 |
| Ảnh minh họa: Internet |
Đây là những vấn đề được các cơ quan chức năng, các nhà quản lý, nhà khoa học trao đổi tại Hội nghị triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ và thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số ngành Xây dựng và GTVT diễn ra tại Hà Nội ngày 8/9/2025.
Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, công nghiệp hóa là con đường ngắn nhất để tạo ra tăng trưởng kinh tế bền vững và có thể đi đến thịnh vượng. Trong đó, xây dựng và giao thông là lĩnh vực có thể bước vào giai đoạn công nghiệp hóa thuận lợi hơn, hiệu quả hơn so với các lĩnh vực sản xuất khác. Thành công của doanh nghiệp Việt Nam trong sản xuất vật liệu xây dựng (xi măng, bê tông đúc sẵn, thép, vật liệu ốp lát, kính xây dựng,…), làm chủ công nghệ thi công các công trình dân dụng và công trình giao thông quy mô lớn, làm chủ công nghệ đóng tàu... là nền tảng để cho công nghiệp hóa ngành xây dựng.
Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, nhiệm vụ đặt ra hiện nay là khắc phục triệt để những điểm nghẽn về thể chế; rà soát, sửa đổi, bổ sung quy định để tháo gỡ khó khăn, đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong Ngành. Tiếp đến là xác định và ưu tiên triển khai các chương trình, nhiệm vụ chuyển đổi số có tiềm năng để thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong toàn Ngành; từ xây dựng văn bản pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn cho tới quản lý dự án, thiết kế, thi công, nghiệm thu và vận hành - tất cả đều phải được số hóa, minh bạch, kết nối và truy xuất toàn diện.
Chia sẻ tại Hội nghị, Lãnh đạo Vụ Khoa học công nghệ môi trường và vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, bên cạnh các kết quả đạt được, hoạt động nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế. Một số đơn vị trong ngành Xây dựng vẫn vận hành dây chuyền, thiết bị lạc hậu với hiệu suất thấp, quy mô nhỏ. Quá trình chuyển đổi số triển khai chậm, thiếu sự đồng bộ, khiến năng suất lao động và chất lượng sản phẩm chưa được nâng cao tương xứng với tiềm năng. Việc khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản thiên nhiên, nhiên liệu, năng lượng trong sản xuất, xây dựng tại một số đơn vị chưa hiệu quả, còn tình trạng lãng phí và phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu truyền thống. Tác động môi trường từ hoạt động xây dựng và giao thông trong sản xuất của một số đơn vị, nhà máy còn lớn, lượng phát thải bụi, tiếng ồn và khí thải chưa đạt chuẩn. Mặt khác, nguồn lực đầu tư hiện còn hạn chế, tỷ lệ chi cho khoa học và công nghệ so với GDP vẫn ở mức thấp, chưa tương xứng với vai trò then chốt của khoa học công nghệ trong thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp còn hạn chế, chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước, làm giảm khả năng tạo ra những đột phá công nghệ từ khu vực tư nhân…
Theo Lãnh đạo Tổng công ty Xây dựng số 1, để thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong ngành Xây dựng thì cần có chính sách khuyến khích áp dụng công nghệ mới trong dự án đầu tư công, cùng chia sẻ rủi ro với nhà thầu, tạo ra thị trường sôi động và cạnh tranh. Cùng với đó là xây dựng định mức mới phù hợp với công nghệ hiện đại và thị trường, tránh biến định mức thành rào cản, chậm trễ ứng dụng các đổi mới sáng tạo; đồng thời có chính sách khuyến khích liên kết để doanh nghiệp xây dựng lớn dẫn dắt doanh nghiệp sở hữu công nghệ cùng phát triển, dưới sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước cũng như tăng cường đào tạo, tập huấn về chuyển đổi số, thúc đẩy tư duy chuyển đổi số.
Tại Hội nghị, nhiều chuyên gia cũng đề xuất cần sớm có các giải pháp để thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số như ban hành cơ chế giao các tổ chức khoa học công nghệ, đơn vị chuyên môn cùng các doanh nghiệp trong Ngành đẩy mạnh hợp tác quốc tế và tập trung nguồn lực, kinh phí khoa học công nghệ vào các đề tài nghiên cứu “giải mã công nghệ” và “Việt Nam hoá” các công nghệ chuyên ngành đã được triển khai tại các quốc gia phát triển để nhanh chóng đưa vào ứng dụng thực tiễn tại. Bên cạnh đó, cần giao các đơn vị chuyên môn tập trung các đề tài nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số để giải quyết một số bài toán lớn về phát triển đô thị thông minh, phát triển hệ thống giao thông thông minh; nghiên cứu ứng dụng mô hình BIM và trí tuệ nhân tạo (AI) để khảo sát, thiết kế, thi công, nghiệm thu và vận hành công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp; phát triển phương tiện giao thông theo mô hình phát thải thấp và chuyển đổi năng lượng xanh…
