"Thần tốc, táo bạo" để đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu thực hiện nghi thức khai mạc Ngày hội Khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên lần thứ 7 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Phát biểu tại sự kiện, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ vui mừng đến dự Ngày hội trong không khí cả nước tưng bừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tại TP.HCM - Thành phố Anh hùng trong đấu tranh, Thành phố sáng tạo và hội nhập, Thành phố tiên phong trong đổi mới, sáng tạo, lập nghiệp.

Chia sẻ về sứ mệnh lịch sử của thanh niên trong từng giai đoạn lịch sử của đất nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhắc lại, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên".

Từ những sự kiện trọng đại của lịch sử dân tộc đến từng giai đoạn của quá trình vận động, phát triển, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đều chứng kiến những sứ mệnh lịch sử đặc biệt và sự đóng góp quan trọng của thanh niên.

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, qua các thời kỳ, thanh niên Việt Nam luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất, không ngại gian khổ, không sợ hy sinh, sẵn sàng dấn thân, hăng hái xông pha đi tiên phong trên mọi lĩnh vực.

Thủ tướng cho biết, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đề ra 2 mục tiêu chiến lược phát triển 100 năm, trong đó, mục tiêu tăng trưởng là mục tiêu quan trọng nhất để góp phần thực hiện 2 mục tiêu chiến lược này. Muốn vậy, chúng ta đã xác định năm 2025 phải đạt tăng trưởng 8%, chuẩn bị cho những năm tới tăng trưởng 2 con số.

Trong khi đó, bối cảnh tình hình quốc tế và trong nước hiện nay đang đặt ra yêu cầu, thời cơ và thách thức mới, trong đó thách thức nhiều hơn thời cơ. Đặc biệt, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, chuyển đổi số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, trí tuệ nhân tạo… đang làm thay đổi sâu sắc mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đòi hỏi quá trình phát triển khoa học công nghệ, chuyển đổi số của đất nước phải nhanh chóng hơn, mạnh mẽ hơn, thực chất hơn, hiệu quả hơn; để đất nước không chỉ "bắt kịp, tiến cùng mà còn phải vượt lên".

Ngày 22/12/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Một nội dung giải pháp quan trọng được Nghị quyết số 57 nêu là: "Có chính sách đủ mạnh khuyến khích tinh thần khởi nghiệp về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng với chính sách hỗ trợ khởi nghiệp và thu hút các doanh nghiệp trong và ngoài nước khởi nghiệp tại Việt Nam".

Theo Thủ tướng, thanh niên phải tiên phong trong đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, trong sự phát triển của đất nước - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thủ tướng đánh giá thời gian qua, đất nước ta đã đạt được một số kết quả tích cực về sự phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó có vai trò của hoạt động khởi nghiệp.

Cụ thể, chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu năm 2024 xếp hạng 44/133 quốc gia và nền kinh tế, tăng 2 bậc so với năm 2023. Chỉ số Hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Việt Nam cũng tăng 2 bậc, từ vị trí 58 lên 56, đứng thứ 5 tại khu vực Đông Nam Á và thứ 12 tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Hà Nội và TP.HCM lọt vào top 200 thành phố khởi nghiệp toàn cầu. Hơn 20 trung tâm khởi nghiệp sáng tạo đã được thành lập trên cả nước, thu hút đông đảo doanh nghiệp và nhà đầu tư. Năm 2024, Việt Nam thu hút 529 triệu USD vốn đầu tư mạo hiểm cho khởi nghiệp sáng tạo.

Thủ tướng đánh giá qua mỗi lần tổ chức, Ngày hội khởi nghiệp quốc gia của học sinh, sinh viên đều có những sự đổi mới, nhưng điều không thay đổi chính là niềm đam mê, khát vọng, nghị lực, khí thế, tinh thần quyết tâm của các bạn trẻ.

"Suốt 7 năm qua, có thể khẳng định Ngày hội khởi nghiệp không chỉ là một sự kiện thường niên, mà còn là nơi từng giấc mơ, khát vọng khởi nghiệp của học sinh, sinh viên dù là nhỏ bé nhất được soi đường, dẫn dắt, nuôi dưỡng và chắp cánh. Đây là nơi hội tụ những trí tuệ trẻ, đầy khát vọng; nơi kết nối giữa giáo dục, doanh nghiệp và chính sách; nơi cùng nhau lan tỏa, tạo ra một hệ sinh thái, không gian khởi nghiệp phát triển bền vững", Thủ tướng nói.

Thủ tướng vui mừng được biết sau 7 năm triển khai Đề án "Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025" (Đề án 1665), đến nay, 100% các trường đại học, học viện, cao đẳng, trung cấp và 63/63 sở giáo dục và đào tạo đã có kế hoạch triển khai khởi nghiệp sáng tạo. Hơn 42.000 dự án khởi nghiệp đã ra đời từ các bạn học sinh, sinh viên. Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh các cấp đã tổ chức hơn 3.500 cuộc thi ý tưởng sáng tạo, thu hút gần 480.000 lượt thanh niên tham gia với gần 23.000 ý tưởng khởi nghiệp…

Nhiều bạn trẻ đã đứng ra tự thành lập doanh nghiệp, kêu gọi được vốn đầu tư, tạo ra việc làm cho chính mình và cho người khác. Đặc biệt, có hàng ngàn học sinh, sinh viên đã viết tiếp những câu chuyện khởi nghiệp rất Việt Nam nhưng mang tầm vóc toàn cầu bằng những sản phẩm đã thay đổi cách chúng ta sống, học tập và làm việc, từ ứng dụng công nghệ trong y tế, nông nghiệp sạch, cho đến giải pháp số trong đời sống hằng ngày.

Bên cạnh đó, kết quả triển khai đề án không chỉ là những con số hay kết quả đo đếm được, mà còn là niềm tin, khát vọng, sự tự tin, tự lực, tự cường, tự chủ, tự hào dân tộc để vươn lên, hăng hái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo không có giới hạn.

Những kết quả ấy có được không chỉ nhờ sự nỗ lực của các bạn học sinh, sinh viên, mà còn là thành quả của sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Thủ tướng biểu dương và đánh giá cao vai trò của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, cùng các đơn vị đã đồng hành suốt thời gian qua trong việc xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia.

Cũng theo Thủ tướng, những thành tựu là rất đáng trân trọng nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của thanh niên Việt Nam, chưa phát huy hết những giá trị đích thực, cốt lõi của thanh niên Việt Nam như truyền thống yêu nước nồng nàn, thông minh sáng tạo, hiếu học, cần cù, chịu khó, đức hy sinh, vượt qua nghịch cảnh trong bất cứ trường hợp nào, lòng tương thân, tương ái, giúp đỡ lẫn nhau.

Thủ tướng đánh giá, việc tạo dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo không phải là câu chuyện của ngày một, ngày hai mà là cả một chiến lược lâu dài, cần các giải pháp căn cơ, chiến lược toàn diện, không cầu toàn, không nóng vội.

Do đó, Thủ tướng đề nghị phải tạo phong trào, xu thế, tạo nguồn lực, động lực, truyền cảm hứng cho đổi mới sáng tạo bằng nhiều hình thức khác nhau, sự giúp đỡ khác nhau, bằng nhiều cơ chế, chính sách khác nhau.

Cùng với đó, hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo phải mang lại lợi ích cho chính học sinh, sinh viên, cho gia đình, cho xã hội thì phong trào mới đi vào cuộc sống, góp phần phát triển đất nước và từ thành quả đó tiếp tục tạo niềm tin, động lực, khí thế mới để nâng bước cho thanh niên, học sinh, sinh viên ngày càng phát triển.

Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt về tài chính, sở hữu trí tuệ, kết hợp mô hình công - tư, tạo điều kiện và hỗ trợ cho học sinh, sinh viên phát triển ý tưởng và đưa sản phẩm ra thị trường; phát triển các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp sinh viên bằng nguồn xã hội hóa; xây dựng sàn giao dịch ý tưởng, mạng lưới cố vấn khởi nghiệp tại các địa phương và trường học...

Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, sự kết nối chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và các cơ sở giáo dục là yếu tố then chốt trong việc xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp. Huy động mọi nguồn lực từ nhà nước đến khu vực tư nhân trên tinh thần "Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ" để tạo điều kiện tốt nhất cho những ai có khát vọng khởi nghiệp.

Đối với các bạn thanh niên, học sinh, sinh viên, Thủ tướng cho biết luôn kỳ vọng các bạn - những người được sinh ra trong thời đại của khoa học công nghệ - chính là những người sẽ đóng vai trò quan trọng, với đam mê, hoài bão, sức khỏe, tri thức và năng lực, để tạo ra sự đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia theo tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị; góp phần đưa kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; góp phần khai thác tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của từng vùng miền, địa phương để tạo sức mạnh cộng hưởng, đưa đất nước tăng tốc, bứt phá, về đích, phát triển nhanh và bền vững; góp phần đưa đất nước vươn mình trong hội nhập quốc tế theo tinh thần Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị ngày 24/1/2025 về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Thủ tướng kêu gọi mỗi bạn trẻ hãy xác định khởi nghiệp là nền tảng, là công cụ và là cơ hội nghề nghiệp; đồng thời còn là trách nhiệm đối với xã hội, với tương lai của đất nước. Tất cả cùng nhau tạo ra một hệ sinh thái, một không gian khởi nghiệp, một hệ giá trị kết nối cộng đồng - cùng nhau thể hiện khát vọng vươn lên, nghĩ sâu làm lớn, "biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành cái có thể".

Thủ tướng mong muốn và tin tưởng rằng, tiếp tục phát huy truyền thống thần tốc, táo bạo, quyết chiến, quyết thắng của những ngày tháng Tư lịch sử Đại thắng mùa Xuân năm 1975, với khát vọng, trí tuệ và sự dẫn dắt đúng hướng, các em học sinh, sinh viên và 20 triệu thanh niên với tư cách là "người chủ tương lai của nước nhà" sẽ là những người tiên phong, nắm bắt khoa học công nghệ, nắm bắt sứ mệnh lịch sử xác lập vị thế và tầm vóc của Việt Nam trong kỷ nguyên số, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới trong kỷ nguyên vươn mình, phát triển giàu mạnh, văn minh và thịnh vượng của dân tộc, nhân dân ngày càng hạnh phúc, ấm no./.