 |
| Cần có hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch để đấu giá quyền sử dụng đất trở thành công cụ hiệu quả trong phân bổ nguồn lực. Ảnh: Gia An |
Cần thống nhất quy định về tiền đặt trước và phạm vi thẩm quyền ban hành
Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp và Bộ Nông nghiệp & Môi trường, HoREA cho rằng mức tiền đặt trước tối đa “50% giá khởi điểm” như dự thảo Nghị quyết hiện nay chưa phù hợp với quy định tại điểm b khoản 1a Điều 39 Luật Đấu giá tài sản (sửa đổi năm 2024), vốn quy định “tối đa chỉ 20% giá khởi điểm”.
HoREA đề nghị, nếu cơ quan soạn thảo muốn nâng mức này lên 50% để tăng trách nhiệm người tham gia, thì phải thực hiện theo hình thức Nghị định và “phải có sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội” theo điểm c khoản 1 Điều 14 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025.
Văn bản của Hiệp hội cũng lưu ý quy định “cấm tham gia đấu giá từ 2 đến 5 năm đối với trường hợp không nộp tiền trúng đấu giá” và “từ 6 tháng đến 3 năm nếu nộp không đủ tiền” là nội dung cần được xem xét lại.
Theo HoREA, khoản 5 Điều 9 Luật Đấu giá tài sản 2016 chỉ liệt kê các “hành vi bị nghiêm cấm” như thông đồng, dìm giá, cung cấp thông tin sai sự thật, mà chưa có quy định cấm tái tham gia đấu giá. Việc bổ sung chế tài “cấm tham gia” vì vậy cần được quy định ở cấp luật, không thuộc thẩm quyền Nghị quyết của Chính phủ.
“Các quy định liên quan đến quyền tự do kinh doanh, quyền tham gia đấu giá tài sản của tổ chức, cá nhân chỉ có thể bị hạn chế bằng luật – theo Điều 14 và Điều 33 của Hiến pháp 2013,” văn bản của HoREA dẫn chiếu.
Đề xuất tăng tính răn đe và xử lý cả hành vi bỏ cọc
Trong phần góp ý chi tiết, HoREA đề nghị bổ sung quy định không chỉ xử lý người vi phạm nghĩa vụ thanh toán mà cả trường hợp “bỏ cọc” sau khi trúng đấu giá.
“Người trúng đấu giá bỏ cọc hoặc vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến hủy kết quả thì không được nhận lại tiền đặt trước hoặc tiền đặt cọc và phải bồi thường chi phí tổ chức đấu giá, giá dịch vụ đấu giá tài sản, cùng các chi phí liên quan khác,” HoREA nêu rõ.
Ngoài ra, Hiệp hội kiến nghị bổ sung thêm xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp để tăng sức răn đe.
Theo phân tích của HoREA, mức bồi thường hiện nay “rất thấp do phí đấu giá theo quy định của Bộ Tài chính chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ”, nên chỉ khi người vi phạm bị mất khoản tiền đặt trước có giá trị lớn thì mới đủ ngăn chặn tình trạng “bỏ cọc, dìm giá”.
HoREA cũng đề xuất mở rộng đối tượng bị xử lý sang tổ chức kinh tế, thay vì chỉ cá nhân, bởi “một số doanh nghiệp nhỏ có thể thành lập pháp nhân mới để tiếp tục tham gia đấu giá, trong khi doanh nghiệp lớn, có uy tín lại chịu bất lợi nếu bị cấm”.
Hoàn thiện cơ sở pháp lý để đảm bảo minh bạch và công bằng
Theo HoREA, để khắc phục triệt để tình trạng vướng mắc, cần bổ sung nội dung xử lý hành vi vi phạm đấu giá vào khoản 5 Điều 9 Luật Đấu giá tài sản 2016 và Điều 23 Nghị định 82/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đấu giá tài sản.
Việc sửa đổi này sẽ giúp các chế tài được luật hóa, tạo cơ sở cho Chính phủ hướng dẫn thi hành và cơ quan chức năng có căn cứ xử lý vi phạm trong thực tế.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, việc hoàn thiện quy định không chỉ để xử lý các trường hợp vi phạm mà còn nhằm củng cố kỷ cương, tăng tính minh bạch của thị trường.
“Cần có hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch để đấu giá quyền sử dụng đất trở thành công cụ hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, thay vì là kẽ hở bị lợi dụng cho đầu cơ hay thao túng,” ông Châu nhấn mạnh.
Hiệp hội cũng cho rằng, việc đồng bộ hóa quy định giữa Luật Đất đai 2024, Luật Đấu giá tài sản và các nghị định hướng dẫn sẽ giúp thống nhất thực thi, giảm rủi ro pháp lý cho địa phương khi tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất.
Các kiến nghị của HoREA cho thấy nỗ lực từ cộng đồng doanh nghiệp trong việc góp phần hoàn thiện chính sách, hướng tới một thị trường đấu giá đất công khai, minh bạch và ổn định.
Do đó, việc sớm rà soát, điều chỉnh các quy định liên quan sẽ giúp tăng tính khả thi của Luật Đất đai 2024, đồng thời củng cố niềm tin của nhà đầu tư nghiêm túc và bảo đảm lợi ích cho Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
