Tăng nợ công để hỗ trợ kinh tế: Cần thẩm định kỹ các khoản vay và hỗ trợ

0:00 / 0:00
0:00
(BĐT) - Thủ tướng Chính phủ vừa có chủ trương xem xét việc tăng tỷ lệ nợ công thêm từ 2 - 3% GDP để có thêm nguồn lực hỗ trợ nền kinh tế. Bộ Tài chính cho rằng, việc thực hiện chủ trương này là thách thức không nhỏ song tỷ lệ nợ công vẫn trong giới hạn được Quốc hội cho phép.
Về tỷ lệ nợ công dự kiến có thể lên khoảng 57-58% GDP vào cuối năm 2020. Ảnh: Internet
Về tỷ lệ nợ công dự kiến có thể lên khoảng 57-58% GDP vào cuối năm 2020. Ảnh: Internet

Ông Võ Hữu Hiền, Phó cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại thuộc Bộ Tài chính cho rằng, việc huy động các nguồn vay mới, bao gồm cả các khoản hỗ trợ Covid-19, cần được thẩm định, lựa chọn kỹ về tính hiệu quả, so sánh chi phí - lợi ích để đảm bảo khả năng trả nợ trong trung, dài hạn trước khi quyết định vay.

Số liệu từ Bộ Tài chính cho biết, tỷ lệ nợ công/GDP đã giảm mạnh từ 63,7% năm 2016 xuống khoảng 55% cuối năm 2019, thấp hơn đáng kể so với mức trần 65% GDP được Quốc hội cho phép. Theo cơ quan này, đây là dư địa tài khóa giúp nền kinh tế chống chọi được những cú sốc như đại dịch Covid-19 mà không gây ra bất ổn vĩ mô, tài chính - ngân sách và bền vững nợ công.

Về tỷ lệ nợ công năm 2020, theo ông Hiển, với việc thực hiện quyết liệt các giải pháp điều hành, có tính đến phương án tiếp tục triển khai chính sách nới lỏng tài khóa để hỗ trợ nền kinh tế, tùy vào kết tăng trưởng trong bối cảnh đại dịch Covid-19, dự kiến nợ công có thể lên khoảng 57 - 58% GDP cuối năm 2020.

Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách nhà nước năm 2019 ước khoảng gần 18%, cao hơn khá nhiều so với mức 15,8% cuối năm 2016.

Trong năm 2020, khả năng thu NSNN không đạt mục tiêu đặt ra sẽ gây áp lực lên chỉ tiêu nghĩa vụ trả nợ so với thu NSNN vốn đang có xu hướng tăng lên trong những năm gần đây, tiến rất sát ngưỡng 25% được Quốc hội cho phép trong giai đoạn 2016 - 2020.

Theo kế hoạch vay, trả nợ công năm 2020 Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt, kế hoạch vay của Chính phủ năm 2020 là 501 nghìn tỷ đồng, gồm: vay trong nước 394 nghìn tỷ đồng và vay nước ngoài 107 tỷ đồng. Trường hợp tăng vay vốn thêm 2 - 3% GDP để bổ sung nguồn lực cho đầu tư phát triển, hỗ trợ nền kinh tế ứng phó trước tác động của đại dịch Covid-19, khả năng các chỉ tiêu nợ công, nợ Chính phủ so với GDP vẫn nằm trong giới hạn được Quốc hội cho phép.

Tuy vậy, ông Hiển cho rằng, phương án vay bổ sung 2 - 3% GDP trong năm 2020, tương ứng với 180 - 240 nghìn tỷ đồng (trên cơ sở GDP đánh giá lại) cũng sẽ là thách thức không nhỏ.

Một mặt, tình hình giải ngân nguồn vốn đầu tư công, trong đó có các khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài từ đầu năm đến nay còn rất chậm, việc thực hiện 100% kế hoạch vốn trong năm đã được Quốc hội, Chính phủ giao đòi hỏi nỗ lực rất lớn.

Mặt khác, khả năng hấp thụ vốn của thị trường trái phiếu chính phủ trong nước còn hạn chế. Việc thực hiện phát hành thêm khối lượng vốn lớn sẽ dẫn đến nguy cơ gây áp lực gia tăng chi phí vay vốn của Chính phủ, hoặc dẫn đến rủi ro tái cấp vốn trong những năm sau trong trường hợp Chính phủ phải phát hành trái phiếu kỳ hạn ngắn để đáp ứng nhu cầu vay tăng cao.

“Như vậy, việc huy động các nguồn vay mới, bao gồm cả các khoản hỗ trợ Covid-19, cần được thẩm định, lựa chọn kỹ về tính hiệu quả, so sánh chi phí - lợi ích để đảm bảo khả năng trả nợ trong trung, dài hạn trước khi quyết định vay”, ông Hiển nhấn mạnh.

“Trường hợp Quốc hội phê duyệt điều chỉnh tăng tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước năm 2020, cần tính đến việc huy động từ các quỹ dự trữ tài chính trong nước, từ ngân quỹ nhà nước, cũng có thể phải tính đến phương án phát hành trái phiếu Chính phủ trên thị trường vốn quốc tế. Đồng thời, cũng cần đa dạng hóa các nguồn lực khác như tranh thủ nguồn viện trợ, đầu tư trực tiếp nước ngoài để giảm áp lực lên nợ công”.

Chuyên đề