Khuyến khích đầu tư sản xuất ô tô điện chạy pin: Một mũi tên trúng hai đích

Một số doanh nghiệp trong nước đã có kế hoạch sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện chạy pin. Ảnh: Nguyễn Cường

Theo các chuyên gia giao thông, lĩnh vực giao thông hiện chiếm khoảng 25% lượng khí phát thải từ các ngành liên quan đến năng lượng. Mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính chỉ có thể đạt được khi có sự cam kết mạnh mẽ của lĩnh vực giao thông. Trong đó, ô tô điện được xác định là nhân tố chính góp phần giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực này.

Thời gian qua, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam phát triển sau các nước trong khu vực và chỉ tập trung vào sản xuất, lắp ráp xe ô tô chạy bằng nhiên liệu hóa thạch nên sức cạnh tranh yếu hơn nhiều so với các nước. Để có thể cạnh tranh và có được vị thế trong trong khu vực, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam cần phải chuyển đổi theo xu hướng sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện chạy pin. Hiện nay, một số doanh nghiệp trong nước đã có kế hoạch sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện chạy pin, trong đó có Tập đoàn Vingroup. Vừa qua, Vingroup đã giới thiệu xe ô tô buýt chạy pin và đầu tư dự án sản xuất ô tô điện chạy pin tại Việt Nam.

Để khuyến khích doanh nghiệp chuyển hướng sang sản xuất xe điện thân thiện với môi trường, ngày 11/1/2022, tại Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội Khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 9 luật. Điều 8 của luật này đã sửa đổi, bổ sung Điểm g Khoản 4 Mục 1 của Biểu thuế tiêu thụ đặc biệt tại Điều 7 của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo đó đã bổ sung chính sách ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt mới với lộ trình ưu đãi cho riêng dòng xe ô tô điện chạy pin (giảm thuế suất từ 5 - 12% so với mức thuế suất hiện hành với lộ trình áp dụng 5 năm).

Lộ trình áp dụng ưu đãi 5 năm đầu nhằm tạo động lực cho doanh nghiệp sản xuất xe ô tô điện chạy pin đầu tư, mở rộng sản xuất, phát triển thị trường trong nước và quốc tế. Sau 5 năm sẽ tăng thuế suất nhưng vẫn thấp hơn mức hiện hành để tạo mốc thời gian khuyến khích doanh nghiệp sớm nắm bắt cơ hội phát triển sản xuất xe ô tô điện chạy pin trước các đối thủ trong khu vực.

Theo đánh giá của các chuyên gia, lộ trình áp dụng ưu đãi 5 năm đầu nhằm tạo động lực cho doanh nghiệp sản xuất xe ô tô điện chạy pin đầu tư, mở rộng sản xuất, phát triển thị trường trong nước và quốc tế. Sau 5 năm sẽ tăng thuế suất nhưng vẫn thấp hơn mức hiện hành để tạo mốc thời gian khuyến khích doanh nghiệp sớm nắm bắt cơ hội phát triển sản xuất xe ô tô điện chạy pin trước các đối thủ trong khu vực.

Theo Tập đoàn Vingroup, kế hoạch bán xe ô tô điện chạy pin (sản xuất trong nước) năm 2022 là khoảng 9.500 xe với giá bán bình quân khoảng 600 triệu đồng (chưa bao gồm thuế). Nếu áp dụng theo mức thuế suất hiện hành (15%) thì doanh nghiệp phải nộp cho ngân sách nhà nước 855 tỷ đồng. Tuy nhiên, nếu áp dụng mức thuế suất giảm theo phương án tại Điều 8 Luật sửa đổi, bổ sung 9 luật thì số thuế mà doanh nghiệp phải đóng chỉ còn 171 tỷ đồng.

Do được giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, nhất là trong thời gian đầu sản xuất và phát triển sản phẩm nên doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện chạy pin có thêm cơ hội giảm giá bán hàng hóa, thu hút người tiêu dùng sử dụng xe ô tô thân thiện với môi trường. Nhờ đó, doanh nghiệp sẽ tăng được sản lượng tiêu thụ, từng bước nâng cao thị phần trong nước và tiến tới xuất khẩu sản phẩm, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp ô tô sử dụng năng lượng sạch.

Mặt khác, các dự án sản xuất xe ô tô điện chạy pin của doanh nghiệp trong nước phần lớn đang trong giai đoạn đầu tư, với chi phí đầu tư lớn (hàng trăm triệu USD) nên thời gian thu hồi vốn của doanh nghiệp dự kiến kéo dài. Chính sách ưu đãi trên trong khoảng thời gian ít nhất 5 năm sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư và mở rộng thị trường, tăng lượng sản phẩm tiêu thụ để có thể mở rộng và phát triển sản xuất loại ô tô thân thiện với môi trường này.