 |
| Nhiều kỹ sư bỗng dưng trở thành chỉ huy trưởng công trình trăm tỷ mà không hay biết. Minh họa: Nhã Chi |
Thời gian qua, nhiều cá nhân phản ánh đến Báo Đấu thầu về tình trạng bị “xào” bằng cấp, hồ sơ năng lực để tham gia đấu thầu. Ông P, một nhân sự có trình độ cao và nhiều chứng chỉ trong lĩnh vực văn thư lưu trữ cho biết, bằng cấp, hồ sơ năng lực trong các gói thầu ông từng tham gia thực hiện trước đó đã bị một nhà thầu “nhận vơ” khi dự thầu tại Đồng Tháp. “Nhà thầu đó trúng thầu với hồ sơ năng lực có dùng bằng cấp, năng lực kinh nghiệm của cá nhân tôi nhưng không hề liên hệ thông báo. Giữa tôi và nhà thầu không có mối giao kết nào. Do đó, tôi đã có văn bản phản đối gửi các cấp có thẩm quyền xử lý đối với hành vi gian lận của nhà thầu. Tuy vậy, mọi phản ánh của tôi đều rơi vào im lặng”, ông P cho biết.
Tại huyện Châu Đức (thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ), một kỹ sư có tên T.T.H tố cáo bị “cuỗm tên” tại một gói thầu giao thông theo thông tin công bố về lựa chọn nhà thầu, công tác hoàn thành, nghiệm thu. Trao đổi với phóng viên, ông H nhiều lần khẳng định, trên địa bàn huyện Châu Đức không có kỹ sư nào trùng hợp cả họ, tên và năm sinh lẫn bằng tốt nghiệp đại học như ông. Tuy nhiên, ông tình cờ phát hiện tên mình được ghi là chỉ huy trưởng của nhà thầu QH vừa hoàn thành công trình giao thông nông thôn quy mô hơn 30 tỷ đồng trên địa bàn. “Đối với nhà thầu QH, tôi không có bất kỳ mối liên hệ nào, do đó, việc tên tôi có trong danh sách chỉ huy trưởng, ký biên bản thử nghiệm trước khi đưa công trình vào sử dụng cần được xác minh, làm rõ. Tôi liên tục gửi đơn, đến làm việc 2 lần, nhưng Chủ đầu tư không cung cấp hồ sơ dự thầu của nhà thầu QH để chứng minh đơn vị này không sử dụng hồ sơ của tôi nhằm trúng thầu. Bên cạnh đó, các buổi làm việc cũng không có mặt tư vấn giám sát, tư vấn kiểm định để cả 3 bên đối chất”, ông H cho biết. Hành trình làm rõ của ông H rơi vào bế tắc, không đem lại kết quả.
Trong 1 lần đi công tác qua địa bàn tỉnh Long An, kỹ sư giao thông V.S.K.T tình cờ đọc được bảng thông tin công trình 1 gói thầu giao thông đang thi công có quy mô hơn 100 tỷ đồng treo ngay quốc lộ. “Họ tên của chỉ huy trưởng công trình đó giống hệt của tôi. Nhưng số điện thoại lại của người khác. Do tên của mình cũng không thuộc kiểu phổ biến, tôi dấy lên nghi ngờ khi đơn vị thi công là nhà thầu từng quen biết. Tôi lập tức liên hệ với lãnh đạo đơn vị trên nhưng không nhận được câu trả lời. Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau, khi đi qua địa bàn có gói thầu thi công, bảng thông tin công trường đã thay đổi tên nhân sự đảm nhận vị trí chỉ huy trưởng. Các hình ảnh này đều được tôi lưu lại làm bằng chứng, nhưng do không nhận được sự hợp tác làm rõ của nhà thầu, mọi chuyện đều rơi vào im lặng”, kỹ sư này cho biết.
Theo các nhân sự bị mạo danh, im lặng, né tránh là cách đối phó của các nhà thầu bị tố gian lận. “Nếu nhà thầu trung thực và không liên quan đến nhân sự phản đối, họ sẽ lập tức phản hồi, có ý kiến để bảo vệ danh dự, uy tín của mình. Tuy nhiên, trong các trường hợp mạo danh, phản ứng của các nhà thầu đều giống hệt như nhau, né tránh, im lặng”, một kỹ sư bị mạo danh chia sẻ.
Nhiều lần phóng viên vào cuộc xác minh cũng chỉ nhận được những câu trả lời qua loa từ chủ đầu tư như: “Không tìm thấy tên nhân sự phản ánh đó trong hồ sơ dự thầu”. Hỏi sâu hơn, chủ đầu tư khước từ trước đề nghị cung cấp hồ sơ dự thầu, quyết định bổ nhiệm chỉ huy trưởng, các biên bản làm việc để nghiệm thu… (các tài liệu có thể hiện chữ ký của chỉ huy trưởng).
Nhà thầu không trung thực vẫn có thể “nhởn nhơ” dù bị tố cáo, theo chuyên gia đấu thầu, có nguyên do từ sự bao che, dung túng của chủ đầu tư. “Có thể lúc đầu chủ đầu tư đánh giá hồ sơ dự thầu hoàn toàn không biết hành vi gian lận này của nhà thầu. Tuy nhiên, sau khi ký hợp đồng, triển khai gói thầu…, việc lật tẩy hành vi của nhà thầu là rất hiếm xảy ra do quá nhiều hệ lụy. Đầu tiên là phải truy xét trách nhiệm của chủ đầu tư khi để xảy ra vi phạm trong quá trình lựa chọn nhà thầu. Tiếp theo là phải xử lý hành vi gian lận làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu của đơn vị trúng thầu (hủy thầu, chấm dứt hợp đồng, cấm thầu…). Tiếp nữa phải đấu thầu lại, hoặc đấu thầu phần chưa hoàn thành…
Nếu chủ đầu tư né tránh, thiếu quyết liệt “phơi sáng” các nghi vấn gian lận của nhà thầu trúng thầu sẽ dung dưỡng cho những sai phạm. Những nhân sự trùng tên rất khó có được một căn cứ xác đáng để làm rõ nghi vấn bị mạo danh tham gia đấu thầu.
