 |
| Ảnh chỉ mang tính minh họa: Internet |
Hệ quả là các tiêu chí được cho rằng gây hạn chế cạnh tranh đã trở thành lý do loại bỏ nhiều hồ sơ dự thầu (HSDT), dẫn đến kiến nghị về kết quả lựa chọn nhà thầu.
Gói thầu có giá 11,275 tỷ đồng, phát hành HSMT từ ngày 28/7 - 8/8/2025. Chủ đầu tư là Trường cao đẳng Y tế tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Công ty TNHH Sản xuất Xây dựng Anh Phúc tư vấn lập HSMT, Công ty TNHH Tư vấn Thiết kế Trần Anh thẩm định HSMT.
Tại thời điểm mời thầu, HSMT bị nhiều nhà thầu phản ánh mang tính phân biệt và gây hạn chế cạnh tranh. Cụ thể, tại tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, HSMT yêu cầu “nhà thầu có cam kết sử dụng và tài liệu chứng minh lao động địa phương (CCCD, sơ yếu lý lịch địa phương xác nhận, bảo hiểm tai nạn)”. Trong đó, nhà thầu phải chứng minh huy động tối thiểu từ 15 đến 20 công nhân địa phương tại công trình. Yêu cầu này bị cho rằng gây ra sự phân biệt đối xử giữa các nhà thầu bản địa với các nhà thầu không có trụ sở hoặc nguồn nhân lực địa phương, đi ngược lại nguyên tắc cạnh tranh, công bằng trong đấu thầu. Ngoài ra, các nhà thầu nhấn mạnh việc yêu cầu sơ yếu lý lịch có xác nhận của địa phương ngay tại thời điểm đấu thầu là không hợp lý, phát sinh các thủ tục hành chính không cần thiết.
Cũng tại tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, HSMT yêu cầu nhà thầu tổ chức khảo sát hiện trường thi công (có hình ảnh và thuyết minh) và chi phí do nhà thầu tự chi trả. Yêu cầu này bị cho rằng không cần thiết, không phải tiêu chí bắt buộc theo quy định pháp luật đấu thầu.
Về kinh nghiệm thực hiện công việc xây lắp tương tự, HSMT quy định: “Nhà thầu phải có tối thiểu 2 công trình hoàn thành trong giai đoạn từ 1/1/2022 đến thời điểm đóng thầu, có loại kết cấu: công trình dân dụng trường học, cấp III”. Trong khi đó, theo hướng dẫn tại các mẫu HSMT, tính chất của công trình tương tự được xác định theo kết cấu, cấp công trình trong pháp luật xây dựng, trong trường hợp này là công trình dân dụng, cấp III. Theo các nhà thầu, việc yêu cầu tính chất tương tự là công trình dân dụng “trường học” sẽ gây hạn chế cạnh tranh.
Sau khi Chủ đầu tư bảo lưu nội dung HSMT, ngày 8/8/2025, Gói thầu được mở thầu. Ngày 3/10/2025, Công ty TNHH Xây dựng Hoàng Nguyên được phê duyệt trúng thầu với giá 10,43 tỷ đồng.
Theo báo cáo của Tổ chuyên gia, Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Đầu tư Thiên Khôi bị kết luận không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật với lý do “có hình ảnh khảo sát hiện trường nhưng sơ sài”. Về biểu đồ huy động nhân sự, Nhà thầu huy động đủ công nhân kỹ thuật tại công trình, tuy nhiên, 7 công nhân không có sơ yếu lý lịch xác nhận của địa phương....
Tương tự, Công ty CP Tư vấn Quản lý dự án và Xây dựng Phú Thọ bị loại tại bước đánh giá kỹ thuật với lý do 14 công nhân không có sơ yếu lý lịch xác nhận của địa phương.
Ngay khi kết quả lựa chọn nhà thầu được công khai, 2 nhà thầu bị loại đã gửi đơn kiến nghị Chủ đầu tư xem xét lại về kết quả đánh giá HSDT. Hai nhà thầu này cho rằng, cơ sở, lý do loại nhà thầu đều là những tiêu chí không phù hợp quy định pháp luật đấu thầu.
Phúc đáp kiến nghị của các nhà thầu, Chủ đầu tư khẳng định việc đánh giá HSDT là phù hợp quy định, kết quả lựa chọn nhà thầu theo đó được bảo lưu.
Trong thời gian qua, Báo Đấu thầu có nhiều bài viết phản ánh tình trạng HSMT đưa yêu cầu khảo sát hiện trường, làm phát sinh hàng loạt kiến nghị. Nhiều đơn vị tư vấn đấu thầu chuyên nghiệp nêu quan điểm, các nội dung như địa điểm, địa hình, thiết kế… đã thể hiện đầy đủ trong hồ sơ dự án, nhà thầu hoàn toàn chủ động để tìm hiểu thông tin. Do đó, yêu cầu này chỉ thực sự cần thiết tại các gói thầu, dự án triển khai ở địa bàn phức tạp, kỹ thuật cao.
Liên quan đến nhân sự, chuyên gia đấu thầu cho biết, các mẫu HSMT hiện hành đã hướng dẫn chi tiết về việc HSMT không được yêu cầu nhà thầu phải nộp lý lịch tư pháp của nhân sự để chứng minh cho nội dung đánh giá này. Đối với nhóm công nhân, lao động phổ thông, pháp luật đấu thầu không có quy định về tài liệu chứng minh bắt buộc, nên việc yêu cầu các dạng giấy tờ xác nhận ngoài quy định là không cần thiết, có thể dẫn đến hạn chế cạnh tranh. Ngoài ra, tình trạng này còn tiềm ẩn rủi ro pháp lý về hậu kiểm cho chủ đầu tư nếu quá trình lựa chọn nhà thầu không tuân thủ các nguyên tắc công bằng và minh bạch.
