Giải phóng mặt bằng là một trong những vấn đề tồn tại nhiều phức tạp nhất trong quá trình triển khai dự án. Về nguyên tắc, các cơ chế cần hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp nhưng khi áp dụng thật sự vẫn rất khó khăn. Đơn cử, thủ tục giải phóng mặt bằng hiện nay còn quá cồng kềnh, phức tạp: thông báo thu hồi phải 3 lần, vận động cũng phải đủ 3 lần trước khi thực hiện cưỡng chế kiểm đếm... Tất cả thủ tục đều kéo dài với yêu cầu đủ các thành phần: chính quyền, mặt trận tổ quốc, đoàn thể... tham gia. Những thủ tục như vậy cộng với việc e ngại của các cấp chính quyền không đủ quyết liệt nên việc giải phóng mặt bằng thường kéo dài. Đặc biệt, từ 1/7/2025 cả nước vận hành mô hình chính quyền 2 cấp nên trong các văn bản pháp luật cần làm rõ quyền hạn của các cấp chính quyền trong việc giải phóng mặt bằng.
Trong thực tế triển khi giải phóng mặt bằng, rất nhiều diện tích đất nông nghiệp bị bỏ hoang, hoặc chủ sử dụng không canh tác. Những diện tích như vậy, theo tôi cần kiên quyết thu hồi, không đền bù nếu bỏ hoang trên 3 năm. Trường hợp hay xảy ra tranh chấp, khiếu kiện là người dân sử dụng đất nhận là quỹ đất 1 do mình được giao nhưng chính quyền thì lại nói đó là quỹ đất 2 (đất sở hữu của Nhà nước chỉ giao cho canh tác và nộp phí lại) thường do các hợp tác xã trước kia quản lý nhưng hiện nay giấy tờ thất lạc không làm rõ được, mà đất quỹ 2 và quỹ 1 thì khác nhau về mức đền bù (đất quỹ 2 chỉ có đền bù tiền hoa màu 3 vụ). Những vấn đề như vậy trong quá trình giải phóng mặt bằng cần có biện pháp cụ thể để giải quyết. Một khi đã có quyết định cưỡng chế thu hồi, tiền đền bù được chuyển vào kho bạc mà vẫn có người dân chống đối không chịu nhận tiền thì các cấp chính quyền cần phải có biện pháp cụ thể để xử lý.
