Nông nghiệp nước ta chiếm gần 40% diện tích đất và 30% lao động, nhưng chỉ đóng góp 11 - 12% GDP. Vì vậy, ngành nông nghiệp cần một cuộc chuyển đổi mạnh mẽ, từ mô hình truyền thống sang nông nghiệp công nghệ cao và chuyển đổi số để nâng cao năng suất.
Tuy nhiên, chuyển đổi số nông nghiệp rất phức tạp, do đặc thù chuỗi giá trị và thổ nhưỡng vùng miền khác nhau, đòi hỏi hạ tầng lớn, nhân lực chuyên môn sâu cùng sự phối hợp của nhiều bên: Nhà nước, doanh nghiệp, nông dân, người tiêu dùng và giới nghiên cứu. Mỗi đối tượng có nhu cầu thông tin và cách xử lý dữ liệu riêng, nên cần một nền tảng vừa thống nhất, vừa linh hoạt.
Từ năm 2021, RYNAN® Technologies Vietnam và Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Đồng Tháp đã hợp tác nghiên cứu và phát triển nền tảng VDAPES. Nền tảng này được triển khai thử nghiệm từ tháng 5/2023, đã tập huấn cho hơn 5.000 lượt cán bộ, mang lại hiệu quả rõ rệt trong quản lý và hỗ trợ nông dân ứng dụng công nghệ. Dù được đánh giá cao, nhưng do vướng mắc trong phối hợp giữa Bộ NN&MT, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và các sở ngành địa phương, nên đến nay VDAPES vẫn chưa được đưa vào sử dụng chính thức.
Từ thực tế triển khai, chúng tôi kiến nghị Chính phủ xây dựng nền tảng số theo mô hình phân tán, do Sở NN&MT tỉnh phối hợp với doanh nghiệp tư nhân triển khai, bảo đảm tính đồng bộ trên toàn quốc theo khung quy định chung của Bộ NN&MT.
Chúng tôi cũng đề xuất, thành lập hội đồng tư vấn chuyên môn cấp tỉnh gồm Sở NN&MT, Sở KH&CN, chuyên gia từ các trường đại học, doanh nghiệp công nghệ số và hợp tác xã nông nghiệp, nhằm tăng tính minh bạch, hiệu quả trong đấu thầu; đồng thời thay thế các công ty tư vấn yếu kém, từng là mắt xích tiêu cực. Điều này thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết số 68-NQ/TW là trao cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt chuyển đổi số nông nghiệp ở cấp tỉnh, thay vì chỉ hướng đến các tập đoàn viễn thông nhà nước.
