Kiểm soát lạm phát trước biến số lương và tỷ giá

Bình quân 6 tháng đầu năm 2024, CPI tăng 4,08% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh: Lê Tiên

Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho biết, CPI tháng 6/2024 tăng 4,34% so với cùng kỳ năm trước; bình quân 6 tháng đầu năm 2024, CPI tăng 4,08% so với cùng kỳ năm trước. Trao đổi với Báo Đấu thầu, PGS. TS. Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho rằng, trong bối cảnh chịu sức ép tăng giá từ các yếu tố nội tại cũng như yếu tố bên ngoài, lạm phát vẫn được kiểm soát trong mục tiêu và phù hợp để hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tại báo cáo kinh tế vĩ mô Việt Nam vừa công bố, Ngân hàng UOB nhận định, sự phục hồi của chi tiêu trong nước đã gây áp lực lên giá tiêu dùng, khiến CPI bình quân quý II/2024 tăng 4,39% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức tăng 3,77% của quý I và ghi nhận quý tăng thứ 5 liên tiếp. Theo UOB, yếu tố chủ yếu có thể tác động đến lạm phát tới đây là kế hoạch tăng lương thực hiện từ tháng 7/2024.

Trước lo ngại về việc tăng lương tác động đến lạm phát, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, tính từ năm 2009 đến 1/7/2024, mức lương cơ sở đã tăng khoảng 280%, lương tối thiểu vùng tăng khoảng 480%, trong khi CPI tăng khoảng 108%. Như vậy sau 15 năm, tốc độ tăng lương cao hơn nhiều so với tốc độ tăng của CPI. “Trước đây, giá thường tăng khi lương tăng, thậm chí giá tăng ngay khi có chủ trương về chính sách tăng lương. Trong những năm trở lại đây, Chính phủ, người dân và thị trường đã thích ứng với các lần điều chỉnh lương nên ít xảy ra chuyện tăng giá khi tăng lương mà chủ yếu tạo ra kỳ vọng lạm phát”, bà Hương chia sẻ.

Tuy nhiên, hiện tượng “té nước theo mưa” khi lương tăng vẫn xảy ra, do đó Tổng cục Thống kê khuyến nghị một số giải pháp kiểm soát. Đó là, các cơ quan chức năng cần tăng cường triển khai và giám sát thực hiện các biện pháp kê khai giá, niêm yết giá, công khai thông tin về giá. Tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về giá và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Tránh điều chỉnh giá các dịch vụ do Nhà nước quản lý như dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục, điện sinh hoạt cùng thời điểm tăng lương 1/7/2024, dễ gây lạm phát kỳ vọng, kéo giá hàng hóa, dịch vụ khác tăng theo. Các bộ, ngành, địa phương phải chuẩn bị đầy đủ nguồn hàng tiêu dùng thiết yếu như lương thực, thực phẩm nhằm bảo đảm đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân.

PGS. TS. Vũ Duy Nguyên, Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính dự báo, CPI bình quân năm 2024 so với năm 2023 sẽ tăng ở mức khoảng 3,7% - 4,2% do nhiều yếu tố, như cầu tiêu dùng trong nước vẫn còn thấp, chưa thực sự phục hồi, trong khi năng lực sản xuất hàng hóa trong nước và nguồn cung hàng nhập khẩu tiếp tục được cải thiện.

Theo PGS. TS. Ngô Trí Long, lạm phát được kiểm soát trong ngưỡng mục tiêu nhưng lạm phát cơ bản có xu hướng tăng cao suốt từ năm 2021 đến nay. Công tác điều hành giá, kiểm soát lạm phát đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, áp lực từ xu hướng tăng giá các mặt hàng thiết yếu, việc thực hiện lộ trình điều chỉnh tăng giá dịch vụ công và tăng lương.

Mặt khác, theo vị chuyên gia này, tại cuộc họp ngày 8/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ mục tiêu trong năm 2024 là phấn đấu tăng trưởng GDP đạt cận trên, lạm phát ở cận dưới so với mục tiêu đã đề ra (mục tiêu tăng trưởng từ 6 - 6,5% và lạm phát từ 4 - 4,5%).

“Với đà tăng CPI từ đầu năm đến nay, việc giữ CPI ở mức dưới 4% là thách thức không nhỏ, trong đó, cùng với chính sách tăng lương, yếu tố đáng chú ý là đà tăng tỷ giá USD/VND làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu. Trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cần hết sức cẩn trọng với việc điều hành chính sách tiền tệ để kiểm soát nguồn cung tiền trong nền kinh tế, hài hòa giữa chính sách lãi suất và tỷ giá. Đồng thời, cần sẵn sàng các kịch bản và giải pháp ứng phó cho từng tình huống phát sinh; hướng đến những mục tiêu đã định”, ông Long nhấn mạnh.