 |
| Hiện nay, có 8 ngân hàng thương mại đủ điều kiện để Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất vàng miếng, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu. Ảnh: Chiến Thắng |
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến Dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 38/2012/TT-NHNN về trạng thái vàng của các tổ chức tín dụng (TCTD). Điểm đáng chú ý tại Dự thảo là nâng trạng thái vàng cuối ngày của TCTD được phép sản xuất vàng miếng; xuất khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng miếng; nhập khẩu vàng nguyên liệu lên mức 5% so với vốn tự có của TCTD đó.
Trạng thái vàng của TCTD được tính trên cơ sở khối lượng vàng miếng được sản xuất, doanh số xuất khẩu, nhập khẩu, mua, bán vàng miếng và doanh số nhập khẩu, mua, bán vàng nguyên liệu so với vốn tự có. Tại Thông tư 38, tỷ lệ này là 2%.
Hiện nay, có 8 NHTM đủ điều kiện về vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên quy định tại Điều 11a Nghị định số 24/2024/NĐ-CP để NHNN cấp phép sản xuất vàng miếng, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu gồm: Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank, Techcombank, MBBank, VPBank, ACB.
Qua tính toán sơ bộ, sử dụng số liệu vốn tự có của 8 NHTM này tại ngày 30/9/2025, tỷ giá mua chuyển khoản VCB ngày 6/11/2025 là 26.135 VND/USD và giá bán vàng quốc tế ngày 6/11/2025 ở mức 3.982 USD/oz, 5% vốn tự có của cả 8 NHTM trên tương đương 2,56 tỷ USD, tương ứng khoảng 20 tấn vàng. Tuy nhiên, việc sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu còn phụ thuộc vào việc NHNN xét cấp hạn mức cho các NHTM.
Theo NHNN, việc giới hạn trạng thái vàng ở mức 5% vốn tự có đối với các NHTM được phép sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu sẽ cho phép các NHTM cung ứng lượng vàng đáng kể ra thị trường khi phạm vi hoạt động kinh doanh vàng của các NHTM được mở rộng, từ đó có thể thu hẹp chênh lệch giá vàng thế giới và trong nước, đồng thời vẫn bảo đảm an toàn hoạt động, ổn định của hệ thống ngân hàng do quy mô trạng thái vàng không quá lớn so với quy mô vốn tự có và năng lực tài chính của các NHTM đủ điều kiện.
Ông Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - tiền tệ cho rằng, việc nâng giới hạn trạng thái vàng đối với các NHTM sẽ tạo điều kiện cho các ngân hàng linh hoạt tăng nguồn cung vàng cho thị trường. Tuy nhiên, việc thực hiện quy định này chưa thể kéo giảm ngay khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới bởi các ngân hàng phải căn cứ nhiều yếu tố để quyết định tỷ lệ trạng thái vàng phù hợp từng thời điểm và xác định mức giá bán vàng phù hợp. Mặt khác, việc tăng tỷ lệ trạng thái vàng có thể tăng rủi ro kinh doanh, đặc biệt khi giá vàng tăng giảm thất thường.
Do đó, ông Hiếu cho rằng, cùng với động thái điều chỉnh “kỹ thuật” này, cần đẩy nhanh tiến trình xây dựng sàn giao dịch vàng để tăng minh bạch trong hoạt động mua bán vàng, tăng tính liên thông giữa thị trường trong nước và thế giới, từ đó góp phần giảm chênh lệch giá vàng.
Theo TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính), đề xuất nâng giới hạn trạng thái vàng của các NHTM là động thái chính sách tích cực, tạo thêm điều kiện để các ngân hàng tăng cung ứng vàng cho thị trường khi cần thiết. Tuy nhiên, đây là giới hạn tối đa về trạng thái vàng, các ngân hàng còn phải cân đối vốn cho nhiều mục đích kinh doanh khác. Hay nói cách khác, không hẳn các ngân hàng dùng hết 5% vốn tự có cho vàng.
Ông Độ cho rằng, để rút ngắn khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới, cách trực tiếp nhất là tăng nguồn cung vàng bằng cách tăng nhập khẩu vàng. Tuy nhiên, việc tăng nhập khẩu vàng lại tiêu tốn nguồn ngoại tệ. Đây là bài toán không đơn giản.
Vị chuyên gia này cũng đánh giá cao quyết tâm xây dựng sàn giao dịch vàng bởi là giải pháp giúp thị trường minh bạch hơn, hạn chế giao dịch phi chính thức và thuận lợi cho công tác quản lý. Tuy nhiên, sàn giao dịch vàng chỉ thực sự mang lại hiệu quả khi được vận hành minh bạch, có cơ chế giám sát rủi ro và thí điểm ở quy mô hợp lý.
Để giảm sức cầu về vàng, hướng người dân chú trọng hơn vào các kênh đầu tư khác, theo ông Độ, cần tạo lập môi trường kinh tế vĩ mô ổn định, kiểm soát tốt lạm phát, tỷ giá, hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kinh doanh. “Khi môi trường đầu tư minh bạch, các kênh huy động như cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp phát triển mạnh, thu hút vốn vào sản xuất kinh doanh thì vàng sẽ giảm sức hấp dẫn”, ông Độ nhấn mạnh.
