứng đầu Chính phủ đồng ý chưa điều chỉnh khung chính sách này.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu thầu, lãnh đạo tỉnh Đồng Nai cho biết, Tỉnh đang báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tháo gỡ 6 nhóm vướng mắc trên. Trong đó, ngoài Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, 2 nút thắt lớn khác gồm: hỗ trợ chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; chính sách hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất cũng rất cần được cơ quan hữu trách hỗ trợ Đồng Nai khơi thông để GPMB dứt điểm phục vụ thi công Dự án.

Chuyên đề