Một số nhà thầu đã chia sẻ với Báo Đấu thầu về những thay đổi cần thiết để gia tăng tính cạnh tranh, minh bạch trong hoạt động đấu thầu năm 2017.
Lương Ánh Dương, Giám đốc Ban Đầu tư xây dựng thuộc Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 4
Để có thể tạo ra một sân chơi công bằng, minh bạch và hiệu quả trong đầu tư, kinh doanh, đấu thầu thì trước hết cần phải có hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng và minh bạch. Điều này sẽ tạo thuận lợi cho các nhà thầu, doanh nghiệp trong việc thực thi thống nhất, tránh tình trạng chồng chéo trong thực hiện quy định của Nhà nước đối với các công việc liên quan đến đầu tư, kinh doanh, đấu thầu. Thực tế cho thấy, việc mỗi cơ quan nhà nước đều ban hành các loại văn bản pháp quy theo chức năng và thẩm quyền của mình nhưng lại không thống nhất được với nhau về những điểm chung, đang gây khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nhà thầu trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, để có một sân chơi chung minh bạch trong đầu tư, kinh doanh, đấu thầu thì các quy định của Nhà nước cũng cần tạo ra sự công bằng, bình đẳng giữa các loại hình doanh nghiệp. Theo đó, các loại hình doanh nghiệp cần được đối xử bình đẳng trong việc tiếp cận vốn, tài nguyên và cần vận hành theo nguyên tắc thị trường. Hiện vẫn còn tình trạng bất bình đẳng giữa các cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp trong việc thực hiện các cam kết trong hợp đồng; bất bình đẳng giữa các doanh nghiệp nhà nước với doanh nghiệp tư nhân trong việc tiếp cận các ưu đãi, cơ hội đầu tư, kinh doanh nên tạo ra sự cạnh tranh chưa thực sự công bằng, trong khi đây vốn là những điều kiện cốt lõi cho việc tạo lập một môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi và minh bạch.
Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Phát triển XD và Thương mại Thuận An
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, đấu thầu có ý nghĩa vô cùng quan trọng vì thông qua công tác đấu thầu, hoạt động quản lý nhà nước về đầu tư ngày càng được nâng cao, hạn chế tình trạng thất thoát, lãng phí trong sử dụng vốn đầu tư công. Các quy định của pháp luật về đầu tư, kinh doanh, đấu thầu hiện nay khá hoàn chỉnh, đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả. Tuy vậy, trong thực tiễn, còn không ít bên mời thầu, chủ đầu tư vẫn tạo ra nhiều rào cản cho nhà thầu trong quá trình tiếp cận thông tin, mua hồ sơ mời thầu, hoặc đưa ra các tiêu chí chấm thầu nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu.
Trước tình trạng này, với mong muốn tạo môi trường đấu thầu cạnh tranh, công bằng, nhiều nhà thầu đã gửi văn bản kiến nghị tới các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn, tuy nhiên phần lớn nội dung trả lời kiến nghị của nhà thầu đều không thỏa đáng.
Thực tế cho thấy, không ít gói thầu trúng thầu với giá rất sát giá gói thầu được duyệt, mức độ tiết kiệm còn thấp hơn chỉ định thầu, điều này trái ngược với mục tiêu của hoạt động đấu thầu. Do đó, cơ quan quản lý nhà nước về đấu thầu cần sớm có biện pháp, chế tài mạnh mẽ để ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực trong đấu thầu; đồng thời, cần sự tham gia giám sát chặt chẽ hơn nữa của cộng đồng đối với các dự án đầu tư công.
Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Xây dựng và Kinh doanh địa ốc Hoà Bình
Đấu thầu là một định hướng tốt của Nhà nước, tuy nhiên để đảm bảo được xuyên suốt yêu cầu và định hướng đó là cả một vấn đề, nếu không nói là rất khó khăn. Tôi nghĩ, trong lĩnh vực đấu thầu cần có những quy định cụ thể và chi tiết hơn nữa. Nếu tuân thủ tốt quy định đó thì sẽ đảm bảo được tính minh bạch, công khai, hiệu quả. Tất nhiên, quy định phải được soạn rất khoa học với những bước, những quy trình rõ ràng. Khi có sự lựa chọn nhà thầu nào đó phải hết sức hợp lý, thuyết phục. Chúng ta có thể tham khảo những quy định về đấu thầu, mua hàng quốc tế của World Bank, ADB. Cá nhân tôi nhận thấy ở đó có nhiều chi tiết, nhiều điểm rất hay, nếu chúng ta áp dụng thực hiện chắc chắn sẽ đảm bảo được yêu cầu về tính minh bạch và hiệu quả.
Lâu nay, Địa ốc Hòa Bình tập trung thi công chủ yếu ở những công trình của doanh nghiệp nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân, hoặc doanh nghiệp nhà nước nhưng dự án làm bằng vốn tự có chứ không phải bằng vốn ngân sách. Trong lĩnh vực đấu thầu, quy định trước đây là nhà thầu nào bỏ giá thấp nhất thì nhà thầu đó được chọn trúng thầu. Rõ ràng, xét về mặt nguyên tắc, quy định đó có vẻ như phù hợp với mục tiêu đảm bảo chi phí luôn thấp nhất cho dự án. Thế nhưng, thực tế rất nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng nguyên tắc này để trúng thầu, rồi sau đó đẩy công trình phát sinh nhiều thứ, chất lượng không đảm bảo và những hệ lụy khác. Đó là cái giá phải trả rất lớn vì chọn nhà thầu không phù hợp. Tôi nghĩ, về vấn đề này, cần phải có những thay đổi kịp thời, tức là phải quan tâm đến yếu tố chất lượng khi chọn thầu, còn yếu tố về giá nên xem chỉ là thứ yếu.
Nguyễn Thành Tuấn, Phó Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Cầu đường Đại Việt
Hoạt động đấu thầu trong giai đoạn vừa qua, đặc biệt là trong năm vừa rồi vẫn còn nhiều bất cập vì tình trạng lách luật của bên mời thầu diễn ra phổ biến, khiến cho nhiều nhà thầu không quen với chủ đầu tư luôn bị làm khó. Cái mà các nhà thầu hay bị làm khó nhất chính là vấn đề hợp đồng tương tự và chứng minh kinh nghiệm thi công đối với những hợp đồng tương tự, hoặc nhân sự chủ chốt, nhân công, thiết bị, máy móc và nhiều vấn đề liên quan khác. Dường như chủ đầu tư và tư vấn mời thầu đang đòi hỏi quá nhiều so với nhu cầu thực tế của công trình, dự án đang đấu thầu.
Vấn đề đặt ra ở đây là mặc dù các quy định pháp luật về đấu thầu đã có, nhưng các chủ đầu tư và đơn vị tư vấn vẫn cố tình gây khó khăn cho nhà thầu. Theo tôi, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh, thành phố phải xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm. Cụ thể, đối với đơn vị tư vấn nếu vi phạm, cần thẳng tay cấm không cho làm tư vấn mời thầu những công trình hoặc dự án tương tự, thời gian cấm có thể từ 1 đến 3 năm.
Ngoài ra, các Sở Kế hoạch và Đầu tư cần phải giám sát chặt chẽ hơn các đơn vị tư vấn giám sát ở trong địa phương khi tham gia vào các công trình, dự án, hoặc gói thầu. Nếu việc làm này được thực hiện một cách triệt để sẽ bớt đi tình trạng nhũng nhiễu và chất lượng sẽ khác hẳn. Chừng nào hết tình trạng “thích cho ai trúng thì trúng”, chừng đó sân chơi đấu thầu mới thực sự mang lại hiệu quả cao, ích nước, lợi dân.
