 |
| Cơ quan điều hành trung tâm tài chính quốc tế tại địa phương được phân quyền tối đa về đăng ký, công nhận thành viên, chính sách ưu đãi, giải quyết tranh chấp và các hoạt động khác trong trung tâm tài chính. Ảnh: Đông Giang |
Các định hướng chính sách này được đánh giá là phù hợp với điều kiện Việt Nam, song cũng cần quy định cụ thể để bảo đảm triển khai minh bạch, chủ động ứng phó rủi ro.
Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Nghị định về thành lập TTTCQT nhằm hướng dẫn chi tiết, đầy đủ các nội dung quy định tại Nghị quyết số 222/2025/QH15 để bảo đảm TTTCQT được vận hành thông suốt, hiệu quả. Trong đó, các cơ quan thuộc TTTCQT được tổ chức tinh gọn, có thẩm quyền phù hợp, hiệu lực, hiệu quả; được áp dụng thủ tục hành chính đặc biệt, đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân theo quy định của Nghị quyết 222/2025/QH15 và phù hợp thông lệ quốc tế, điều kiện Việt Nam.
Về phân cấp, phân quyền, các quy định tại Dự thảo Nghị định hướng tới việc trao quyền chủ động tối đa cho chính quyền địa phương và các cơ quan tại chỗ trong việc quản lý, vận hành TTTCQT, đồng thời bảo đảm sự giám sát của Trung ương ở tầm chính sách vĩ mô.
Cụ thể, cơ quan điều hành TTTCQT tại địa phương được phân quyền tối đa về đăng ký, công nhận thành viên, chính sách ưu đãi, giải quyết tranh chấp và các hoạt động khác trong TTTCQT. Các quyết định cụ thể liên quan đến vận hành TTTCQT (cấp phép cho thành viên, lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, áp dụng ưu đãi...) sẽ do cơ quan tại TTTCQT quyết định.
Dự thảo giao UBND TP.HCM và UBND Đà Nẵng chuẩn bị quỹ đất, đầu tư hạ tầng, đến tổ chức thành lập bộ máy, tuyển dụng nhân lực cho các cơ quan TTTCQT và quyết định chế độ lương thưởng riêng để thu hút nhân tài. Theo đó, UBND 2 thành phố được phép dùng ngân sách địa phương hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người lao động TTTCQT.
Cơ quan điều hành TTTCQT được trao quyền ban hành quy chế hoạt động để quy định cụ thể về tổ chức, vận hành TTTCQT. Cơ quan này còn có quyền quyết định danh mục ngành nghề, sản phẩm, dịch vụ ưu tiên phát triển trong TTTCQT cho phù hợp với mục tiêu, định hướng đã đề ra. Bên cạnh đó, giao cơ quan điều hành tự xác định tiêu chí, tiêu chuẩn về năng lực tài chính, uy tín, lĩnh vực hoạt động của thành viên TTTCQT.
Cơ quan điều hành TTTCQT cũng được giao tự chủ thu, chi cho hoạt động quản lý TTTCQT để bảo đảm chủ động, linh động hoạt động hiệu quả.
Về cơ quan giám sát, Dự thảo nêu 2 phương án. Phương án 1 là thành lập một cơ quan giám sát độc lập, giám sát chung hoạt động của TTTCQT tại TP.HCM và Đà Nẵng, trụ sở đặt tại một trong hai thành phố trên cơ sở con người được tách ra từ một bộ phận của Cơ quan giám sát Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các cơ quan khác có liên quan, để đảm bảo thống nhất, giảm cơ quan trung gian.
Phương án 2 là thành lập cơ quan giám sát tại TP.HCM và TP. Đà Nẵng, kết quả của các hoạt động thanh tra, kiểm tra giám sát của cơ quan giám sát tại Trung tâm tài chính được báo cáo cho các cơ quan giám sát của Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các cơ quan khác có liên quan để theo dõi.
Dự thảo cũng nêu định hướng về việc xây dựng cơ chế thử nghiệm (sandbox) về fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính, thử nghiệm có kiểm soát một số mô hình mới như tài sản số, tiền số, thanh toán, chuyển tiền kỹ thuật số…
Ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, quy định phân cấp phân quyền cho các TTTCQT cùng với việc giám sát thực thi là hợp lý, song từng nội dung cần cụ thể để việc thực thi bảo đảm minh bạch, cơ chế giám sát hiệu quả, có giải pháp ứng phó với rủi ro trước các biến động của thị trường tài chính. Về cơ chế thử nghiệm fintech và tài sản số, theo ông Hiếu, cần có các quy định để bảo đảm các sản phẩm thử nghiệm được tiến hành thận trọng, đánh giá kết quả từng bước.
TS. Châu Đình Linh, giảng viên Đại học Ngân hàng TP.HCM cho rằng, điểm đáng chú ý tại Dự thảo Nghị định là cụ thể hóa chủ trương phân cấp phân quyền được nêu rõ tại Nghị quyết 222, giúp các trung tâm tài chính được chủ động phương án triển khai theo năng lực tài chính, năng lực quản lý và phát huy tính sáng tạo của từng địa phương.
Về cơ chế giám sát, theo ông Linh, chỉ nên có một cơ quan giám sát độc lập chung cho cả 2 TTTCQT để bảo đảm tính độc lập, giảm thủ tục hành chính, kịp thời phát hiện và có giải pháp ứng phó khi phát hiện dấu hiệu rủi ro.
“Việc thành lập và vận hành TTTCQT ở thời điểm này là cần thiết để góp phần tăng sức cạnh tranh của Việt Nam trong thu hút dòng vốn quốc tế. Bên cạnh các quy định về pháp lý, cần chú trọng các giải pháp để nâng cao ứng dụng công nghệ trong việc quản lý và giám sát hoạt động của TTTCQT”, ông Linh nhấn mạnh.
